Tại sao một số loại vitamin có thể uống nhiều hơn bình thường trong khi một số khác thì không?

Vitamin là các hợp chất hữu cơ mà cơ thể cần để thực hiện các chức năng trao đổi chất bình thường. Vitamin cho cơ thể người chỉ cần số lượng nhỏ, nhưng chúng rất quan trọng để duy trì mức độ trao đổi chất thường xuyên. Vitamin A rất quan trọng đối với thị lực của bạn, nhóm vitamin B giúp chuyển hóa chất béo và carbs, trong khi vitamin E là chất chống oxy hóa.
Ngộ độc vitamin - ngộ độc có thể cần lưu ý
Mặc dù tình trạng thiếu vitamin phổ biến hơn nhiều, nhưng việc hấp thụ quá nhiều vitamin, đặc biệt là khi bạn bổ sung vitamin, là một vấn đề rất nghiêm trọng.
Đối với một số chất bổ sung vitamin, các bác sĩ thường sẽ khuyên thận trọng không nên dùng nhiều hơn liều lượng quy định. Việc hạn chế liều lượng này nghiêm ngặt hơn đối với một số loại vitamin, chẳng hạn như vitamin D, so với những loại khác.  Loại vitamin nào có thể trở nên độc hại và loại nào không? Và tại sao?
Vitamin thuộc hai loại chính là vitamin tan trong nước và vitamin tan trong chất béo.
Các vitamin tan trong nước, như tên gọi của chúng, hòa tan trong các dung môi vô cơ, chẳng hạn như nước. Vitamin tan trong nước bao gồm Vitamin B và C.
Vitamin tan trong chất béo không tan trong nước. Thay vào đó, chúng hòa tan trong chất béo và chất béo. Cấu trúc của nhiều hợp chất hữu cơ, bao gồm Vitamin A, D, E và K, là không phân cực, nghĩa là chúng chỉ hòa tan trong lipid do cấu trúc của chúng.
Ngộ độc vitamin là gì?
Sử dụng quá nhiều một loại vitamin trong 1 khoảng thời gian khiến cho bạn bị quá liều vitamin, dẫn đến hiện tượng ngộ độc vitamin.  Mỗi loại vitamin đều có Chế độ ăn uống khuyến nghị (RDA); RDA là mức tiêu thụ các chất dinh dưỡng thiết yếu cần thiết để đáp ứng nhu cầu hàng ngày của một người trưởng thành khỏe mạnh.
RDA của các vitamin tan trong chất béo thấp tới 0,015 mg (là Vitamin D cho phụ nữ). RDA cho các vitamin tan trong nước cao hơn nhiều, lên tới 75 mg Vitamin C đối với phụ nữ. Thường xuyên ăn nhiều vitamin hơn RDA là nguyên nhân hàng đầu gây ngộ độc vitamin. Tuy nhiên, gần như không thể bị thừa vitamin chỉ qua thực phẩm.
Đây là một trong những lý do chính tại sao việc bổ sung vitamin đúng liệu lượng vô cùng quan trọng. Vậy tại sao các vitamin tan trong chất béo có thể trở nên độc hại khi dư thừa, nhưng các vitamin tan trong nước thì không?
Sự trao đổi chất của các vitamin tan trong chất béo và tan trong nước
Giống như hầu hết các chất dinh dưỡng, vitamin phải được chuyển hóa trước khi cơ thể có thể sử dụng chúng. Khi chúng ta nói một số loại thực phẩm có chứa vitamin, chúng thường chứa tiền chất của phân tử mà cơ thể chưa thực sự có thể sử dụng. Những tiền chất này sau đó được chuyển đổi thành các dạng hóa học mà cơ thể có thể sử dụng.
Tuy nhiên, giống như tất cả các chất hóa học, vitamin có thời hạn sử dụng trong cơ thể, sau đó chúng cần được đào thải ra ngoài. Cơ thể phân hủy vitamin thành các hợp chất đơn giản hơn trước khi bài tiết ra ngoài. Những hợp chất đơn giản hơn này hòa tan trong nước, giúp bài tiết chúng dễ dàng hơn qua nước tiểu và mồ hôi. Các vitamin tan trong nước có thời hạn sử dụng ngắn hơn và các hợp chất này dễ bài tiết hơn. Điều này làm cho việc phát triển độc tính vitamin của các vitamin tan trong nước trở nên khó khăn hơn nhiều, vì bất kỳ lượng dư thừa nào trong số chúng đều được loại bỏ một cách hiệu quả, không xảy ra hiện tượng ngộ độc vitamin.
Ngược lại, các vitamin tan trong chất béo có thể được lưu trữ trong các cấu trúc chứa lipid của cơ thể, giúp chúng có thời hạn sử dụng lâu hơn trong cơ thể. Các vitamin tan trong chất béo được lưu trữ dễ dàng nhất trong gan, nhưng chúng cũng được lưu trữ trong các mô mỡ, bao gồm mỡ dưới da và mỡ nội tạng, cũng như trong cơ xương. Các vitamin tan trong chất béo, do tan trong chất béo, cũng cần phải trải qua nhiều quá trình trao đổi chất hơn trước khi chúng có thể được bài tiết.
Hai lý do này khiến bạn dễ gặp phải tình trạng thừa vitamin liên quan đến các vitamin tan trong chất béo. Bất kỳ lượng vitamin dư thừa nào cũng phải được chuyển hóa đúng cách trước khi bài tiết. Điều này làm chậm quá trình và vitamin dần phát triển thành độc tính tích tụ bên trong cơ thể, dẫn đến hậu quả chết người trong một số trường hợp.
Vitamin tan trong nước có gây độc không?
Mặc dù việc sử dụng quá liều các vitamin tan trong nước khó hơn nhiều nhưng không phải là không thể. Cấu trúc của các vitamin tan trong nước khiến chúng dễ dàng bài tiết qua đường tiểu tiện, do đó lượng dư thừa qua đường uống có thể được đào thải ra ngoài khi đủ nước.
Tuy nhiên, vẫn có giới hạn trên về lượng vitamin nhất định có thể được cơ thể xử lý. Ví dụ, thường xuyên dùng hơn 2 g/ngày Vitamin C có thể gây buồn nôn và tiêu chảy.
Tuy nhiên, đó là một con số đặc biệt cao. Trong một quả cam trung bình, hàm lượng vitamin C sẽ chỉ khoảng 50 mg. Bạn sẽ phải ăn 20 quả cam mỗi ngày để đạt được mức độc tính cấp tính đó. Một viên vitamin tổng hợp chứa khoảng 65 mg vitamin C.
Vì vậy, mặc dù chắc chắn là có thể xảy ra, nhưng bạn có rất ít khả năng bị nhiễm độc vitamin từ các vitamin tan trong nước. Lý do chính là vì chúng được chuyển hóa một cách hiệu quả và không được lưu trữ trong cơ thể.
Ngộ độc vitamin trong cơ thể xảy ra do lượng vitamin dư thừa. Các tác động có thể từ các triệu chứng nhẹ như buồn nôn trong trường hợp dùng Vitamin C đến đau khớp cấp tính và sỏi thận trong trường hợp dùng quá liều Vitamin D.
Quá trình chuyển hóa và bài tiết các vitamin tan trong nước khá dễ dàng thông qua tiểu tiện. Do đó, chứng thừa vitamin cũng rất hiếm gặp trong các trường hợp dùng các loại vitamin này. Mặt khác, các vitamin tan trong chất béo tích tụ trong cơ thể dễ dàng hơn nhiều. Bạn phải ăn như một người khổng lồ mới có thể ngộ độc vitamin cho nên hầu hết các trường hợp ngộ độc vitamin đều đến từ việc bổ sung vitamin, chủ yếu là dùng quá liều vitamin tan trong chất béo.
Đây là lý do tại sao bạn nên cẩn thận với một số loại vitamin. Vitamin A, D, E và K dễ dùng quá liều hơn và gây rủi ro đáng kể cho sức khỏe tổng thể của một người, mặc dù mục đích ban đầu của họ khi bổ sung là để cải thiện và bảo vệ sức khỏe.