Bài thuốc quý từ cây cúc tần

Cúc tần được biết đến với nhiều tên gọi như cây từ bi, lức ấn, băng phiến ngải, hoa mai não hay đại ngải. Các bộ phận của cây cúc tần như rễ, cành và lá đều có thể được sử dụng trong y học dân gian. Những ứng dụng đa dạng của nó bao gồm chữa cảm sốt, điều trị ho, hỗ trợ xương khớp, giảm triệu chứng loét dạ dày, giúp giảm căng thẳng…
Tác dụng của cây cúc tần 
Cúc tần theo quan niệm y học cổ truyền có hương vị đắng, cay, thơm và tính ấm. Các đặc tính này mang lại cho cúc tần nhiều công dụng trong việc tán phong hàn, kích thích quá trình lợi tiểu, tiêu độc, tiêu ứ, tiêu đờm, sát trùng, cải thiện tiêu hóa. 
Cây cúc tần thường được sử dụng trong trường hợp cảm sốt không ra mồ hôi, nhức đầu, đau thấp khớp, đau lưng, nhức xương, và cả chấn thương.
Ở góc độ y học hiện đại, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cây cúc tần có những đặc tính chống viêm, chống ung thư, chống oxy hóa và có khả năng chống lại vi khuẩn. Những phát hiện này mở ra khả năng sử dụng cúc tần như một lựa chọn hỗ trợ trong điều trị một số bệnh lý.
Tác dụng chống viêm và giảm đau
Dựa trên thông tin đăng trên tạp chí NIH, nghiên cứu đã chỉ ra rằng cây cúc tần mang đặc tính chống viêm, có khả năng giảm đau và sưng tấy trong cơ thể. Cây cúc tần từ lâu đã được sử dụng như một biện pháp điều trị cho các tình trạng đau đầu, đau khớp, và đau cơ.  Tốt cho sức khỏe hô hấp
Cây cúc tần được biết đến với đặc tính long đờm, hỗ trợ giảm tắc nghẽn và kích thích thoát chất nhầy từ hệ hô hấp một cách dễ dàng. Thường được sử dụng để làm dịu các triệu chứng như ho, cảm lạnh, viêm phế quản, hen suyễn, cúc tần không chỉ giúp giảm cảm giác khó chịu mà còn thúc đẩy quá trình thoát nhầy một cách hiệu quả.
Ngoài ra, đặc tính chống viêm của cây cúc tần cũng đóng vai trò trong việc giảm sưng tấy ở đường thở. Những đặc tính này của cây cúc tần làm cho nó trở thành một lựa chọn tự nhiên và hiệu quả trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến hệ hô hấp.
Tốt cho hệ tiêu hoá
Nếu bị đầy hơi, khó tiêu, hoặc đau dạ dày, cây cúc tần có thể là một lựa chọn hữu ích để giảm nhẹ các triệu chứng này. Các hợp chất có trong cây cúc hỗ trợ sức khỏe hệ tiêu hóa, bao gồm việc kích thích sản xuất enzyme dạ dày và cải thiện hoạt động của đường ruột. Chính điều này sẽ giúp tăng cường quá trình tiêu hóa, giảm đầy hơi khó tiêu, đồng thời giảm viêm nhiễm tại đường tiêu hóa.
Hơn nữa, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng cây cúc tần có thể đóng vai trò trong việc bảo vệ niêm mạc ruột và giảm nguy cơ loét dạ dày. Những hợp chất trong cây ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây loét và thúc đẩy quá trình lành vết loét. 
Chống oxy hoá
Stress oxy hóa và các gốc tự do được xem là nguyên nhân gây nhiều loại bệnh và rối loạn sức khỏe, bao gồm các vấn đề như bệnh thoái hóa, tim mạch, ung thư, rối loạn chức năng não cũng như hệ thống miễn dịch. 
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cây cúc tần chứa một số chất chống oxy hóa, có thể đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi tác động của stress oxy hóa và tổn thương do các gốc tự do. Giảm căng thẳng và lo âu
Mùi thơm dễ chịu của cây cúc tần làm dịu tâm trí, giảm căng thẳng, tạo cảm giác thoải mái. Tinh dầu chiết xuất từ cây cúc tần cũng được sử dụng để giúp tăng cường tinh thần thư giãn, tạo nên một phương pháp tự nhiên và dễ áp dụng để cải thiện trạng thái tâm lý.
Có đặc tính chống dị ứng
Cúc tần có khả năng hỗ trợ giảm các biểu hiện của dị ứng như hắt hơi, ngứa, và nghẹt mũi. Các hợp chất trong cây cúc tần có thể ngăn chặn quá trình giải phóng histamine, một chất hóa học liên quan đến các phản ứng dị ứng, cải thiện trạng thái của những người dễ bị dị ứng và làm cho họ cảm thấy thoải mái hơn.
Có tác dụng chống bệnh tiểu đường
Theo các nghiên cứu, cây cúc tần được cho là có khả năng hỗ trợ kiểm soát lượng đường trong máu và tăng cường hiệu suất hoạt động của insulin. 
Các hợp chất có trong thực vật có khả năng tối ưu hóa việc sử dụng glucose trong cơ thể, có thể mang lại lợi ích đặc biệt cho những người mắc bệnh tiểu đường hoặc ở nhóm người có nguy cơ mắc bệnh này. 
Giúp chữa lành vết thương
Nhiều người đã đắp cây cúc tần trực tiếp lên vết cắt, vết thương, hoặc vết xước trên da nhằm ngăn chặn sự xâm nhập của bệnh tật và đồng thời giúp nhanh chóng chữa lành. Đặc tính kháng khuẩn của cúc tần cũng đóng vai trò trong việc ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn hoặc nấm trong vết thương.
Tốt cho gan
Cây cúc tần được cho là có khả năng bảo vệ gan, thúc đẩy quá trình làm sạch gan, và tăng cường sản xuất enzym gan. Nhờ vào những tính chất này, cây cúc tần có thể đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ gan, cải thiện sức khỏe và hoạt động của gan. 
Mặc dù cây cúc tần mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng cũng có thể tạo ra một số tác dụng phụ như sau:
• Dị ứng và nhạy cảm: Có một số người có khả năng phản ứng dị ứng hoặc nhạy cảm với cây cúc tần và các loại cây khác thuộc họ Asteraceae. Triệu chứng dị ứng có thể bao gồm nổi mề đay, ngứa họng, tiêu chảy, buồn nôn, hoa mắt, chóng mặt,...
• Kích ứng da: Tiếp xúc trực tiếp với cây cúc tần có thể gây kích ứng da ở một số người. Vì vậy, khi tiếp xúc với loại cây này, quan trọng là đeo găng tay và mặc quần áo bảo hộ để tránh kích ứng da.
Một số bài thuốc từ cây cúc tần
Cây cúc tần, một loại thảo dược quý trong Đông y, được ứng dụng rộng rãi trong nhiều bài thuốc hữu ích. 
Chữa cảm sốt không ra mồ hôi, nhức đầu:
• Nguyên liệu: Lá cúc tần tươi, lá sả, lá chanh.
• Tỉ lệ: 2 phần lá cúc tần tươi, 1 phần lá chanh và 1 phần lá sả.
• Cách làm: Sắc với nước nóng, uống khi nước còn nóng. Bã lá sau khi sắc có thể dùng để xông để kích thích ra mồ hôi, giảm sốt và giải cảm. Chữa đau nhức xương hoặc thấp khớp:
• Liệu pháp: Sử dụng 15-20g rễ cúc tần sắc thành nước uống.
• Kết hợp: Có thể phối hợp với 20g rễ trinh nữ, 20g rễ bưởi bung, 10g đinh lăng, và 10g cam thảo dây để tạo nước sắc uống. Dùng trong khoảng 5-7 ngày.
Chữa ho do viêm khí phế quản:
• Nguyên liệu: Sử dụng 20g cúc tần già, rửa sạch, băm nhỏ.
• Phương pháp: Nấu cháo với thịt lợn băm nhuyễn, thêm 3g gừng vào để tăng hiệu quả.
• Liều dùng: Ăn nóng khi đói, thực hiện ngày 3 lần, duy trì trong 3 ngày liên tiếp.
Chữa đau đầu do căng thẳng:
• Nguyên liệu: Sử dụng 50g cúc tần, hoa cúc trắng (xé nhỏ) cùng với 100g đu đủ chín và óc lợn.
• Phương pháp: Đặt cúc tần, hoa cúc trắng, đu đủ vào nồi, thêm 1 lít nước và đun sôi. Sau đó, thêm óc lợn và đun thêm 20 phút để chế biến thành món nhừ có thể ăn được.
• Liều lượng: Ăn nóng trước bữa cơm, thực hiện 2 lần/ngày, duy trì trong 1 tuần.
Chữa chấn thương gây bầm tím:
• Phương pháp: Lấy một nắm lá cúc tần, rửa sạch, giã nát nhuyễn và đắp lên chỗ bầm tím để tăng tốc quá trình lành.
Các phương pháp trên là những cách sử dụng cây cúc tần trong việc chăm sóc sức khỏe cho các vấn đề cụ thể như viêm khí phế quản, đau đầu do căng thẳng và chấn thương gây bầm tím.
Lưu ý khi sử dụng:
• Các bài thuốc chế biến từ cây cúc tần chỉ có tính chất hỗ trợ trong quá trình điều trị và không thay thế được các lời khuyên và chỉ định của bác sĩ.
• Việc sử dụng bài thuốc từ cây cúc tần để tự điều trị bệnh không nên tự ý thực hiện mà thiếu sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc thầy thuốc.
• Các tác dụng của cây cúc tần đối với sức khỏe và những bài thuốc từ loại cây này đã được nêu trên.
Lưu ý rằng cây cúc tần là loại cây mọc hoang và không thuộc loại rau ăn hàng ngày. Do đó, cần có sự thận trọng khi sử dụng, đặc biệt là khi không có kiến thức chuyên sâu về thảo dược này.