Biến chủng mới của Covid-19 “trốn” miễn dịch tốt

Với hai đột biến đặc biệt giúp vi rút lây truyền nhanh và có khả năng trốn tránh miễn dịch, KP.2 đang thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu và chuyên gia y tế trên toàn thế giới.
Theo thông tin được công bố trên nền tảng lưu trữ bản thảo khoa học trước khi được bình duyệt là bioRxiv, biến chủng KP.2 được xác định là một nhánh con của Omicron, xuất phát từ biến chủng JN.1 và đã lan rộng mạnh mẽ tại Mỹ vào mùa đông vừa qua. 
Dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho thấy KP.2 chiếm khoảng 25% số ca mắc được giải trình tự kể từ ngày 20-27/4, đánh dấu sự lan rộng nhanh chóng của biến chủng này. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng KP.2 sở hữu hai đột biến khác biệt so với JN.1, mang lại lợi thế về khả năng lây lan và khả năng trốn tránh miễn dịch. Giáo sư Albert Ko, bác sĩ bệnh truyền nhiễm tại Trường Y tế Công cộng Yale, đã nhấn mạnh về tính chất đặc biệt của KP.2 trong quá trình lây lan và khả năng tránh miễn dịch.
William Schaffner, giáo sư về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt, đã đánh giá rằng KP.2 có khả năng lây truyền một cách dễ dàng, đặt ra mối lo ngại lớn đối với việc kiểm soát dịch bệnh. Tỷ lệ ca nhiễm KP.2 ngày càng tăng, trong khi tỷ lệ của các biến chủng khác đang giảm, cho thấy sức mạnh xâm nhập cơ thể của KP.2.
Nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cũng đã chỉ ra rằng KP.2 đã đột biến đến mức các vaccine hiện nay chỉ có thể bảo vệ được một phần. Điều này đặt ra thách thức lớn đối với việc kiểm soát dịch bệnh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý rằng vẫn còn quá sớm để đưa ra bất cứ lời cảnh báo cụ thể nào và cần tiếp tục theo dõi và nghiên cứu sâu hơn về biến chủng này.
Tiến sĩ Andrew Pekosz, nhà virus học tại Đại học Johns Hopkins, nhận định rằng sự xuất hiện của KP.2 và các biến thể khác là một phần của "câu chuyện cũ" của Covid-19. Vi rút này thường xuyên biến đổi và tạo ra các chủng mới có khả năng lây lan cao theo thời gian. Chu kỳ này diễn ra từ ba đến 6 tháng, nhanh hơn nhiều so với các virus theo mùa khác như cúm, đặt ra thách thức không nhỏ trong việc kiểm soát dịch bệnh và phòng ngừa sự lây lan của vi rút. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), hiện hơn 97% dân số nước này đã có kháng thể tự nhiên hoặc từ tiêm chủng chống lại Covid-19. Tuy nhiên, theo CDC cảnh báo rằng khả năng bảo vệ này sẽ dần mất đi theo thời gian. Điều này đặt ra những thách thức lớn đối với việc kiểm soát dịch bệnh trong tương lai.
Một trong những vấn đề quan trọng mà CDC đang quan tâm đó là tỷ lệ tiêm chủng thấp có thể tạo ra một nhóm dân số dễ tổn thương hơn, và từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các biến chủng mới của virus Covid-19 phát triển và lan truyền. 
Đặc biệt, nhóm người già và những người mắc các bệnh nền đặc biệt được khuyến cáo nên tiêm chủng ngừa mỗi năm một lần để ngăn chặn khả năng nhiễm virus và chuyển biến nặng.
CDC cũng đã cảnh báo rằng việc không tiêm chủng đúng cách có thể tạo điều kiện cho sự xuất hiện của các biến chủng mới, từ đó gây ra những làn sóng lây nhiễm đột biến vào mùa hè. Mặc dù hiện tại chưa có thông tin cụ thể về biến chủng mới có thể gây ra làn sóng lây nhiễm vào mùa hè, nhưng CDC vẫn đang tiếp tục theo dõi tình hình và chuẩn bị kế hoạch ứng phó.
Theo Pekosz, một nhà khoa học tại CDC, "Người dân dương tính với virus Covid-19 vẫn duy trì ở mức độ vừa phải quanh năm. Có lẽ chúng ta chưa thể kiểm soát hoàn toàn dịch bệnh và đi đến giai đoạn mầm bệnh biến mất hoàn toàn". Điều này cho thấy rằng việc kiểm soát và phòng ngừa Covid-19 vẫn là một thách thức lớn đối với cộng đồng y tế và toàn xã hội.
Tuy nhiên, theo CDC, tỷ lệ dương tính trên đầu người, một chỉ báo sớm về mức độ lây nhiễm của virus, hiện đang giảm dần. Theo dữ liệu tính đến ngày 20/4, tỷ lệ này chỉ còn 3%, giảm 0,4% so với một tuần trước đó, và giảm mạnh từ khoảng 12% vào giữa tháng 1. Điều này cho thấy rằng các biện pháp kiểm soát và tiêm chủng đã có tác động tích cực trong việc giảm thiểu sự lây nhiễm của virus trong cộng đồng. Ngoài ra, số trường hợp nhập viện cũng đã giảm đáng kể so với mùa đông, cho thấy rằng các biện pháp kiểm soát dịch bệnh và tiêm chủng đã giúp hạn chế sự lan truyền của virus trong cộng đồng. Dữ liệu từ CDC cũng cho thấy mức độ lưu hành của virus Covid-19 hiện đang ở mức "tối thiểu", cho thấy rằng tình trạng lây truyền hiện khá thấp.
Tuy nhiên, theo giáo sư Ko, một chuyên gia y tế, "Tình trạng lây truyền hiện khá thấp có thể được giải thích bởi việc các đỉnh dịch thường đến vào mùa đông, khi mọi người thường ở trong nhà và tiếp xúc nhiều hơn. Việc duy trì các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh là rất quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của virus trong tương lai".