Thanh thiếu niên dễ bị loạn thần nếu nghiện thuốc lá điện tử

Thuốc lá điện tử đang là một vấn đề đáng báo động khi ngày càng phổ biến và đối tượng sử dụng ngày càng trẻ hóa. Theo thống kê của Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở giới trẻ Việt Nam đang có xu hướng gia tăng.
Cụ thể, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh từ 13-15 tuổi năm 2022 là 3,5%, so với năm 2019 là 2,6%. Tỷ lệ này ở học sinh từ 15-24 tuổi là 7,3%, so với năm 2019 là 5,7%.
Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở giới trẻ ở các nước trên thế giới cũng đang có xu hướng gia tăng. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở người trưởng thành trên 15 tuổi ở Hoa Kỳ năm 2022 là 14,5%, so với năm 2019 là 12,5%. Tỷ lệ này ở Anh là 7,3%, so với năm 2019 là 5,4%.
Bên cạnh những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe thể chất như ngộ độc, viêm phổi, ung thư,... thì thuốc lá điện tử còn có thể gây ra những rối loạn tâm thần nguy hiểm. Cụ thể, đã có rất nhiều trường hợp trẻ em, thanh thiếu niên bị rối loạn tâm thần do nghiện thuốc lá điện tử. Các biểu hiện rối loạn tâm thần thường gặp bao gồm: lo âu, trầm cảm, hoang tưởng, ảo giác,... Những rối loạn này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống, học tập, công việc của người bệnh.
Vì sao giới trẻ sử dụng thuốc lá điện tử?
Có nhiều nguyên nhân khiến giới trẻ hút thuốc lá điện tử, bao gồm:
Tâm lý tò mò, muốn thử nghiệm: Thuốc lá điện tử được quảng cáo là sản phẩm mới lạ, độc đáo, có nhiều hương vị hấp dẫn, khiến giới trẻ tò mò và muốn thử nghiệm.
Tâm lý muốn khẳng định bản thân: Giới trẻ thường có xu hướng muốn thể hiện bản thân, muốn hòa nhập với đám đông. Thuốc lá điện tử được coi là một cách để thể hiện cá tính, phong cách của bản thân.
Bị bạn bè rủ rê, lôi kéo: Giới trẻ thường có xu hướng bắt chước bạn bè. Khi bạn bè hút thuốc lá điện tử, họ có thể bị rủ rê, lôi kéo thử theo.
Tác động của quảng cáo: Thuốc lá điện tử được quảng cáo rầm rộ trên các phương tiện truyền thông, đặc biệt là mạng xã hội. Những quảng cáo này thường gây ấn tượng mạnh mẽ, khiến giới trẻ dễ bị thu hút. Ngoài ra, một số nguyên nhân khác có thể góp phần khiến giới trẻ hút thuốc lá điện tử:
Căng thẳng, áp lực học tập, công việc: Giới trẻ hiện nay thường phải đối mặt với nhiều căng thẳng, áp lực học tập, công việc. Thuốc lá điện tử được coi là một cách để giải tỏa căng thẳng, áp lực.
Tham gia các hội nhóm, cộng đồng hút thuốc lá điện tử: Các hội nhóm, cộng đồng hút thuốc lá điện tử thường có những hoạt động giao lưu, kết nối, tạo cảm giác thân thiết, gần gũi, khiến giới trẻ dễ bị lôi kéo tham gia.
Vì sao thuốc lá điện tử gây loạn thần?
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nguy cơ mắc loạn thần do hút thuốc lá điện tử cao hơn ở những người có tiền sử bệnh tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm hoặc lo lắng. Ngoài ra, nguy cơ cũng cao hơn ở những người bắt đầu sử dụng thuốc lá điện tử ở độ tuổi trẻ. Đến hiện tại, các nhà khoa học vẫn chưa chắc chắn chính xác lý do tại sao thuốc lá điện tử có thể gây loạn thần. Tuy nhiên, có một số giả thuyết được đưa ra, bao gồm:
Tác dụng của nicotine: Nicotine là một chất kích thích mạnh có thể ảnh hưởng đến não. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng nicotine có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tâm thần, bao gồm cả loạn thần.
Tác dụng của THC: THC là một chất kích thích có trong cần sa, thường được sử dụng trong tinh dầu thuốc lá điện tử. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng THC có thể gây ra các triệu chứng loạn thần, chẳng hạn như ảo giác và hoang tưởng.
Các chất độc khác trong thuốc lá điện tử: Thuốc lá điện tử có thể chứa các chất độc khác, chẳng hạn như formaldehyde và nitrosamine, có thể gây tổn thương não.
Thuốc lá điện tử có thể gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe. Hít phải khói thuốc lá điện tử có thể gây viêm phổi, phế quản, thậm chí ung thư phổi. Ngoài ra, các chất độc có trong thuốc lá điện tử cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, bao gồm nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
Không những thế,  khói của thuốc lá điện tử cũng có thể làm giảm trí nhớ, khả năng tập trung, thậm chí gây tổn thương não bộ.
Để ngăn chặn tình trạng này, cần có sự phối hợp của nhiều bên. Gia đình, nhà trường và các tổ chức cộng đồng cần tăng cường giáo dục về tác hại của thuốc lá điện tử cho người trẻ. Giáo dục cần được thực hiện một cách toàn diện, bao gồm cả kiến thức về tác hại của thuốc lá điện tử, kỹ năng từ chối sử dụng thuốc lá điện tử và các biện pháp hỗ trợ người trẻ cai nghiện thuốc lá điện tử.
Ngoài ra, các nhà sản xuất thuốc lá điện tử cần giảm bớt các tính năng hấp dẫn của thuốc lá điện tử, chẳng hạn như hương vị, thiết kế và quảng cáo. Chính phủ cũng có thể ban hành các quy định hạn chế tính khả dụng của thuốc lá điện tử, chẳng hạn như cấm bán thuốc lá điện tử cho người dưới 18 tuổi. Quan trọng nhất là các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm soát thị trường thuốc lá điện tử, ngăn chặn việc buôn bán và sử dụng thuốc lá điện tử trái phép.
Mỗi cá nhân cũng có thể đóng góp vào việc ngăn chặn người trẻ sử dụng thuốc lá điện tử bằng cách:
Nói không với thuốc lá điện tử: Nếu bạn được ai đó mời hút thuốc lá điện tử, hãy từ chối một cách lịch sự.
Tuyên truyền cho người thân, bạn bè về tác hại của thuốc lá điện tử: Hãy chia sẻ những thông tin về tác hại của thuốc lá điện tử với người thân, bạn bè để họ hiểu và có ý thức từ chối sử dụng thuốc lá điện tử.
Việc ngăn chặn người trẻ sử dụng thuốc lá điện tử là một vấn đề cần có sự chung tay của nhiều bên. Bằng cách thực hiện các biện pháp trên, chúng ta có thể góp phần bảo vệ sức khỏe của người trẻ và xây dựng một xã hội khỏe mạnh, an toàn.