Trào lưu ăn thô thuần chay: Lợi ích và rủi ro

1. Ăn thô thuần chay là gì?
Đây là chế độ ăn không bao gồm bất kỳ sản phẩm động vật nào, chẳng hạn như: sữa, phô mai, trứng, thịt, cá. Theo chế độ ăn này thì thực phẩm được ăn dưới dạng tươi sống hoặc hoặc đun nóng ở nhiệt độ dưới 40-48°C. 
Một số cách chế biến phổ biến khi theo phương pháp ăn này như: làm nước ép hoặc sinh tố, ngâm, trộn và rau mầm.
Chế độ ăn thô thuần chay thường giàu trái cây, rau, quả hạch, hạt, ngũ cốc nảy mầm và các loại đậu. Một số người theo chế độ ăn thô thuần chay cho rằng phương pháp này cung cấp tất cả các chất dinh dưỡng mà con người cần. 2. Lợi ích của chế độ ăn thô thuần chay
2.1. Cải thiện sức khỏe tim mạch
Chế độ ăn thô thuần chay được cho rằng có nhiều lợi ích đối với sức khỏe tim mạch nhờ có nhiều trái cây. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc tăng tiêu thụ trái cây và rau quả từ ít hơn 3 phần mỗi ngày lên hơn 5 phần liên quan đến việc giảm 17% nguy cơ mắc bệnh tim.
Ngoài ra, trong chế độ ăn thô thuần chay còn có nhiều thực phẩm khác tốt cho sức khỏe tim mạch như:
- Các loại đậu: Tăng lượng ăn các loại đậu có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
- Ngũ cốc nguyên hạt: Có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính, chẳng hạn như bệnh tim.
- Các loại hạt: Giúp làm giảm các yếu tố nguy cơ góp phần gây ra bệnh tim.
Nghiên cứu còn cho thấy rằng những người ăn thuần chay có thể giảm tới 75% nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp. 2.2. Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
Theo một nghiên cứu, những người ăn theo chế độ ăn thuần chay gần như giảm một nửa nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 so với chế độ ăn khác, bởi vì trong chế độ ăn này có nhiều trái cây, các loại đậu, hạt và ngũ cốc, giàu chất xơ - một chất dinh dưỡng có liên quan đến việc giảm lượng đường trong máu và tăng độ nhạy insulin.
2.3. Hỗ trợ giảm cân
Nhiều người lựa chọn chế độ ăn thô thuần chay để giữ dáng và giảm cân. Theo nghiên cứu, trong hơn 3,7 năm, những người theo chế độ ăn thô thuần chay đã giảm được từ 9,9 đến 12 kg. Tuy nhiên, khoảng 14–25% số người tham gia nghiên cứu trở nên nhẹ cân. 
Hơn nữa, một số nghiên cứu chất lượng cao báo cáo rằng chế độ ăn thuần chay ít chất béo - bao gồm cả chế độ ăn thuần chay thô đặc biệt hiệu quả để giảm cân.
2.4. Tốt cho hệ tiêu hóa
Lượng chất xơ cao của thực vật trong chế độ ăn thô thuần chay có thể giúp cải thiện hệ tiêu hóa, bao gồm cả chứa chất xơ hòa tan và không hòa tan. Chất xơ không hòa tan bổ sung số lượng lớn vào phân và giúp thức ăn di chuyển nhanh hơn qua ruột, giảm tình trạng táo bón. 
Chất xơ hòa tan cũng có lợi vì nó giúp nuôi vi khuẩn tốt trong ruột. Những loại vi khuẩn này có thể cải thiện các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích (IBS), bệnh Crohn và viêm loét đại tràng. 3. Những nguy hiểm và rủi ro khi ăn thô thuần chay
3.1. Mất cân bằng dinh dưỡng
Chế độ ăn thô thuần chay chủ yếu là thực vật và nhiều người áp dụng chế độ này mà không xây dựng thực đơn đa dạng, vì vậy dẫn tới nguy cơ thiếu hụt các vitamin và khoáng chất cần thiết. Các chất dễ bị thiếu hụt là: Chất đạm, vitamin B12, vitamin D, sắt, canxi, selen và kẽm. 
Nếu thiếu hụt các chất dinh dưỡng này, cơ thể có thể gặp phải một số vấn đề như suy nhược, giảm trí nhớ, vàng da, viêm lưỡi, loét miệng, trầm cảm và thay đổi tâm trạng, hành vi.
Để tránh mất cân bằng dinh dưỡng, cần xây dựng một thực đơn đa dạng, bao gồm các loại rau củ quả khác nhau, quả óc chó, đậu phộng, các loại ngũ cốc nguyên hạt để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể.
3.2. Gây yếu cơ và xương
Chế độ ăn thô thuần chay có xu hướng ít canxi và vitamin D - hai chất dinh dưỡng cần thiết cho xương chắc khỏe. Trong một nghiên cứu, những người theo chế độ ăn này có hàm lượng và mật độ khoáng chất trong xương thấp hơn tiêu chuẩn. 
Hơn nữa, chế độ ăn thô thuần chay có xu hướng cung cấp rất ít protein - thường ít hơn 10% tổng số calo mỗi ngày. Protein rất quan trọng để duy trì khối lượng cơ bắp, đặc biệt là trong giai đoạn mà ăn ít calo như chế độ ăn uống này.
3.3. Làm tăng nguy cơ sâu răng
Một trong những rủi ro của việc ăn chay thô là làm tăng nguy cơ sâu răng. Điều này được giải thích bởi việc chế độ ăn này có nhiều loại trái cây họ cam quýt và quả mọng, có tính axit cao hơn và có nhiều khả năng gây xói mòn men răng. 
Theo một nghiên cứu, 97,7% những người theo chế độ ăn thô thuần chay bị mòn răng ở một mức độ nào đó, so với chỉ 86,8% ở nhóm đối chứng. Tuy nhiên, cần nhiều nghiên cứu hơn trước khi có thể đưa ra kết luận chắc chắn. 3.4. Ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản
Không chỉ vậy, chế độ ăn thô thuần chay còn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Chị em theo chế độ ăn này có khả năng cao ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt như rối loạn kinh nguyệt, vô kinh. Điều này xảy ra có thể do chế độ ăn ít calo, ảnh hưởng đến trọng lượng cơ thể.
3.5. Ngộ độc thực phẩm, nhiễm ký sinh trùng
Việc ăn thực phẩm mà không được nấu chín cũng có thể tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc. Điều này có thể do hàm lượng thuốc trừ sâu nếu không lựa chọn thực phẩm sạch hoặc khi sơ chế, chế biến không rửa tay kỹ làm vi khuẩn xâm nhập vào thực phẩm. 
Các loại rau củ quả cũng có thể chứa các loại ký sinh trùng, nhất là khi trồng trong môi trường ô nhiễm. Khi không nấu chín thì các loại ký sinh trùng này vẫn có thể sống và đi trực tiếp vào cơ thể con người.
Vì vậy, nếu muốn áp dụng chế độ ăn chay thô, hãy cân nhắc và tìm hiểu kỹ trước khi bắt đầu, biết được những lợi và hại của chế độ ăn này và cách để giảm thiểu những rủi ro tiềm tàng.