Đột Tử – Sự Ra Đi Đột Ngột Không Báo Trước: Nguyên Nhân & Cách Bảo Vệ Người Thân

Điều đáng sợ là đột tử có thể xảy ra ở bất kỳ ai, bất kỳ thời điểm nào – từ khi đang ngủ, tập thể dục, làm việc, thậm chí khi đang vui chơi cùng gia đình. Vì vậy, hiểu rõ nguyên nhân và cách phòng ngừa là chìa khóa để bảo vệ bản thân và người thân.
1. Đột tử là gì?
Đột tử (Sudden Death) được định nghĩa là cái chết xảy ra nhanh chóng, bất ngờ, thường là do rối loạn nghiêm trọng ở tim hoặc não.
Hai dạng thường gặp:
- Đột tử do tim (Sudden Cardiac Death – SCD)
- Đột tử do nguyên nhân khác: tai biến mạch máu não, tắc mạch phổi, phản vệ, chấn thương nặng... 2. Nguyên nhân thường gặp gây đột tử
2.1. Bệnh tim mạch
- Rối loạn nhịp tim (đặc biệt là rung thất, rung nhĩ, block nhĩ thất).
- Nhồi máu cơ tim cấp: mạch vành tắc nghẽn đột ngột.
- Bệnh cơ tim phì đại (thường gặp ở vận động viên trẻ).
2.2. Tai biến mạch máu não (đột quỵ)
- Xuất huyết não do vỡ mạch máu.
- Tắc mạch máu não gây tổn thương não nghiêm trọng.
2.3. Tắc mạch phổi
- Huyết khối từ chân di chuyển lên phổi, làm tắc nghẽn dòng máu. 2.4. Nguyên nhân khác
- Sốc phản vệ (dị ứng thuốc, thức ăn, côn trùng đốt).
- Chấn thương nghiêm trọng vùng đầu hoặc ngực.
- Rối loạn điện giải (hạ kali, hạ natri).
3. Yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng đột tử
- Tiền sử bệnh tim hoặc đột quỵ trong gia đình.
- Huyết áp cao, mỡ máu cao, tiểu đường.
- Hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia.
- Thừa cân, béo phì, ít vận động.
- Căng thẳng, stress kéo dài.
- Tập luyện thể thao quá sức mà không kiểm tra sức khỏe.
4. Dấu hiệu cảnh báo trước khi xảy ra đột tử
Nhiều trường hợp đột tử không có dấu hiệu rõ ràng, nhưng một số biểu hiện có thể xuất hiện trước:
- Đau thắt ngực, khó thở đột ngột.
- Choáng váng, chóng mặt, mất ý thức thoáng qua.
- Tim đập nhanh hoặc không đều.
- Mệt mỏi bất thường dù không hoạt động gắng sức.
- Đau đầu dữ dội, nói ngọng, tê yếu tay chân (cảnh báo đột quỵ). 5. Cách bảo vệ bản thân và người thân khỏi nguy cơ đột tử
5.1. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
- Khám tim mạch, đo huyết áp, xét nghiệm mỡ máu, đường huyết ít nhất 1 lần/năm.
- Siêu âm tim, điện tâm đồ nếu có tiền sử bệnh tim.
5.2. Duy trì lối sống lành mạnh
- Ăn uống hợp lý: giảm muối, đường, chất béo bão hòa.
- Tập thể dục 30 phút/ngày.
- Ngủ đủ 7–8 tiếng.
- Giữ cân nặng hợp lý. 5.3. Kiểm soát các bệnh nền
- Điều trị và theo dõi huyết áp cao, tiểu đường, mỡ máu.
- Uống thuốc theo chỉ định, không tự ý ngừng thuốc.
5.4. Không lạm dụng chất kích thích
- Bỏ thuốc lá.
- Hạn chế rượu bia, cà phê liều cao.
5.5. Học kỹ năng sơ cứu tim phổi (CPR)
- Khi có người ngừng tim, CPR kịp thời có thể cứu sống trước khi cấp cứu tới.
Đột tử là biến cố không báo trước, nhưng hoàn toàn có thể giảm nguy cơ nếu chúng ta chủ động kiểm tra sức khỏe, duy trì lối sống lành mạnh và nhận biết sớm dấu hiệu bất thường.
Hãy chăm sóc trái tim và não bộ mỗi ngày – bởi một phút chủ quan có thể trả giá bằng cả cuộc đời.