Bí kíp sống lâu của người Nhật: Ai cũng có thể học hỏi

Người Nhật được biết đến với tuổi thọ cao nhất trên thế giới, với số liệu ấn tượng: khoảng 87,32 tuổi đối với phụ nữ và 81,25 tuổi đối với nam giới. Năm 2019, số lượng người Nhật 90 tuổi đã đạt con số ấn tượng là 2,31 triệu người, trong đó có hơn 71.000 người vượt tuổi 100. 
Điều này gợi lên câu hỏi về bí kíp sống lâu của họ, và có điều gì đặc biệt trong lối sống của người Nhật mà chúng ta có thể học hỏi để nâng cao chất lượng cuộc sống và tăng tuổi thọ của mình.
Chọn thực phẩm lành mạnh
Chế độ ăn uống của người Nhật rất nạc và cân bằng, với các loại thực phẩm chủ yếu như cá giàu omega, gạo, ngũ cốc nguyên hạt, đậu phụ, đậu nành, miso, rong biển và rau. Tất cả những thực phẩm này đều ít chất béo bão hòa và đường, đồng thời giàu vitamin và khoáng chất giúp giảm nguy cơ ung thư và bệnh tim.
Chế độ ăn uống lành mạnh của người Nhật đã được chứng minh là có ảnh hưởng tích cực đối với sức khỏe. Tỷ lệ béo phì ở Nhật Bản duy trì ở mức thấp một cách ấn tượng, trong khi các quốc gia khác phải vật lộn với hậu quả của chế độ ăn uống kém. Chỉ có 4,30% dân số Nhật Bản bị béo phì, so với 27,80% ở Vương quốc Anh và 36,20% ở Hoa Kỳ.  Béo phì là nguyên nhân chính gây ra những căn bệnh chết người như tiểu đường, ung thư và bệnh tim, vì vậy rõ ràng người Nhật sống lâu hơn nhờ chế độ ăn uống lành mạnh.
Theo một nghiên cứu được công bố trên BMJ, những người tuân theo chế độ ăn kiêng được khuyến nghị của chính phủ Nhật Bản có tỷ lệ tử vong thấp hơn 15% so với những người không áp dụng. Điều này chứng tỏ rõ rằng chế độ ăn uống lành mạnh không chỉ giúp duy trì cân nặng lý tưởng mà còn giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm.
Các trường học ở Nhật Bản cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục về chế độ ăn uống lành mạnh. Bữa trưa tại các trường học thường được thiết kế với sự cân nhắc kỹ lưỡng, bao gồm nhiều trái cây, rau quả và rất ít đường tinh luyện. Việc này giúp trẻ em tiếp xúc và thích nghi với những loại thực phẩm lành mạnh từ khi còn nhỏ, tạo nền tảng vững chắc cho sức khỏe của họ trong tương lai.
Học cách áp dụng một chế độ ăn uống cân bằng từ khi còn nhỏ giúp họ có được sức khỏe tốt trong suốt quãng đời còn lại. Chính vì vậy, việc tập trung vào việc lựa chọn thực phẩm lành mạnh và cân bằng trong chế độ ăn uống không chỉ mang lại lợi ích cá nhân mà còn góp phần vào sự phát triển toàn diện của xã hội.
Ăn uống có ý thức
Trong văn hóa ẩm thực của người Nhật Bản, việc ăn uống không chỉ đơn thuần là để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng mà còn là một nghệ thuật, một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. 
Điều đặc biệt là cách tiếp cận của họ đối với việc ăn uống, được thể hiện qua câu ngạn ngữ "Hara hachi bun me" - một lời khuyên quen thuộc trong xã hội Nhật Bản, khuyến khích mọi người chỉ nên ăn cho đến khi no khoảng 80%. Đây không chỉ là một phong tục truyền thống mà còn được xem là một triết lý sống, có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và tuổi thọ của người dân xứ hoa anh đào.
Theo nghiên cứu, vi sinh vật sống trong ruột có vai trò quan trọng trong quá trình lão hóa và sức khỏe đường ruột kém có thể gây ra các tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể, gây ra các bệnh lý nguy hiểm như đột quỵ, mất trí nhớ và bệnh tim. Việc duy trì cân bằng vi sinh vật trong ruột thông qua chế độ ăn uống lành mạnh và cân nhắc về lượng thức ăn tiêu thụ là điều vô cùng quan trọng. Không chỉ vậy, việc ăn uống quá nhiều cũng có thể tạo ra căng thẳng và gây ra tình trạng viêm trong cơ thể. Thông thường, não cần ít nhất 20 phút để nhận biết tín hiệu no, do đó việc kiểm soát lượng thức ăn thông qua nguyên tắc "hara hachi bun me" không chỉ giúp người Nhật duy trì vóc dáng mà còn giúp hỗ trợ sức khỏe toàn diện.
Ngoài ra, khẩu phần ăn nhỏ hơn và việc ăn chậm hơn cũng là một trong những bí quyết sống lâu của người Nhật. Thay vì ăn nhanh gọn qua các bữa ăn lớn, họ thường dùng nhiều đĩa nhỏ và ngồi trên sàn ăn cùng nhau. Việc sử dụng đũa để ăn cũng giúp họ tiêu hóa thức ăn một cách chậm rãi và hiệu quả hơn. Tất cả những điều này không chỉ giúp họ duy trì vóc dáng mà còn giúp hỗ trợ sức khỏe toàn diện.
Uống trà xanh (matcha)
Trà xanh (matcha) là một loại thức uống cổ truyền có nguồn gốc từ Nhật Bản, được biết đến với nhiều lợi ích cho sức khỏe. Được làm từ lá trà xanh được xay thành bột mịn, trà matcha không chỉ mang lại hương vị đặc trưng mà còn chứa rất nhiều dưỡng chất quý giá.
Một trong những lợi ích chính của trà xanh là khả năng chống oxy hóa. Trong lá trà xanh, có một loại hợp chất gọi là catechin, đây là một loại chất chống oxy hóa mạnh mẽ giúp ngăn chặn sự tổn thương của tế bào do các gốc tự do gây ra. Việc tiêu thụ trà xanh đều đặn có thể giúp tăng cường hệ thống miễn dịch và giúp ngăn ngừa sự phát triển của ung thư.
Ngoài ra, trà xanh cũng có tác dụng tích cực đối với hệ tiêu hóa. Catechin trong trà xanh giúp kích thích quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng, từ đó giúp cải thiện sức khỏe đường ruột và giảm nguy cơ mắc các bệnh về tiêu hóa.
Không chỉ vậy, việc uống trà xanh cũng có thể giúp tăng cường năng lượng và điều hòa huyết áp. Caffeine tự nhiên có trong trà xanh giúp kích thích tinh thần và tăng cường sự tỉnh táo, đồng thời giúp duy trì áp lực máu ổn định. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trà xanh có khả năng bảo vệ tế bào màng và làm chậm quá trình lão hóa tế bào. Catechin và các chất chống oxy hóa khác trong trà xanh có thể giúp ngăn chặn quá trình oxy hóa tế bào, từ đó giúp duy trì sự trẻ trung và khỏe mạnh cho làn da và cơ thể.
Ở Nhật Bản, việc uống trà xanh không chỉ đơn thuần là một thói quen hàng ngày mà còn là một phần không thể thiếu trong các nghi lễ trà truyền thống. Người Nhật tin rằng việc uống trà xanh có thể mang lại sức khỏe tốt và tinh thần minh mẫn. Họ đã duy trì và phát triển các nghi lễ này từ hơn 1.000 năm qua, cho thấy sự quý trọng và tầm quan trọng của trà xanh trong đời sống hàng ngày.
Lối sống năng động
Lối sống năng động và tầm quan trọng của việc duy trì hoạt động thể chất hàng ngày đối với sức khỏe đã được nhiều nghiên cứu chứng minh. Đặc biệt, trong nền văn hóa Nhật Bản, việc kết hợp chuyển động trong cuộc sống hàng ngày đã trở thành một phần không thể thiếu, đem lại lợi ích to lớn cho người dân nơi đây.
Theo các nghiên cứu, lối sống ít vận động có thể dẫn đến sức khỏe kém và tuổi thọ ngắn hơn. Nhiều người Anh đã phải sống chung với 4 căn bệnh mãn tính trở lên trong vòng 20 năm do lối sống ít hoạt động của họ. Tuy nhiên, người Nhật đã có những biện pháp phòng tránh hiệu quả thông qua việc kết hợp chuyển động trong cuộc sống hàng ngày.
Một điểm đáng chú ý là việc đi lại hàng ngày ở Nhật Bản diễn ra rất sôi động. Khoảng 98% trẻ em Nhật Bản đi bộ hoặc đạp xe đến trường. Hầu hết mọi người ở đây đều đi bộ hoặc đạp xe đến ga, sau đó đứng trên tàu rồi đi bộ đi làm. Điều này giúp họ duy trì một lối sống năng động và giữ gìn sức khỏe tốt. Cách ngồi của người Nhật cũng lành mạnh hơn thông thường. Họ thường ngồi trên sàn khi dùng bữa hoặc giao lưu trong tư thế quỳ được gọi là “seiza”. Tư thế này khiến phần thân trên tựa vào cẳng chân và nhét bàn chân xuống dưới mông, giúp duy trì sức mạnh và tính linh hoạt cho cơ thể.
Ngay cả việc đi vệ sinh cũng kết hợp vận động ở Nhật Bản. Nhà vệ sinh truyền thống của họ khuyến khích việc ngồi xổm, điều này tốt cho ruột và cơ bắp. Tất cả những thói quen này đều giúp duy trì sức khỏe và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Tầm quan trọng của hoạt động thể chất hàng ngày vẫn tiếp tục tồn tại trong những năm cuối đời của người Nhật. Bạn có thể thấy nhiều người già ở Nhật Bản vẫn đi bộ hoặc đạp xe khắp nơi, chứng tỏ rằng lối sống năng động không chỉ dành cho giới trẻ mà còn là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mọi người ở mọi lứa tuổi.
Trong bối cảnh mà căng thẳng và áp lực cuộc sống ngày càng gia tăng, việc duy trì một lối sống năng động và kết hợp chuyển động trong cuộc sống hàng ngày là vô cùng quan trọng. Đây không chỉ là cách để duy trì sức khỏe tốt mà còn là yếu tố quan trọng giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và tạo ra một cộng đồng khỏe mạnh, hạnh phúc.