Bệnh lây qua đường tình dục: Chủ động phòng ngừa – Chuyện đừng ngại nói

Việc chủ động phòng bệnh, hiểu đúng, nói đúng và chia sẻ đúng cách về STDs không chỉ là trách nhiệm với bản thân mà còn với người bạn đời và cả cộng đồng.
STDs là gì và vì sao bạn không nên lơ là?
STDs (Sexually Transmitted Diseases) là nhóm các bệnh lây lan qua hoạt động tình dục không an toàn, bao gồm cả qua đường âm đạo, hậu môn và miệng.
Một số bệnh phổ biến nhất:
• HIV/AIDS
• Sùi mào gà (HPV)
• Lậu
• Giang mai
• Chlamydia
• Viêm gan B & C
Phần lớn các bệnh này có thể điều trị hoặc kiểm soát nếu được phát hiện sớm. Tuy nhiên, nhiều người lại phát hiện muộn hoặc ngại đi khám vì sự e dè trong chia sẻ. Vì sao STDs nguy hiểm nhưng thường bị bỏ qua?
• Giai đoạn đầu ít triệu chứng rõ ràng
• Dễ nhầm lẫn với bệnh lý thông thường (ngứa, tiểu rát, nổi mẩn)
• Ngại chia sẻ hoặc sợ kỳ thị
• Thiếu kiến thức y tế cơ bản về đường lây, nguy cơ tái nhiễm
• Không dùng bao cao su do tin tưởng "người quen"
Kết quả là nhiều người mang mầm bệnh mà không hề biết, làm tăng nguy cơ lây lan âm thầm trong cộng đồng.
Dấu hiệu cảnh báo bạn có thể đã mắc bệnh lây qua đường tình dục
Tùy từng bệnh mà biểu hiện sẽ khác nhau, nhưng nếu gặp những dấu hiệu sau, bạn cần đi khám chuyên khoa ngay:
• Dịch âm đạo bất thường (hôi, đổi màu, vón cục)
• Ngứa rát vùng kín
• Đau khi quan hệ tình dục
• Tiểu buốt, tiểu rắt
• Xuất hiện mụn nước, sẩn, nốt ở vùng sinh dục hoặc hậu môn
• Chảy máu âm đạo bất thường (không phải kinh nguyệt)
• Đau vùng bụng dưới kéo dài
Lưu ý: Có tới 50–70% trường hợp nhiễm HPV, Chlamydia, lậu… không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu. Làm sao để chủ động phòng bệnh STDs hiệu quả?
1. Quan hệ tình dục an toàn
• Luôn sử dụng bao cao su đúng cách dù là quan hệ với bạn tình ổn định.
• Dùng bao cao su cho cả quan hệ qua đường miệng hoặc hậu môn.
• Không dùng chung đồ chơi tình dục, hoặc phải tiệt trùng kỹ lưỡng.
2. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
• Khám phụ khoa/nam khoa ít nhất 1–2 lần/năm.
• Xét nghiệm STDs theo khuyến cáo, đặc biệt khi có quan hệ với người mới.
• Nên xét nghiệm trước khi quyết định chung sống hoặc quan hệ không dùng bao.
3. Tiêm phòng các bệnh lây qua đường tình dục
• HPV: nên tiêm từ sớm (9–26 tuổi), cả nam và nữ.
• Viêm gan B: tiêm đủ 3 mũi giúp giảm nguy cơ lây nhiễm 90%.
• HIV (PrEP): với người nguy cơ cao, có thể dùng thuốc dự phòng trước phơi nhiễm. 4. Không kỳ thị – hãy chia sẻ một cách văn minh
• Việc nói chuyện về STDs không đồng nghĩa với sự thiếu đứng đắn.
• Cởi mở và tôn trọng lẫn nhau là nền tảng cho mối quan hệ lành mạnh.
Gặp bác sĩ khi nào?
• Khi thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường vùng kín
• Sau khi quan hệ không an toàn
• Khi bạn đời có tiền sử hoặc nghi ngờ mắc STDs
• Trước khi mang thai hoặc hiến máu
Đừng trì hoãn việc khám vì càng phát hiện sớm, tỷ lệ điều trị khỏi càng cao và tránh biến chứng nguy hiểm như vô sinh, ung thư cổ tử cung, tổn thương cơ quan sinh sản.
Việc chủ động phòng ngừa bệnh lây qua đường tình dục không phải điều đáng xấu hổ – mà là hành động dũng cảm, có trách nhiệm.
Trong một xã hội văn minh và hiện đại, việc chia sẻ và nói về STDs là cần thiết. Bắt đầu bằng việc tôn trọng cơ thể mình và người khác, bạn đang góp phần xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh và văn minh hơn.