Môn thể thao dễ gây đột tử được nhiều người yêu thích

Tiến sĩ Hoàng Xuân dựa trên một nghiên cứu được thực hiện tại Đài Loan (Trung Quốc), trong đó chỉ ra rằng có ba môn thể thao đặc biệt có tỷ lệ gây đột tử đáng kể. Cụ thể là chạy bộ với tỷ lệ 33,98%, bóng đá với 10,68%, và bóng rổ với 8,64%.
Theo quan điểm của Tiến sĩ Hoàng Xuân, việc đột tử khi tập thể dục thể thao đặc biệt nổi bật trong ba môn thể thao nêu trên, với chạy bộ - đặc biệt là chạy bộ đường dài như marathon hoặc bán marathon, được xác định là có tỷ lệ gây tử vong cao nhất. 
Kể từ năm 2012, Tạp chí Y học New England đã tiến hành một phân tích đáng chú ý về số lượng trường hợp tử vong liên quan đến các sự kiện marathon toàn phần hoặc bán marathon tại Hoa Kỳ từ năm 2000 đến 2010. Cần lưu ý rằng, quãng đường chạy bộ của marathon toàn phần là 42,195km và của bán marathon là 21,0975km. Kết quả của báo cáo cho thấy rằng trong tổng số 10,9 triệu vận động viên tham gia chạy bộ, có 59 người bất ngờ trải qua ngừng tim, với tỷ lệ mắc chung đạt khoảng 1 trên 200.000. Trong số này, 42 người đã mất, tỷ lệ tử vong đến 70%. 
Độ tuổi trung bình của những người này là 42, với 86% (51 người) là nam giới và tỷ lệ mắc bệnh cao hơn 5,6 lần so với nữ giới.
Tiến sĩ Hoàng Xuân cũng nhấn mạnh rằng điều này không có nghĩa là chỉ có chạy bộ đường dài mới gây ra đột tử. Nguy cơ này có thể tồn tại ở mọi quãng đường nếu bạn không tuân thủ phương pháp tập luyện, tập trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, hoặc nếu bạn có các vấn đề sức khỏe nền, đặc biệt là với bệnh tim mạch.
Lý do chính gây ra đột tử khi chạy bộ
Khi thảo luận về nguyên nhân của việc đột tử trong quá trình chạy bộ, Tiến sĩ Hoàng Xuân cũng đã đặc điểm ra hai yếu tố phổ biến nhất:
1. Mất nước và mất cân bằng điện giải:
Tiến sĩ Hoàng Xuân giải thích rằng, khi tham gia chạy bộ, con người phải đối mặt với tình trạng mất nước và mất một lượng lớn chất điện giải, đặc biệt là khi chạy với cường độ cao. Nếu không được bổ sung đầy đủ, hiện tượng này có thể dẫn đến thiếu hụt các chất điện giải quan trọng như canxi, magiê, natri, kali, photpho... 
Mặt khác, việc uống nước không đủ cũng có thể làm đặc máu, tăng nồng độ natri trong máu, gây thiếu hụt kali do mất nhiều mồ hôi. Trong các trường hợp vận động với cường độ quá mức và kéo dài, có thể xảy ra tổn thương cơ, gây mất cơ và tăng nồng độ kali trong máu. • Natri đóng vai trò trong việc duy trì cân bằng chất lỏng trong cơ thể, kiểm soát huyết áp, và hỗ trợ chức năng của hệ thần kinh và cơ bắp. 
• Kali hỗ trợ chức năng của tim, hệ thần kinh, cơ bắp, và giúp di chuyển chất dinh dưỡng vào tế bào, đồng thời hỗ trợ quá trình trao đổi chất. 
• Canxi hỗ trợ quá trình co bóp của tim và giãn ra của mạch máu để duy trì huyết áp ổn định, trong khi magiê đảm bảo hoạt động điện của màng tế bào, cải thiện chức năng của hệ thần kinh và cơ bắp...
Sự thiếu hụt hoặc tăng quá mức của các loại chất điện giải có thể gây ra các vấn đề khác nhau. Ví dụ, tăng nồng độ kali máu có thể làm chậm nhịp tim và gây ra rối loạn nhịp tim, một tình trạng nguy hiểm có thể dẫn đến đột tử. 
Ngược lại, thiếu hụt magiê trong máu có thể dẫn đến rối loạn nhịp tim dạng "xoắn đỉnh", giảm huyết áp và ngưng tim, có thể gây ra tình trạng đột tử.
2. Bùng phát bệnh lý về tim hoặc não:
Tiến sĩ Hoàng Xuân nhấn mạnh rằng, những trường hợp đột tử khi chạy bộ, đặc biệt là ở người trẻ, thường liên quan đến bệnh lý tim mạch, đặc biệt là các bệnh lý tim mạch vành tiềm ẩn, đặc biệt là bệnh tim bẩm sinh, bao gồm các bất thường về cấu trúc tim, van tim không đồng đều, và cơ tim không hoạt động bình thường...
Những người có bệnh lý tim mạch vành, khi chạy bộ, có thể đối mặt với tình trạng tim hoạt động quá mức, rối loạn nhịp tim, gây tái phát bệnh và dẫn đến đột tử. Hoặc những người chạy bộ có thể mang theo bệnh lý tim hay mạch máu bẩm sinh mà chính họ chưa nhận ra. Nguyên nhân này thường xuyên xuất hiện ở những người trẻ tuổi và có thể dẫn đến tử vong.
Ngoài ra, thời tiết khi chạy cũng có thể ảnh hưởng đến tim mạch và mạch máu não, hiện tượng được gọi là sốc nhiệt. Điều này bao gồm nhiệt độ quá thấp, có thể làm co rút mạch máu, gây rối loạn nhịp tim và ngừng tim, cũng như nhồi máu não.  Cũng có trường hợp bị sốc nhiệt trên đường chạy, khiến cơ thể trở nên quá nóng và nếu không được cấp cứu kịp thời, có thể dẫn đến tử vong.
Sự tích tụ quá mức axit lactic trong quá trình chạy cũng có thể gây ra đột tử. Tiến sĩ Hoàng Xuân giải thích rằng khi chạy bộ, cơ bắp có thể trải qua tình trạng thiếu hụt oxy, buộc phải sử dụng glucose từ tế bào để cung cấp năng lượng, dẫn đến sản xuất axit lactic. 
Sự tích tụ lượng lớn axit lactic có thể tạo ra cảm giác nóng rát, mệt mỏi, co cơ, và căng trước đau. Axit lactic còn ức chế hệ thần kinh tim, làm chậm nhịp tim và có thể dẫn đến ngừng tim.
Một số người cũng có thể mang theo dạng bất thường của mạch máu não hoặc bệnh mãn tính chưa được điều trị. Khi tham gia tập luyện với cường độ và thời gian kéo dài, cơ thể có thể phải đối mặt với sự cường giao cảm, gây co mạch, tăng huyết áp, làm co thắt mạch não, gây nứt mạch não hoặc khiến cơ thể trải qua sự quá tải, dẫn đến những sự kiện bất thường và đột tử
3. 3 dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột tử khi chạy bộ
Theo Tiến sĩ Hoàng Xuân, nếu bạn chạy bộ và phát hiện có 3 dấu hiệu cảnh báo đột tử, bạn hoàn toàn có khả năng "tự cứu lấy mình" bằng cách ngừng lại kịp thời. Những dấu hiệu này thường liên quan đến mất nước, mất cân bằng chất điện giải, rối loạn tim mạch - mạch máu não và suy nhược cơ thể nghiêm trọng. 
Các dấu hiệu bao gồm:
• Đầu tiên, là cảm giác khát nước cực độ. Thường là khi bạn cảm thấy khát đến mức phải thè lưỡi ra để dính vào môi, cổ họng khô đến mức nóng hoặc hơi rát.
• Thứ hai, là khi đầu bạn bắt đầu cảm thấy nặng nề và không tỉnh táo. Bạn có thể trải qua cảm giác choáng váng, phấn chấn quá mức khi chạy, hoặc thậm chí cảm thấy chóng mặt hoặc quay cuồng.
• Thứ ba, là khi tim bắt đầu đập nhanh bất thường. Trong quá trình chạy bộ, nhịp tim sẽ tăng, nhưng nếu bạn cảm thấy tim mình đập nhanh quá mức kiểm soát, nhịp tim thình thịch rõ nét hoặc bạn cảm nhận rõ ràng tim đập mạnh vào lồng ngực một cách không bình thường, đau tức ngực và có thể kèm theo khó thở. Tiến sĩ Hoàng Xuân cũng chia sẻ 5 điều cần lưu ý để giảm thiểu nguy cơ đột tử khi chạy bộ:
• Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt là nếu bạn có tiền sử bệnh lý tim mạch bẩm sinh hoặc trong gia đình.
• Thực hiện tập luyện đúng cách và phù hợp với tình trạng sức khỏe và điều kiện thời tiết.
• Tuân thủ chế độ ăn uống hợp lý và đầy đủ chất dinh dưỡng. Tránh chạy sau khi ăn và hạn chế uống các loại đồ uống kích thích như cà phê, rượu bia...
• Uống đủ nước và uống nước đúng cách.
• Nghỉ ngơi hợp lý, đặc biệt nếu bạn phát hiện bất thường trong quá trình chạy, hãy dừng lại và tìm sự hỗ trợ từ chuyên gia.