Cẩn thận ngộ độc khí CO khi sưởi tại nhà

Tại Việt Nam, nhiều vụ ngộ độc khí CO do đốt than sưởi ấm tại nhà đã diễn ra trong nhiều năm nay. Mới đây, trường hợp gia đình tại Bắc Giang gồm ba người tử vong vì đốt than sưởi ấm và đóng kín phòng cửa nhà đã lại tiếp tục dấy lên hồi chuông cảnh tỉnh về vấn đề việc đốt lửa vào mùa đông. 
Mặc dù người thân đã phát hiện ra đôi vợ chồng và cháu bé, nhưng tất cả đều đã tắt thở trong phòng ngủ đóng kín cửa, không qua khỏi.
Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 10.000 - 15.000 người bị ngộ độc CO, trong đó có khoảng 100 - 200 trường hợp tử vong.
Ngộ độc CO là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu do tai nạn thương tích tại Việt Nam. Nguyên nhân chính gây ngộ độc CO là do sử dụng các thiết bị đốt nhiên liệu trong phòng kín, đặc biệt là trong mùa đông.
Vì sao khí CO gây ngộ độc, tử vong?
Khi đốt than, củi, oxy trong không khí sẽ kết hợp với các nguyên tố cacbon và hydro trong than, củi để tạo thành khí carbon dioxide (CO2). Tuy nhiên, nếu lượng oxy trong không khí không đủ, quá trình đốt cháy sẽ không hoàn toàn, và khí carbon monoxide (CO) sẽ được sinh ra. Khí CO gây ngộ độc do hai cơ chế chính:
•    Thay thế oxy trong máu: Khí CO có ái lực với hemoglobin (Hb) trong máu mạnh gấp hơn 200 lần so với oxy. Khi hít phải CO, CO sẽ chiếm dụng Hb tạo thành carboxyhemoglobin (HbCO). Điều này làm giảm khả năng vận chuyển oxy của máu, dẫn đến thiếu oxy cho các mô tế bào.
•    Tác động trực tiếp lên mô tế bào: CO có thể gây độc trực tiếp lên mô tế bào, làm giảm co bóp cơ tim, tổn thương thần kinh và tế bào thần kinh.
Tương tự như CO2, khí CO là một loại khí không màu, không mùi, không gây kích thích, có khả năng khuếch tán mạnh. Ngộ độc CO là một tình trạng nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Các triệu chứng ngộ độc CO thường xuất hiện từ từ, không đặc hiệu và có thể giống với các triệu chứng của các bệnh khác. 
Các triệu chứng thường gặp bao gồm:
•    Nhức đầu
•    Buồn nôn, nôn
•    Yếu, mệt mỏi
•    Đau thắt ngực
•    Khó thở
•    Mất ý thức, co giật, hôn mê
Do vậy, khi bị ngộ độc thường khó phát hiện, đến khi người bệnh nhận biết được mình bị nhiễm độc thì họ không còn khả năng gọi cấp cứu nữa.
Cách sưởi ấm mùa đông không ngộ độc CO Mùa đông ở Việt Nam thường lạnh, độ ẩm thấp, dễ gây ra các bệnh về đường hô hấp. Do đó, việc sưởi ấm mùa đông an toàn là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số cách sưởi ấm mùa đông an toàn mà bạn có thể tham khảo:
1. Chọn thiết bị sưởi ấm phù hợp
Trước khi mua thiết bị sưởi ấm, cần xác định nhu cầu sử dụng của gia đình mình. Nếu gia đình có trẻ nhỏ hoặc người già, nên chọn các thiết bị sưởi ấm có độ an toàn cao, không gây bỏng. 
Nếu gia đình có diện tích nhỏ, nên chọn các thiết bị sưởi ấm có kích thước nhỏ gọn, tiết kiệm diện tích.
Một số loại thiết bị sưởi ấm phổ biến hiện nay bao gồm:
•    Máy sưởi dầu: Máy sưởi dầu hoạt động bằng cách đốt nóng các thanh dầu, sau đó tỏa nhiệt ra xung quanh. Máy sưởi dầu có độ an toàn cao, không gây bỏng, không gây khô da. Tuy nhiên, máy sưởi dầu có thể gây tốn điện.
•    Quạt sưởi: Quạt sưởi hoạt động bằng cách đốt nóng các thanh kim loại, sau đó thổi luồng khí nóng ra xung quanh. Quạt sưởi có ưu điểm là làm ấm nhanh, tuy nhiên, quạt sưởi có thể gây bỏng, gây khô da và khó chịu cho người sử dụng.
•    Đèn sưởi: Đèn sưởi hoạt động bằng cách đốt nóng các bóng đèn, sau đó tỏa nhiệt ra xung quanh. Đèn sưởi có ưu điểm là làm ấm nhanh, nhưng gây khó chịu vì ánh sáng chói, có thể làm bỏng da.
•    Chăn điện: Chăn điện hoạt động bằng cách đốt nóng các dây điện bên trong chăn, sau đó tỏa nhiệt ra xung quanh. Tuy nhiên, việc sử dụng chăn điện cũng có một số rủi ro nhất định. 2. Sử dụng thiết bị sưởi ấm đúng cách
Khi sử dụng thiết bị sưởi ấm, bạn cần lưu ý những điều sau:
•    Luôn bật thiết bị sưởi ấm ở nơi thoáng khí, không đặt gần giường, chăn, màn, quần áo, giấy tờ,... để tránh nguy cơ cháy nổ.
•    Không sử dụng thiết bị sưởi ấm trong phòng kín, đặc biệt là khi có trẻ nhỏ hoặc người già.
•    Thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng thiết bị sưởi ấm để đảm bảo an toàn.
3. Mặc quần áo ấm
Mặc quần áo ấm là cách đơn giản và hiệu quả nhất để giữ ấm cơ thể. Bạn nên mặc nhiều lớp quần áo, có chất liệu thấm hút mồ hôi tốt.
4. Uống nhiều nước
Mùa đông, thời tiết hanh khô, cơ thể dễ bị mất nước. Do đó, bạn cần uống nhiều nước để tránh bị mất nước, làm khô da và khó chịu.
5. Giữ ấm cho đầu, cổ, tay, chân
Đầu, cổ, tay, chân là những bộ phận dễ bị lạnh nhất. Do đó, bạn cần chú ý giữ ấm cho những bộ phận này bằng cách đội mũ, khăn quàng cổ, găng tay, tất,...
6. Không nên sử dụng các biện pháp sưởi ấm tự phát
Một số người thường sử dụng các biện pháp sưởi ấm tự phát như đốt than, củi,... trong phòng kín để tiết kiệm điện. Những trường hợp tử vong đã là bài học đáng giá, vì vậy tuyệt đối không được sử dụng cách sưởi ấm này.
Khí CO khi đốt than củi có thể gây tử vong, do đó, hãy chuyển sang cách cách an toàn nêu trên để có một mùa đông thật an toàn.