Phân biệt viêm xoang và cảm lạnh

Viêm xoang là gì?
Viêm xoang là tình trạng viêm các xoang cạnh mũi, là những hốc rỗng chứa đầy không khí nằm phía sau xương gò má và trán. Theo thống kê của Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương, Việt Nam có khoảng 25-30% số bệnh nhân đến khám Tai Mũi Họng được chẩn đoán mắc bệnh viêm xoang. Con số này càng cao hơn tại các thành phố lớn.
Viêm xoang có thể được phân loại thành viêm xoang cấp tính và viêm xoang mạn tính. Viêm xoang cấp tính thường kéo dài dưới 12 tuần, trong khi viêm xoang mạn tính kéo dài hơn 12 tuần. Do vậy, việc nhận biết sớm giúp điều trị hiệu quả và ngăn chặn sự tiến triển của bệnh. 
Các nguyên nhân thường gặp gây ra viêm xoang bao gồm virus và vi khuẩn. Virus có thể làm sung huyết mô mũi, cản trong lỗ thông lưu xoang, dẫn đến nhiễm trùng. Vi khuẩn, đặc biệt là Streptococcus pneumoniae hoặc Haemophilus influenzae, cũng được xem là một nguyên nhân phổ biến gây viêm xoang, thường khu trú trong khoang mũi họng. Ngoài ra, người có cơ địa dị ứng với phấn hoa, lông vật nuôi, nấm mốc, nước hoa, có khả năng cao phải đối mặt với viêm xoang do dị ứng, và thường trải qua những triệu chứng nặng hơn. Polyp, u nhỏ hình thành trong mô mũi hoặc xoang, có thể tắc nghẽn các lỗ xoang và dẫn đến nhiễm trùng. Nếu điều trị thuốc không đạt hiệu quả, có thể cần phải tiến hành phẫu thuật.
Nấm cũng có thể gây viêm xoang, chẳng hạn như nấm Aspergillus. Lạm dụng thuốc xịt mũi mà không theo đơn bác sĩ cũng có thể dẫn đến tình trạng tắc nghẽn các mạch máu trong mũi, góp phần vào việc gây viêm xoang.
Phân biệt viêm xoang và cảm lạnh
Việc phân biệt giữa viêm xoang và cảm lạnh là quan trọng vì cả hai bệnh có nhiều triệu chứng tương tự. 
Việc phát hiện dễ nhất chính là dựa vào thời gian, vì viêm xoang thường có xu hướng kéo dài hơn so với cảm lạnh. Triệu chứng của viêm xoang thường kéo dài lâu, liên tục trong khoảng 10 ngày trở lên. Trong khi đó, nếu bị cảm lạnh thông thường, người bệnh chỉ cần nghỉ ngơi từ 5 ngày là bắt đầu quá trình hồi phục. Triệu chứng của viêm xoang bao gồm ngạt mũi, dịch mũi nhầy có màu xanh đặc biệt, sưng ở các mô bên trong mũi, hơi thở có mùi khó chịu, sưng các xoang. Còn triệu chứng cảm lạnh bao gồm nghẹt mũi, sổ mũi, đau nhức cơ thể, đau đầu, mệt mỏi, và sốt nhẹ.

Đặc điểm	Cảm lạnh	Viêm xoang
Nguyên nhân	Virus	Virus, vi khuẩn hoặc nấm
Triệu chứng	Nghẹt mũi, chảy nước mũi, hắt hơi, đau họng, mệt mỏi, đau đầu	Nghẹt mũi, chảy nước mũi, đau mặt, đau đầu, đau răng, giảm khứu giác, ho, sốt
Thời gian	5-7 ngày	2-4 tuần (viêm xoang cấp tính), >12 tuần (viêm xoang mạn tính)
Điều trị	Tự khỏi	Thuốc kháng sinh, thuốc kháng histamin, thuốc xịt mũi corticosteroid, phẫu thuật

Biến chứng của viêm xoang có thể xảy ra nếu viêm xoang không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách. Các biến chứng này có thể ảnh hưởng đến mắt, não và các cơ quan khác trong cơ thể.
• Biến chứng ở mắt: Viêm xoang có thể dẫn đến viêm màng não (viêm màng bao quanh não và tủy sống), viêm dây thần kinh thị giác (viêm dây thần kinh truyền tín hiệu từ mắt đến não), và áp xe mắt (sự tích tụ mủ ở mắt). Các biến chứng này có thể gây mất thị lực hoặc thậm chí mù lòa. 
• Biến chứng ở não: Viêm xoang có thể dẫn đến viêm màng não, áp xe não (sự tích tụ mủ trong não), và viêm tắc tĩnh mạch xoang hang (sự tắc nghẽn các tĩnh mạch dẫn máu từ não). Các biến chứng này có thể gây tổn thương não, thậm chí tử vong. 
Để điều trị viêm xoang, các bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau và kháng sinh tùy thuộc vào từng trường hợp. Nếu thuốc giảm đau không đạt hiệu quả, hoặc nếu triệu chứng kéo dài, các xét nghiệm có thể được thực hiện để xác định nguyên nhân của viêm xoang, đặc biệt nếu có nghi ngờ về nguyên nhân dị ứng. Phẫu thuật cũng có thể là lựa chọn nếu các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Để ngăn ngừa viêm xoang, cần hạn chế tiếp xúc với người cảm lạnh, rửa tay đúng cách trước mỗi bữa ăn, giữ cơ thể ấm. Tránh khói thuốc và không khí ô nhiễm cũng giúp giảm nguy cơ kích ứng và nhiễm trùng đường hô hấp. 
Đối với trẻ em, vệ sinh mũi, sử dụng máy tạo độ ẩm, và hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng là những biện pháp cần làm. Tiêm vaccine ngừa cúm và các bệnh đường hô hấp cũng là cách hiệu quả để bảo vệ sức khỏe của mọi người.
Viêm xoang và cảm lạnh là hai bệnh khác nhau, nên cần phải phân biệt rõ để có phương án điều trị phù hợp.