Dinh Dưỡng Hỗ Trợ Điều Trị Ung Thư: Ăn Gì Để Khỏe Mạnh Hơn?

Một chế độ dinh dưỡng đúng đắn và khoa học không chỉ giúp cải thiện sức khỏe, mà còn hỗ trợ bệnh nhân vượt qua từng giai đoạn khó khăn của bệnh tật, duy trì chất lượng cuộc sống và kéo dài tuổi thọ. 
Dinh dưỡng đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe và cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân ung thư. Một chế độ ăn uống hợp lý không chỉ giúp bệnh nhân giảm thiểu các tác dụng phụ của liệu pháp điều trị, mà còn giúp nâng cao sức đề kháng, hỗ trợ cơ thể hồi phục và chống lại bệnh tật hiệu quả hơn.
Theo các chuyên gia từ Viện Nghiên cứu phòng chống ung thư Việt Nam, dinh dưỡng là yếu tố quan trọng giúp bệnh nhân duy trì thể trạng và hoàn tất quá trình điều trị. Tuy nhiên, rất nhiều bệnh nhân không được chăm sóc dinh dưỡng đúng cách, dẫn đến tình trạng sụt cân, suy dinh dưỡng và thể lực suy giảm nghiêm trọng. 
Đặc biệt, nếu cân nặng giảm quá 5%, thời gian sống của bệnh nhân có thể bị rút ngắn đến 1/3.
Nguyên nhân thiếu hụt dinh dưỡng ở bệnh nhân ung thư
Có nhiều nguyên nhân khiến bệnh nhân ung thư dễ rơi vào tình trạng suy dinh dưỡng. Các phương pháp điều trị như hóa trị và xạ trị thường gây mệt mỏi, buồn nôn, thay đổi khẩu vị, viêm loét miệng hoặc các vấn đề tiêu hóa, làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng. 
Bên cạnh đó, yếu tố tâm lý như lo lắng và căng thẳng cũng ảnh hưởng đến khẩu vị và cảm giác ngon miệng của bệnh nhân.
Ngoài ra, khối u cũng có thể làm thay đổi quá trình chuyển hóa, khiến cơ thể cần nhiều năng lượng hơn nhưng lại khó hấp thụ đủ dưỡng chất. Do vậy, việc chăm sóc dinh dưỡng sớm và hiệu quả giúp người bệnh duy trì thể trạng, hỗ trợ quá trình điều trị tốt hơn. Nhu cầu năng lượng và dưỡng chất cho bệnh nhân ung thư
Đối với bệnh nhân ung thư, nhu cầu năng lượng thường cao hơn so với người bình thường để bù đắp cho những hao tổn từ quá trình điều trị. Theo khuyến cáo, bệnh nhân cần tiêu thụ từ 25-30 kcal/kg/ngày, và lượng dinh dưỡng cụ thể sẽ tùy thuộc vào tuổi, giới tính, cân nặng, và tình trạng sức khỏe của từng người.
Một chế độ dinh dưỡng đa dạng, cân đối và đầy đủ bốn nhóm chất chính gồm bột đường, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất là rất quan trọng. Bên cạnh ba bữa chính, các bữa ăn phụ giàu dinh dưỡng có thể xen kẽ giúp bệnh nhân duy trì năng lượng suốt cả ngày.
1. Đạm (Protein): Cung cấp năng lượng và tái tạo mô
Đạm là dưỡng chất quan trọng giúp cơ thể hồi phục và tái tạo mô sau các tổn thương từ quá trình điều trị. Bệnh nhân ung thư cần bổ sung đủ lượng protein để duy trì thể lực và hỗ trợ chức năng miễn dịch. Protein có thể lấy từ cả thực vật và động vật, bao gồm thịt gà, cá, trứng, đậu hũ và đậu các loại. 
Để cung cấp acid amin thiết yếu, nên ưu tiên thịt trắng và hạn chế ăn thịt đỏ, chỉ nên tiêu thụ khoảng 70g thịt đỏ mỗi ngày.
2. Tinh bột (Carbohydrate): Nguồn cung cấp năng lượng chính
Tinh bột là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể. Người bệnh ung thư nên lựa chọn các loại ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, lúa mì nguyên cám, và các loại củ như khoai lang và khoai tây để duy trì mức đường huyết ổn định. 
Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, chứa nhiều đường đơn như bánh ngọt, nước ngọt, để tránh tăng đường huyết và gây hại cho sức khỏe. 3. Chất béo (Lipid): Tăng cường năng lượng
Chất béo đóng vai trò quan trọng trong cung cấp năng lượng và duy trì cấu trúc tế bào. Bệnh nhân ung thư nên bổ sung các loại acid béo chưa no từ dầu thực vật như dầu ô liu, dầu hướng dương, và mỡ cá. 
Hạn chế dùng mỡ động vật và tránh các loại thực phẩm chiên rán để giảm nguy cơ hấp thu chất béo chuyển hóa có hại cho sức khỏe tim mạch.
4. Vitamin và khoáng chất: Hỗ trợ miễn dịch và giảm tác dụng phụ
Rau quả tươi giàu vitamin và khoáng chất giúp cơ thể tăng cường miễn dịch và giảm thiểu tác dụng phụ của các phương pháp điều trị. Các loại rau lá xanh, quả mọng, cam, và cà rốt cung cấp nhiều vitamin C, E và chất chống oxy hóa, hỗ trợ cơ thể trong việc chống lại stress oxy hóa. 
Một số thực phẩm cần tránh trong chế độ dinh dưỡng của bệnh nhân ung thư
Bên cạnh việc bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, bệnh nhân ung thư cũng cần tránh một số thực phẩm có thể gây hại cho sức khỏe, bao gồm:
• Thực phẩm chiên rán: Dầu mỡ khi chiên ở nhiệt độ cao có thể hình thành các hợp chất gây ung thư, đồng thời làm tăng cholesterol trong máu, ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch.
• Thực phẩm nấm mốc: Nấm mốc chứa aflatoxin và nitrosamine - các chất gây ung thư. Thực phẩm nấm mốc cũng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, dẫn đến tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn.
• Rượu bia: Rượu bia làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, cao huyết áp, ảnh hưởng đến chức năng gan và các cơ quan khác. Ngoài ra, rượu bia gây mất nước, làm tăng các tác dụng phụ trong quá trình điều trị.
• Thực phẩm chứa nhiều đường và muối: Các món ăn quá ngọt hoặc quá mặn dễ gây tăng cân, viêm, và kháng insulin, làm suy yếu hệ miễn dịch và khiến tình trạng bệnh thêm phức tạp. Những lưu ý trong chế độ ăn uống của bệnh nhân ung thư
Chế độ ăn uống cho bệnh nhân ung thư không cần phải kiêng khem quá mức nhưng cần đảm bảo sự cân bằng giữa các dưỡng chất. Hạn chế các loại thực phẩm không cần thiết hoặc có khả năng gây hại, thay vào đó tăng cường ăn uống khoa học để hỗ trợ quá trình điều trị. 
Dưới đây là một số lưu ý cụ thể:
• Ăn đa dạng, không ăn quá đơn điệu: Bệnh nhân nên kết hợp nhiều loại thực phẩm để cung cấp đủ dưỡng chất, không nên chỉ ăn một vài loại thực phẩm trong thời gian dài.
• Bổ sung nước đủ lượng cần thiết: Giữ nước trong cơ thể rất quan trọng, đặc biệt khi bệnh nhân thường mất nước do các liệu pháp điều trị.
• Tránh ăn đồ tái, sống: Các loại thực phẩm chưa qua chế biến kỹ có thể chứa nhiều vi khuẩn và virus gây hại, dễ khiến bệnh trở nặng hơn.
• Thực hiện ăn uống cân bằng: Bệnh nhân không nên kiêng khem quá mức, loại bỏ hết các thực phẩm giàu dinh dưỡng mà nên duy trì một chế độ ăn cân bằng, đầy đủ để cơ thể có đủ năng lượng chiến đấu với bệnh tật.
Kết luận
Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng, giúp bệnh nhân ung thư cải thiện sức khỏe và nâng cao hiệu quả điều trị. Chế độ dinh dưỡng hợp lý không chỉ giúp giảm thiểu các tác dụng phụ mà còn tăng cường khả năng hồi phục của cơ thể, giúp người bệnh duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn trong quá trình chiến đấu với ung thư.