Bước đột phá chống Alzheimer: Thuốc mới hứa hẹn hy vọng mới cho năm 2024

Một loại thuốc mới được kỳ vọng sẽ là bước đột phá quan trọng, sẽ chính thức ra mắt, mang theo hy vọng lớn lao về việc chữa trị một trong những bệnh lý nguy hiểm nhất và phổ biến nhất trên thế giới. Điều đặc biệt ấn tượng là thuốc này không chỉ dự kiến giảm nhẹ triệu chứng mà còn tạo ra hy vọng về việc làm chậm lại sự tiến triển của bệnh, mở ra những triển vọng mới cho hàng triệu người đang chống chọi với Alzheimer và những người thân yêu của họ. 
Thuốc "Lecanemab" đã được Mỹ và Nhật Bản chấp thuận và sử dụng trong điều trị bệnh Alzheimer, hiện là ánh sáng hy vọng mới đối với Liên hiệp Vương quốc Anh. Đồng thời, "Donanemab", loại thuốc kế tiếp cũng dự kiến sẽ được xem xét và chấp thuận trong nước vào khoảng năm 2024.  Điều này mở ra một triển vọng tích cực trong việc kiểm soát khủng hoảng bệnh Alzheimer ở Vương quốc Anh, nơi khoảng 1 triệu người đang sống với căn bệnh này, với dự đoán sẽ tăng lên 1,7 triệu vào năm 2040. Bệnh Alzheimer đang ngày càng trở thành một thách thức lớn, khi nó không chỉ gây ra nhiều tác động tiêu cực cho người bệnh mà còn đóng góp mạnh mẽ vào số lượng tử vong, với 66.000 người ở Anh và xứ Wales mất mạng vì bệnh này trong năm ngoái. 
Đây đang trở thành nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở Vương quốc Anh, với 2/3 các trường hợp được gánh chịu bởi bệnh Alzheimer.
Đến thời điểm hiện tại, bác sĩ chỉ có thể kê đơn thuốc nhằm kiểm soát các triệu chứng của bệnh Alzheimer, làm cho sự xuất hiện của loại thuốc đầu tiên trực tiếp chữa được nguyên nhân gốc của bệnh trở nên đáng mừng. Tuy nhiên, các chuyên gia đã cảnh báo rằng việc sử dụng thuốc cần phải diễn ra với sự cẩn trọng cao. Theo ông David Thomas - Giám đốc chính sách của Trung tâm Nghiên cứu Bệnh Alzheimer ở Vương quốc Anh, "Loại thuốc mới đã làm chậm lại quá trình tiến triển của bệnh Alzheimer từ 6 tháng đến 1 năm và chỉ có hiệu quả cho những người còn ở giai đoạn đầu của bệnh, cho nên chúng chắc chắn không phải một thứ thuốc kì diệu."
"Những nỗ lực nghiên cứu kéo dài hàng thập kỷ, nhưng cuối cùng chúng ta đã thấy những loại thuốc đầu tiên mang lại cải thiện trực tiếp cho chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, điều này làm cho niềm vui trở nên đáng giá. Điều này cho thấy chúng ta đang di chuyển đúng hướng để đối phó với bệnh Alzheimer", ông David Thomas nhấn mạnh.
Ý kiến này cũng được nhà thần kinh học Cath Mummery của Trung tâm Nghiên cứu về Bệnh suy giảm trí tuệ tại Đại học Luân Đôn ủng hộ: "Con đường này đã dài và đầy khó khăn, nhưng cuối cùng chúng ta cũng thấy được điều tích cực. Điều này thật sự là đáng mừng."
Bệnh Alzheimer là kết quả của sự tích tụ của protein amyloid trong não, mặc dù các triệu chứng có thể không xuất hiện trong hàng thập kỷ sau khi sự tích tụ bắt đầu. Trong hơn 20 năm, các nhà khoa học đã nỗ lực tìm cách ngăn chặn việc hình thành mảng bám amyloid, với hy vọng làm chậm lại tiến triển của bệnh. Lecanemab, của công ty y dược Nhật Bản Eisai, và Donanemab, của Eli Lilly ở Mỹ, là những loại thuốc đầu tiên đạt được mục tiêu này, tuy nhiên chúng chỉ có thể làm chậm lại quá trình tiến triển của bệnh mà không thể dừng lại hoàn toàn. Cả hai loại thuốc đang trải qua quá trình đánh giá để có thể được phê duyệt sử dụng ở Mỹ vào năm sau. 
MHRA (Cơ quan Quản lý Thuốc và Sản phẩm Chăm sóc Sức khỏe) sẽ ra quyết định về an toàn và hiệu quả của chúng, sau đó Nice (Viện Y tế và Chất lượng Điều trị Quốc gia Anh) sẽ đánh giá liệu chúng có đáng giá so với chi phí hay không.
Tuy nhiên, cả hai loại thuốc đều đắt đỏ, với Lecanemab có giá khoảng 25.000 đô la Mỹ (tương đương 19.700 bảng Anh) mỗi năm và phải sử dụng thông qua phương pháp truyền tĩnh mạch thường xuyên. "Đây là một thách thức đối với hệ thống y tế, vì cần tìm không gian và thời gian để thực hiện quá trình truyền và chăm sóc người bệnh", ông Thomas bày tỏ.
Các bác sĩ đang phải đối mặt với thách thức chính là khả năng khó khăn trong việc xác định bệnh Alzheimer không chỉ ở giai đoạn đầu mà còn ở giai đoạn muộn hơn. Hầu hết các trường hợp được chuyển đến bác sĩ đa khoa trước khi được giới thiệu lên phòng khám trí nhớ để kiểm tra suy giảm trí tuệ. Tuy nhiên, thời gian chờ đợi là rất dài, trung bình lên đến 2 năm để có buổi hẹn tại những trung tâm này.
Chẩn đoán bệnh Alzheimer và các dạng suy giảm trí tuệ khác thường phụ thuộc vào các bài kiểm tra giấy tờ, sau đó là các phương pháp như chọc dịch tủy não và chụp cắt lớp não để đạt được chẩn đoán cuối cùng. Khoảng 65% các trường hợp sẽ được xác nhận thông qua các phương pháp này, trong khi 1/3 còn lại có thể không bao giờ nhận được chẩn đoán. Tuy nhiên, việc điều trị, kể cả sử dụng loại thuốc mới, chỉ có thể thực hiện nếu bệnh được nhận diện.
Trong tương lai, các nhà khoa học nhấn mạnh một số phát triển gần đây đã tạo ra hy vọng về khả năng giải quyết chứng suy giảm trí tuệ một cách trực tiếp và hiệu quả hơn. Một thách thức lớn mà họ đối mặt là khả năng đưa thuốc qua hàng rào máu não, một rào cản kiểm soát sự chuyển động của các ion và phân tử từ cơ thể vào não. Điều này làm tăng khó khăn trong việc đưa thuốc vào hệ thần kinh trung ương để giải quyết các vấn đề như mảng bám amyloid. Bà Mummery chia sẻ: “Dù vậy, các nhà nghiên cứu đang tận dụng các phương pháp vận chuyển tích cực để cải thiện hiệu suất đưa thuốc qua hàng rào máu não”. “Chúng tôi đang nghiên cứu cách giúp thuốc truy cập vào não một cách hiệu quả hơn, điều này có thể mang lại hiệu quả lớn.”
Tuy nhiên, các nhà khoa học cũng cảnh báo rằng để hiện thực hóa những phát triển như vậy, có thể mất nhiều năm và cần phải thực hiện nhiều nỗ lực trong thời gian ngắn để đối phó với thách thức của chứng suy giảm trí tuệ. 
Ông Thomas nói: “Rõ ràng là chúng tôi đã tiến bộ theo hướng đúng, nhưng trước khi có thể thành công trong việc giải quyết những quá trình diễn ra trong não của chúng ta, vẫn còn rất nhiều công việc phải làm. Đây là một thách thức quan trọng và yêu cầu sự nỗ lực liên tục.”