Có nên dùng lá cây khổ sâm tắm cho trẻ nhỏ không?

Khổ sâm còn được gọi là cây sâm núi, là một loại cây đa năng với nhiều công dụng quý báu tùy thuộc vào việc sử dụng lá hay rễ của cây. Với hình dáng và đặc điểm riêng biệt, khổ sâm đã trở thành một nguồn tài nguyên quý giá không chỉ trong lĩnh vực y học truyền thống mà còn trong các ứng dụng công nghiệp và nông nghiệp.
Đặc điểm của cây khổ sâm
Khổ sâm cho lá có hình dáng nhỏ, cao khoảng 1m. Lá của cây có hình mũi mác mọc so le nhưng gần như đối với nhau, đôi lúc có thể mọc thành vòng 3-4 lá với nhau. Lông được phân bố đều ở cả hai mặt lá. Hoa mọc ở đầu cành hoặc kẽ lá thành cụm. 
Quả của cây có màu đỏ với lông trắng và thường cho quả từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm. Cây khổ sâm cho lá thường được trồng phổ biến ở nước ta nhờ hợp với khí hậu nhiệt đới, đặc biệt ở các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ.
Khổ sâm cho rễ cũng có chiều cao tương đương với loại cho lá. Lá của cây tương đối giống lá phan tả diệp, có đặc điểm lá kép có lông mọc so le nhau. Hoa của loại này có màu vàng nhạt, mọc dọc theo chiều dài của cây. 
Quả của cây có hình cầu, có đầu thuôn dài, và có màu đen. Loại khổ sâm này thường được trồng nhiều ở Trung Quốc và hiện nay cũng đang được tiến hành trồng ở các tỉnh phía bắc.
Công dụng của khổ sâm
Khổ sâm được sử dụng rộng rãi trong y học truyền thống và hiện đại nhờ vào các thành phần hóa học quý giá có trong lá và rễ của cây. Các nghiên cứu sơ bộ cho thấy trong lá khổ sâm có chứa các thành phần như flavonoid, alcaloid, acid benzoic, β – sitosterol, tecpenoid, stigmasterol. Những thành phần này đã được chứng minh có tác dụng tích cực trong việc điều trị và phòng ngừa nhiều bệnh tật.
Khổ sâm cũng được ứng dụng trong công nghiệp và nông nghiệp. Rễ của cây được sử dụng để sản xuất thuốc bảo vệ thực vật tự nhiên, trong khi lá của cây có thể được chế biến thành các sản phẩm dược phẩm và mỹ phẩm. Với những công dụng quý báu và tiềm năng phát triển lớn, việc nghiên cứu và phát triển nguồn tài nguyên khổ sâm đem lại nhiều cơ hội cho ngành y học, công nghiệp và nông nghiệp. Việc tìm hiểu sâu hơn về các thành phần hóa học trong khổ sâm cũng là một hướng nghiên cứu tiềm năng để tận dụng tối đa giá trị của loại cây quý này.
Tác dụng của khổ sâm đối với sức khỏe
Trong khổ sâm, cả rễ và lá đều chứa nhiều hoạt chất có tác dụng hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh khác nhau. Dưới đây là một số tác dụng quan trọng của rễ và lá khổ sâm đối với sức khỏe:
Rễ khổ sâm:
- Trong rễ khổ sâm có một số hoạt chất hỗ trợ ức chế quá trình tổng hợp protein của vi khuẩn, giúp ngăn ngừa phản ứng viêm, giúp cơ thể chống lại các bệnh do vi khuẩn gây ra.
- Rễ khổ sâm chứa dẫn xuất matrin với tác dụng ức chế quá trình sản xuất histamin, làm giảm các phản ứng dị ứng.
- Hoạt chất D-matrin trong rễ khổ sâm giúp chống lại các phản ứng gây rối loạn nhịp tim, tăng thời gian dẫn truyền tim và hạ nhịp tim. 
- Rễ khổ sâm còn giúp làm tăng số lượng bạch cầu trong cơ thể giúp chống lại nhiễm trùng. 
- Một số thành phần khác trong dược liệu còn có khả năng phòng ngừa bệnh máu trắng. 
- Oxy matrin có chứa trong rễ khổ sâm có thể giúp ức chế sự kết tập của tế bào mastocyt, giúp điều trị các trường hợp dị ứng hoặc viêm da tiếp xúc.
Lá khổ sâm:
- Lá khổ sâm có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm, giảm đau, chống dị ứng. 
- Hỗ trợ cải thiện các vấn đề ở hệ tim mạch như gia tăng lưu lượng máu động mạch vành, ngăn ngừa thiếu máu cơ tim, hạn chế hình thành các mảng xơ vữa trong lòng động mạch, giảm nguy cơ rối loạn nhịp tim, hạ lipid máu. 
- Long đờm, bổ phế ở những người có chứng ho dai dẳng, ho có đờm, đồng thời làm giảm các triệu chứng của hen suyễn. 
- Nước sắc từ lá khổ sâm có tính kháng khuẩn cao với tác dụng ức chế sự sản sinh của các vi khuẩn như tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn nhóm B, trực khuẩn lỵ và một số bệnh nấm ngoài da.  Có nên sử dụng khổ sâm để tắm cho bé không?
Trẻ sơ sinh thường có làn da nhạy cảm và dễ bị kích ứng, do đó việc sử dụng sản phẩm từ thiên nhiên như lá khổ sâm có thể giúp giữ cho da bé khô thoáng, sạch sẽ và ngăn ngừa các vấn đề da thường gặp như rôm sảy, hăm tã, mề đay, mẩn ngứa và khô da. 
Nước lá tắm từ khổ sâm chứa thành phần tanin có tác dụng sát khuẩn và kháng viêm, giúp làm sạch da và ngăn ngừa vi khuẩn gây bệnh.
Tuy nhiên, việc sử dụng lá khổ sâm để tắm cho bé cần tuân thủ một số nguyên tắc sau:
1. Chọn lá khổ sâm có nguồn gốc rõ ràng và không bị nhiễm bệnh hoặc phun thuốc trừ sâu.
2. Rửa lá khổ sâm kỹ trước khi sử dụng để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn.
3. Nấu lá khổ sâm qua nước sôi trong khoảng 30 phút sau đó thêm muối hạt vào để tạo nước tắm.
4. Trước khi tắm bé bằng nước lá, cần tắm bé bằng nước ấm để loại bỏ bụi bẩn và sau khi tắm lá xong cũng cần tắm lại bằng nước ấm để loại bỏ bọt lá.
5. Không sử dụng nước lá khi da bé có tình trạng nhiễm khuẩn, mưng mủ hoặc có vết thương hở.
6. Sau khi tắm cần theo dõi tình trạng da bé, nếu có biểu hiện bất thường cần ngưng sử dụng ngay lập tức.
Việc sử dụng khổ sâm để tắm cho bé cần được thực hiện cẩn thận và đúng cách để đảm bảo an toàn cho bé. Nếu có bất kỳ vấn đề gì xảy ra sau khi sử dụng nước lá tắm từ khổ sâm, hãy ngưng việc sử dụng và tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.
Một số bài thuốc khác có sử dụng lá khổ sâm
Chữa đau dạ dày
Bài thuốc sử dụng lá khổ sâm trong việc chữa đau dạ dày là một phương pháp truyền thống đã được sử dụng từ lâu trong y học cổ truyền. Có nhiều cách sử dụng lá khổ sâm để chữa đau dạ dày, dưới đây là một số bài thuốc phổ biến được áp dụng hiệu quả:
Bài thuốc 1:
- Chuẩn bị 16 – 20g lá khổ sâm, rửa sạch với nước rồi đem đi sắc để lấy nước đặc.
- Sử dụng khi nước còn ấm, uống sau bữa ăn trong khoảng 2-3 tuần.
- Nếu chưa khỏi thì có thể ngưng một vài ngày rồi tiếp tục dùng cho đến khi khỏi bệnh.
Bài thuốc 2:
- Sử dụng lá khôi 50g; lá khổ sâm và lá bồ công anh mỗi vị 12g.
- Sắc các vị thuốc trên kèm theo 600ml nước.
- Đun sôi với lửa nhỏ cho đến khi nước đặc lại còn 200ml.
- Lọc bỏ bã lấy nước uống 2-3 lần/ngày, duy trì trong 10 ngày.
Bài thuốc 3:
- Sắc lấy nước uống hỗn hợp lá khổ sâm 16g cùng 1 ít dạ cẩm.
- Mỗi ngày sử dụng một thang và duy trì trong khoảng 2-3 tuần.
Bài thuốc 4:
- Nguyên liệu gồm khổ sâm và trần bì mỗi vị 12g; hương phụ, nghệ, bồ công anh mỗi vị 10g; 8g ngải cứu.
- Đem các vị thuốc tán nhuyễn thành bột mịn rồi mỗi ngày dùng 10-20g uống cùng nước ấm 2 lần/ngày. Chữa chứng đầy hơi, khó tiêu
Bài thuốc 1:
- Sắc khoảng từ 12 – 24g khổ sâm lấy nước uống hoặc có thể đem đi hãm như hãm trà rồi sử dụng.
Bài thuốc 2:
- Lá khổ sâm, nhân trần, bồ công anh mỗi vị 12g; lá khôi và chút chít mỗi vị 10g. Giã nhuyễn các vị thuốc trên thành bột rồi pha nước ấm để sử dụng hằng ngày.
Bài thuốc 3:
- Chuẩn bị lá khổ sâm, uất kim, hậu phác mỗi vị 12g; bồ công anh 20g, lá khôi 40g, cam thảo 4g, ngải cứu 8g. Sắc lấy nước từ các vị thuốc trên hoặc nấu rồi pha uống cùng với siro.
Trị vẩy nến
Vẩy nến là một bệnh lý da liên quan đến việc da bong tróc và xuất hiện những vảy màu trắng hoặc bạc. Đây thường là dấu hiệu của tình trạng viêm nhiễm da và gây khó chịu cho người bệnh. Việc sử dụng lá khổ sâm và các nguyên liệu khác theo bài thuốc dưới đây có thể giúp giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh vẩy nến.
Nguyên liệu cần chuẩn bị gồm có:
- Lá khổ sâm: 15g
- Huyền sâm: 15g
- Sinh địa: 15g
- Kim ngân hoa: 15g
- Thương nhĩ tử: 10g
Cách chế biến và sử dụng:
1. Rửa sạch các loại nguyên liệu trên.
2. Đun sôi 800ml nước, sau đó cho tất cả các nguyên liệu vào nấu trong khoảng 30 phút.
3. Lọc bỏ bã, chỉ sử dụng nước cốt.
4. Uống hỗn hợp trên khi còn ấm, chia thành 2-3 lần trong ngày.
Ngoài ra, để tăng hiệu quả trong việc điều trị vẩy nến, có thể kết hợp sử dụng lá kinh giới, lá trầu không và lá khổ sâm để đun nước tắm ngoài da. 
Chú ý rằng, khi sử dụng bài thuốc từ khổ sâm cần phải được tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn!