Cách Sử Dụng Tam Thất Để Cải Thiện Sức Khỏe

1. Tam thất là gì?
Tam thất (Panax notoginseng), còn gọi là sâm tam thất hay điền thất, là một loại cây thuộc họ nhân sâm. Phần được sử dụng chủ yếu là củ tam thất, có vị đắng, ngọt nhẹ, tính ấm.
Trong y học cổ truyền, tam thất được đánh giá là có tác dụng bổ huyết, hoạt huyết, tiêu ứ, giảm đau và cầm máu. Hiện nay, nhiều nghiên cứu hiện đại đã chứng minh rằng tam thất có chứa các hoạt chất sinh học như saponin, flavonoid và polysaccharide có lợi cho sức khỏe.
2. Tác dụng của tam thất đối với sức khỏe
Hỗ trợ điều hòa huyết áp và bảo vệ tim mạch
Tam thất có khả năng làm giãn mạch máu và giảm sức cản ngoại vi, từ đó giúp ổn định huyết áp ở người bị cao huyết áp. Ngoài ra, tam thất còn hỗ trợ giảm mỡ máu và ngăn ngừa xơ vữa động mạch, nhờ các hoạt chất saponin giúp làm tan các mảng bám trong lòng mạch.
Một nghiên cứu công bố trên Phytomedicine (2014) cho thấy các ginsenoside trong tam thất giúp cải thiện chức năng nội mô và có tác dụng bảo vệ mạch máu. Cầm máu và đẩy nhanh hồi phục sau tổn thương
Tam thất có tác dụng thúc đẩy sự hình thành tiểu cầu và rút ngắn thời gian đông máu, rất phù hợp dùng trong các trường hợp chảy máu trong (xuất huyết dạ dày, băng huyết) hoặc chảy máu ngoài da. Ngoài ra, nhờ khả năng tiêu ứ huyết, tam thất hỗ trợ làm tan các tụ máu bầm do chấn thương, giúp cơ thể hồi phục nhanh hơn sau phẫu thuật hoặc sinh nở.
Tăng cường sức đề kháng và chống lão hóa
Các chất chống oxy hóa trong tam thất, đặc biệt là flavonoid và polysaccharide, giúp trung hòa các gốc tự do – nguyên nhân chính gây ra lão hóa tế bào. Việc sử dụng tam thất thường xuyên có thể giúp tăng hoạt động của các enzym chống oxy hóa nội sinh như superoxide dismutase (SOD), từ đó tăng cường miễn dịch và làm chậm quá trình lão hóa.
Hỗ trợ điều trị ung thư
Một số nghiên cứu cho thấy các ginsenoside trong tam thất có tác dụng ức chế sự tăng trưởng và lan rộng của tế bào ung thư, đồng thời làm tăng hiệu quả của các phương pháp điều trị như hóa trị và xạ trị bằng cách tăng cường đáp ứng miễn dịch và giảm tác dụng phụ.
3. Cách sử dụng tam thất hiệu quả
Dùng dạng bột
Tán củ tam thất thành bột mịn, mỗi lần dùng 1-2g, pha với nước ấm, uống vào sáng hoặc tối trước bữa ăn. Đây là cách sử dụng phổ biến nhất và tiện lợi cho người bận rộn.
Hãm trà tam thất
Dùng 3-5g tam thất thái lát mỏng, cho vào ấm nước sôi, hãm trong 15-20 phút rồi uống như trà. Có thể dùng hàng ngày giúp thanh lọc cơ thể và tăng cường sức đề kháng.
Ngâm rượu tam thất
Cắt lát tam thất ngâm với rượu trắng 35-40 độ trong 1-3 tháng. Mỗi ngày uống 1-2 ly nhỏ giúp bổ huyết, cường gân cốt và hỗ trợ điều trị các bệnh lý về tim mạch và huyết áp. Tuy nhiên không nên lạm dụng rượu.
Nấu canh hoặc hầm với thực phẩm
Tam thất có thể được kết hợp với gà ác, chim bồ câu, táo đỏ, kỷ tử… để nấu thành các món canh bổ dưỡng. Mỗi lần nấu dùng khoảng 5-10g tam thất, ăn mỗi tuần 1-2 lần để phục hồi thể lực và bồi bổ khí huyết. Kết hợp với mật ong
Trộn bột tam thất với mật ong nguyên chất (tỉ lệ 1:2), vo viên nhỏ để dùng dần. Mỗi ngày dùng 1-2 viên giúp tăng cường miễn dịch và cải thiện tiêu hóa.
Dùng trong các bài thuốc cổ truyền
Tam thất được phối hợp với các vị thuốc khác như hoàng kỳ, đương quy, xuyên khung… trong nhiều bài thuốc để chữa thiếu máu, đau đầu, đau dạ dày, rong kinh, bế kinh… Việc sử dụng theo bài thuốc cần có sự hướng dẫn của thầy thuốc.
4. Lưu ý khi sử dụng tam thất
- Không khuyến khích dùng cho phụ nữ đang mang thai hoặc trong kỳ kinh nguyệt.
- Người bị tiêu chảy, lạnh bụng cũng nên thận trọng khi dùng tam thất.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng nếu bạn đang điều trị bệnh mãn tính hoặc dùng thuốc tây.
Tam thất là một món quà từ thiên nhiên với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, từ hỗ trợ tuần hoàn máu đến tăng sức đề kháng. Tuy nhiên, cần dùng đúng liều lượng và theo chỉ dẫn phù hợp để đảm bảo an toàn. Việc kết hợp giữa kiến thức dân gian và nghiên cứu hiện đại sẽ giúp bạn khai thác hiệu quả nhất giá trị của loại dược liệu này.