Dấu hiệu cảnh báo lá gan đang “bị ốm”

Theo Giáo sư Yang Lihua, chuyên gia về gan tại Bệnh viện Nhân dân tỉnh Hồ Bắc (Trung Quốc), gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể người, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe. Gan chịu trách nhiệm đồng thời về chức năng nội tiết và ngoại tiết như chống độc, giải độc, chuyển hóa, dự trữ (máu, glucid, vitamin) và tạo mật. Mặc dù vậy, gan lại dễ bị tổn thương, đặc biệt là tổn thương âm thầm.
Theo Giáo sư Yang, có hai lý do khiến gan được mô tả như "cơ quan câm":
• Thứ nhất, gan không gây cảm giác đau tại chỗ khi xảy ra vấn đề, do không có dây thần kinh cảm nhận đau và chỉ có một lớp nang giống như dây thần kinh. Do đó, gan không trải qua cảm giác đau rõ ràng, đặc biệt là khi bị tổn thương hay mắc bệnh ở giai đoạn đầu.
• Thứ hai, gan hình thành bệnh tật mà không có triệu chứng rõ ràng vì nó có khả năng tái tạo và dự trữ mạnh mẽ. Khi chỉ có 1/3 tế bào gan hoạt động bình thường, việc phát hiện bất thường trở nên khó khăn. Đến khi bệnh trở nặng, và tổn thương quá lớn, triệu chứng mới xuất hiện rõ ràng, cục bộ và phát triển nhanh chóng, làm tăng độ khó khăn trong quá trình kiểm soát bệnh. Dấu hiệu cảnh báo gan đang suy yếu: 
1. Đau vai phải
Theo Giáo sư Yang, nhiều người có thể ngạc nhiên khi biết rằng bệnh gan không gây ra cơn đau gan tại chỗ, mà lại được phát hiện thông qua triệu chứng đau vai. Điều này cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo của nhiều bệnh tật khác không liên quan tới xương cơ khớp, như ung thư phổi, bệnh tim mạch và nhiều bệnh khác. 
Theo ông, giữa gan và vai có các dây thần kinh kết nối, do đó một số bệnh về gan, đặc biệt là khối u ác tính, có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh này và gây ra cơn đau vai.
Cơn đau vai do bệnh gan thường không đều và có thể kèm theo cứng khớp và sưng tấy. Cơn đau cũng rõ ràng hơn khi người bệnh vận động gắng sức hoặc tiêu thụ nhiều bia rượu, do lúc này gan đã tổn thương và phải làm việc quá sức.  Cơn đau vai kiểu này thường chỉ ở một bên vai phải, đau âm ỉ và không thuyên giảm khi người bệnh cố tác động bằng biện pháp tác động tới cơ và xương như xoa bóp, dùng dầu/cao dán nóng.
Nhận thức về mối liên hệ giữa triệu chứng đau vai và bệnh gan có thể giúp người bệnh và các chuyên gia y tế nhanh chóng phát hiện và điều trị các vấn đề về gan một cách hiệu quả.
2. Đau ở hạ sườn bên phải
Bệnh gan có thể gây đau hạ sườn phải do gan nằm ở vị trí này. Mặc dù không phải là dấu hiệu rõ ràng, nhưng đây là một cảnh báo quan trọng cho các vấn đề liên quan đến gan. Giáo sư Yang đã nhấn mạnh rằng gan không có dây thần kinh cảm nhận đau, do đó cơn đau ở vùng này thường không phát sinh từ gan trực tiếp. 
Cơn đau có thể không đều và trầm trọng hơn khi gắng sức, thay đổi tâm trạng hoặc uống rượu. Nếu người bệnh thường xuyên cảm thấy đau ở vùng hạ sườn phải, đặc biệt là kèm theo buồn nôn, nôn, chán ăn và các triệu chứng khác, việc đi khám gan sớm sẽ giúp phát hiện và điều trị bệnh hiệu quả hơn. Theo Giáo sư Yang, ngoài những cơn đau, còn có rất nhiều dấu hiệu cảnh báo tổn thương gan và bệnh gan rải rác trên cơ thể. Những dấu hiệu này có thể dễ bị xem nhẹ hoặc nhầm lẫn, nhưng cần được chú ý đặc biệt. 
Một số dấu hiệu quan trọng bao gồm: da và mắt bị vàng, da mặt thâm đen, ngứa ngáy và nổi mề đay trên da (đặc biệt là ban đỏ lòng bàn tay và nốt ruồi nhện), mệt mỏi và chán ăn/nôn mửa, sụt cân bất thường, hơi thở hôi khác lạ, nước tiểu sẫm màu.
Để bảo vệ gan và phòng ngừa bệnh gan, cần thay đổi lối sống như: duy trì một lối sống lành mạnh, kèm theo chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và đủ giấc ngủ. 
Ngoài ra, cần tránh lạm dụng rượu và ma túy vì những yếu tố này có thể gây tổn thương gan. Việc khám sức khỏe định kỳ cũng rất quan trọng để phát hiện sớm bệnh gan, bởi vì gan được coi là "cơ quan câm". Đặc biệt, nếu bạn có tiền sử gia đình hoặc vấn đề sức khỏe lâu năm, hãy trao đổi với bác sĩ để được tư vấn thêm về cách bảo vệ gan.