Lạm dụng kháng sinh cho trẻ bị ho: Nguy hiểm ra sao?

1. Trẻ bị ho khi nào cần dùng kháng sinh?
Rất nhiều cha mẹ lựa chọn sử dụng kháng sinh trong việc giảm triệu chứng ho của con cái, hi vọng rằng thuốc này có khả năng giúp họ thoát khỏi tình trạng khó chịu. Thực tế, điều này thường không cần thiết.
Ho là một phản xạ tự nhiên của cơ thể, có tác dụng loại bỏ các dị vật khỏi đường hô hấp. Do đó, không nên cố gắng ngăn ho bằng mọi cách. Thuốc giảm ho nên được sử dụng chỉ khi ho ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của trẻ và gây ra sự bất tiện.
Ngoài ra, đáng lưu ý rằng hầu hết các nguyên nhân gây ho ở trẻ là do virus, trong khi kháng sinh không có tác dụng trong việc giảm ho hoặc điều trị ho do virus gây ra. Kháng sinh chỉ có tác dụng khi trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp do vi khuẩn, chẳng hạn như viêm tai, viêm xoang, hay viêm phổi. 2. Một số thuốc kháng sinh thường dùng cho trẻ
Có một số trường hợp khi trẻ cần sử dụng kháng sinh để điều trị ho do nhiễm khuẩn, ví dụ như viêm họng, viêm amidan cấp mủ, viêm phế quản, và viêm phổi.
Dưới đây là một số loại kháng sinh thường được sử dụng để điều trị ho:
• Amoxicillin (Penicillin)
Loại kháng sinh này thường được đề xuất trong các trường hợp nhiễm khuẩn đường hô hấp trên, để điều trị nhiễm khuẩn do các loại vi khuẩn như liên cầu khuẩn, phế cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn không tiết penicilinase và H. influenzae. 
Tuy kháng sinh amoxicillin được sử dụng phổ biến, nhưng cần lưu ý rằng có tỷ lệ người có dị ứng với nhóm thuốc này khá cao. Vì vậy, không nên sử dụng amoxicillin nếu có dị ứng với bất kỳ thuốc nào thuộc nhóm penicillin. • Augmentin (Axit clavulanic + amoxicillin)
Thường được sử dụng trong các trường hợp ho do viêm họng. Tuy nhiên, không nên sử dụng Augmentin cho những người có dị ứng với bất kỳ thuốc nào thuộc nhóm penicillin.
• Azithromycin
Loại kháng sinh này thường được dùng để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới như viêm phế quản và viêm phổi, cũng như nhiễm khuẩn đường hô hấp trên bao gồm viêm xoang, viêm họng, và viêm amidan. 
Cần lưu ý rằng Azithromycin là một loại kháng sinh có tỷ lệ kháng thuốc cao tại Việt Nam, vì vậy cần sử dụng nó đúng cách và theo hướng dẫn của bác sĩ.
3. Mối nguy khi lạm dụng kháng sinh
Việc sử dụng kháng sinh một cách không cân nhắc và không đúng bệnh có thể mang theo một loạt nguy cơ đáng lo ngại:
• Tăng cường tác dụng phụ của thuốc: Sử dụng kháng sinh một cách không cần thiết có thể dẫn đến việc tăng cường tác dụng phụ của thuốc, như phát ban, phản ứng dị ứng, buồn nôn, tiêu chảy, và đau dạ dày. Những tác dụng phụ này có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ
• Gây ngộ độc: Hệ gan và thận ở trẻ em còn non nớt và chưa hoàn thiện, vì vậy sử dụng kháng sinh một cách không cần thiết và thường xuyên có thể dẫn đến tích tụ và ngộ độc. Điều này có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe.
• Nguy cơ kháng kháng sinh: Lạm dụng kháng sinh cũng có thể tạo điều kiện cho sự phát triển của kháng thuốc, khiến cho vi khuẩn trở nên kháng kháng sinh. Điều này có thể làm cho bệnh nhiễm trùng trở nên khó kiểm soát hơn và dễ lây lan rộng rãi hơn trong cộng đồng. 4. Sử dụng thuốc kháng sinh trị ho an toàn
• Tránh tự ý đưa cho trẻ kháng sinh mà không có sự chỉ định từ bác sĩ.
• Hãy luôn tuân thủ đúng liều lượng, thời gian, và cách sử dụng kháng sinh theo hướng dẫn của chuyên gia y tế.
• Trước khi dùng thuốc, hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng.
• Không sử dụng đơn thuốc đã kết thúc hoặc đơn thuốc của người lớn hoặc trẻ khác. Mỗi trường hợp bệnh có đặc điểm riêng, và việc dùng thuốc không đúng cách có thể không chỉ không giúp mà còn có thể gây nguy cơ cho trẻ.
• Đảm bảo rằng thuốc được bảo quản ở nơi khô ráo và thoáng mát, ngoài tầm tay của trẻ.
• Nếu sau 48-72 giờ sử dụng kháng sinh mà triệu chứng của trẻ không giảm hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, hãy đưa trẻ đi kiểm tra y tế.
• Khi trẻ sử dụng kháng sinh, nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng lạ nào, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và xử trí kịp thời. Mặc dù các triệu chứng ho thường tự giảm đi sau vài ngày, nhưng nếu trẻ có các dấu hiệu như: hô hấp nhanh, cơ ngực co lại, tím tái, sưng mắt, mệt mỏi, ho có máu, chói mắt, da khô, thiếu nước mắt, ít tiểu…
Ngoài ra còn có các triệu chứng khác như: sốt kéo dài trên 3 ngày, ho kéo dài trên 14 ngày, hoặc nếu trẻ dưới 3 tháng tuổi, ho kèm theo các triệu chứng như kèm đỏ mặt, tiếng rít sau khi ho, sổ mũi, ho có tiếng khò khè, hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.