Cảnh Báo Về Chế Độ Ăn Uống Có Thể Gây Máu Nhiễm Mỡ

Máu nhiễm mỡ (hay còn gọi là rối loạn mỡ máu) là sự tích tụ quá mức của các chất béo trong máu, bao gồm cholesterol xấu (LDL), triglyceride và cholesterol toàn phần. Các chất béo này có thể lắng đọng trong các mô của cơ thể, gây tắc nghẽn động mạch, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như bệnh tim, đột quỵ và các bệnh về thận.
Tình trạng này có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó chế độ ăn uống không hợp lý và lối sống thiếu lành mạnh đóng vai trò quan trọng. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về những yếu tố gây ra máu nhiễm mỡ.
Nguyên nhân gây ra máu nhiễm mỡ
Yếu tố di truyền
Di truyền là một trong những yếu tố quan trọng dẫn đến tình trạng máu nhiễm mỡ. Một số người có thể mang gene di truyền làm tăng khả năng mắc các vấn đề về cholesterol, ngay cả khi họ có chế độ ăn uống lành mạnh. 
Ví dụ điển hình là bệnh tăng cholesterol máu gia đình (FH), một tình trạng di truyền khiến mức cholesterol trong máu của người bệnh luôn ở mức cao.
Bệnh FH ảnh hưởng đến khoảng 1 trong 200 đến 500 người trên toàn cầu. Những người có tiền sử gia đình bị cholesterol cao và bệnh tim cần đặc biệt chú ý và tiến hành các xét nghiệm máu để kiểm tra mức độ cholesterol của mình, từ đó có phương án điều trị sớm. Chế độ ăn uống và lối sống
Chế độ ăn uống không hợp lý là yếu tố góp phần chính vào việc gia tăng cholesterol và triglyceride trong máu. Các thực phẩm giàu chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa thường xuyên xuất hiện trong bữa ăn hàng ngày sẽ làm tăng mức cholesterol xấu (LDL) và giảm cholesterol tốt (HDL). 
Một số thực phẩm đặc biệt nguy hiểm cho sức khỏe tim mạch bao gồm:
Chất béo bão hòa: Có nhiều trong các sản phẩm từ sữa như phô mai, kem, bơ, cũng như các thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt xông khói. Các loại dầu dừa, dầu cọ hay mỡ lợn cũng là nguồn cung cấp chất béo bão hòa đáng lo ngại.
Chất béo chuyển hóa: Thực phẩm chứa nhiều chất béo chuyển hóa có thể làm tăng cholesterol xấu và giảm cholesterol tốt. Những thực phẩm này bao gồm đồ nướng như bánh quy, bánh ngọt, thực phẩm chiên như gà rán, khoai tây chiên, cùng với bơ thực vật, dầu thực vật, kem cà phê không sữa.
Ngoài ra, các yếu tố khác liên quan đến lối sống cũng góp phần làm tăng nguy cơ máu nhiễm mỡ, chẳng hạn như hút thuốc, uống quá nhiều rượu, thiếu vận động thể chất hoặc thừa cân, béo phì.
Tình trạng sức khỏe tiềm ẩn
Các bệnh lý tiềm ẩn cũng có thể làm gia tăng nguy cơ bị máu nhiễm mỡ. Những tình trạng này bao gồm:
Bệnh tiểu đường: Những người bị tiểu đường thường có mức triglyceride cao và cholesterol HDL thấp, tạo điều kiện cho máu nhiễm mỡ.
Suy giáp: Bệnh lý liên quan đến tuyến giáp này có thể làm giảm khả năng chuyển hóa cholesterol trong cơ thể, dẫn đến mức cholesterol cao.
Bệnh thận: Suy giảm chức năng thận cũng có thể ảnh hưởng đến mức độ lipid trong máu, góp phần gia tăng mức cholesterol xấu.
Bệnh gan: Các bệnh lý về gan cũng có thể ảnh hưởng đến sự chuyển hóa chất béo trong cơ thể, dẫn đến tình trạng mỡ trong máu cao.
Nếu không được kiểm soát kịp thời, tình trạng máu nhiễm mỡ có thể dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng như:
Bệnh tim mạch: Mỡ máu cao có thể dẫn đến sự tích tụ mảng bám trong động mạch (xơ vữa động mạch), làm giảm lưu lượng máu, từ đó tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch vành và nhồi máu cơ tim.
Đột quỵ: Tình trạng tắc nghẽn động mạch do mảng bám mỡ cũng có thể gây đột quỵ, một tình trạng khẩn cấp đe dọa tính mạng.
Bệnh thận: Mỡ trong máu cao có thể làm hỏng thận, gây suy thận mãn tính.
Bệnh gan: Mỡ tích tụ trong gan có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ, gây suy giảm chức năng gan. Điều trị máu nhiễm mỡ có thể tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng và các yếu tố nguy cơ khác như tuổi tác, tiền sử bệnh lý và lối sống của người bệnh. Tuy nhiên, hầu hết các bác sĩ đều khuyến khích thay đổi lối sống để kiểm soát mức độ cholesterol trong máu, bao gồm:
Chế độ ăn uống lành mạnh
Cắt giảm hoặc loại bỏ chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa trong chế độ ăn hàng ngày là một biện pháp quan trọng. Thay vào đó, người bệnh nên tăng cường thực phẩm có lợi cho tim mạch như dầu cá, gạo lứt, trái cây và rau quả. 
Chế độ ăn này không chỉ giúp giảm cholesterol mà còn hỗ trợ cải thiện sức khỏe tổng thể.
Tăng cường vận động thể chất
Tập thể dục vừa phải ít nhất 150 phút mỗi tuần là một phương pháp hữu hiệu để giảm mỡ trong máu. Các hoạt động thể dục như đi bộ, chạy bộ, bơi lội hoặc yoga đều có thể giúp giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt. Kiểm soát cân nặng
Giảm cân có thể giúp giảm mức triglyceride và cholesterol xấu trong máu. Đặc biệt, việc duy trì cân nặng lý tưởng sẽ giúp giảm bớt áp lực lên tim và cải thiện chức năng tim mạch.
Bỏ thuốc lá và hạn chế uống rượu
Hút thuốc lá và tiêu thụ rượu quá mức đều làm tăng mức cholesterol và triglyceride trong máu. Vì vậy, bỏ thuốc và kiểm soát lượng rượu uống vào hàng ngày sẽ góp phần giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Dùng thuốc khi cần thiết
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc để kiểm soát mức cholesterol, đặc biệt là khi các biện pháp thay đổi lối sống không đủ hiệu quả.
Nhìn chung, chế độ ăn uống và lối sống là những yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát mỡ máu. Bằng cách xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh, kết hợp với việc duy trì thói quen vận động và kiểm soát các yếu tố nguy cơ, chúng ta có thể phòng ngừa và điều trị tình trạng máu nhiễm mỡ hiệu quả.