Dậy thì sớm: Coi chừng 2 “kẻ thù” béo phì và ăn uống

Theo nghiên cứu, độ tuổi trung bình có kinh - kỳ kinh đầu tiên của một cá nhân - đã giảm từ 12,5 tuổi đối với những người sinh năm 1950–1969 xuống còn 11,9 tuổi đối với những người sinh năm 2000–2005. Điều này cho thấy sự thay đổi đáng kể trong độ tuổi có kinh của phụ nữ qua các thế hệ.
Sự thay đổi này đáng lo ngại vì tuổi có kinh là một dấu hiệu quan trọng của sức khỏe sinh sản và tổng thể. Việc giảm độ tuổi này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và tâm lý của phụ nữ.
Ngoài ra, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tuổi có kinh hiện nay có nhiều khả năng xảy ra trước 11 tuổi, độ tuổi mà các tác giả xếp vào loại “sớm”. Tỷ lệ phụ nữ bắt đầu có kinh trước 11 tuổi đã tăng từ 8,6% những năm 50 và 60 lên 15,5% ở phụ nữ vào đầu những năm 2000.  Ngoài ra, số người bắt đầu có kinh “rất sớm” - trước 9 tuổi - cũng tăng hơn gấp đôi, từ 0,6% lên 1,4%. Điều này càng làm tăng lo ngại về sức khỏe sinh sản và tâm lý của trẻ em.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trung bình, kinh nguyệt hiện nay mất nhiều thời gian hơn để trở nên đều đặn. Trong những năm 1950 và 1960, 76% phụ nữ có chu kỳ đều đặn trong vòng 2 năm. Và con số này giảm xuống còn 56% ở những người sinh vào đầu những năm 2000. 
Đáng chú ý là những thay đổi về thời gian này đặc biệt rõ rệt ở những người không phải da trắng hoặc thuộc các nhóm kinh tế xã hội thấp hơn. Nó cho thấy sự chênh lệch trong tác động của các yếu tố xã hội và môi trường đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ.
Tại sao lại phải chú ý độ tuổi có kinh?
Thời điểm bắt đầu có kinh không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản mà còn liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác trong cuộc sống sau này.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bắt đầu có kinh sớm hoặc muộn có thể tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch như đau tim, đột quỵ và suy tim. Ngoài ra, nguy cơ phát triển ung thư nội mạc tử cung và ung thư vú cũng cao hơn ở những phụ nữ có kinh sớm. 
Thời gian từ khi có kinh đến khi có kinh đều đặn cũng là một dấu hiệu của sức khỏe tổng thể. Những phụ nữ mất nhiều thời gian hơn để đạt được chu kỳ kinh đều đặn có nguy cơ mắc bệnh mãn tính cao hơn như bệnh tiểu đường, huyết áp cao và cholesterol cao. 
Ngoài những vấn đề về sức khỏe, tuổi có kinh cũng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ. Những người có kinh sớm có nguy cơ mang thai và mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) trước 18 tuổi cao hơn. Nguy cơ sảy thai cũng tăng lên ở những phụ nữ này, điều này cần được chú ý và hỗ trợ từ các chuyên gia y tế. Trên cơ sở những thông tin trên, Tiến sĩ Lauren C. Houghton, trợ lý giáo sư dịch tễ học tại Đại học Columbia, đã nhấn mạnh rằng tuổi có kinh và chu kỳ kinh nguyệt đều đặn là hai yếu tố phản ánh sức khỏe tổng thể của dân số. 
Bác sĩ Sheryl Ross, chuyên gia sức khỏe phụ nữ tại Trung tâm Y tế Providence Saint John, cũng đã chia sẻ quan điểm của mình . Ông cho biết rằng việc bắt đầu có kinh sớm có liên quan đến việc tăng cường tiếp xúc với estrogen và các biến chứng y tế khác, bao gồm kinh nguyệt không đều, bệnh tim và đột quỵ, ung thư vú và tử vong sớm. 
Dậy thì sớm cũng có thể liên quan đến việc tăng nguy cơ bị lạm dụng tình dục, trầm cảm, lo âu xã hội, rối loạn ăn uống và lạm dụng chất gây nghiện. Nó cho thấy rằng việc theo dõi và hỗ trợ tâm lý cũng rất quan trọng trong việc quản lý tuổi có kinh và các vấn đề liên quan.
Nguy cơ có kinh sớm có tăng lên do béo phì không?
Nghiên cứu gần đây đã chỉ ra mối liên hệ giữa béo phì ở trẻ em và nguy cơ có kinh sớm. Theo các tác giả của nghiên cứu, gần một nửa sự thay đổi về thời gian này - 46% - là do tỷ lệ béo phì ở trẻ em ngày càng tăng ở Mỹ.
Ross, một trong những tác giả của nghiên cứu, giải thích: “Lượng mỡ trong cơ thể của một cô bé có liên quan đến việc cô ấy bắt đầu có kinh sớm. Thừa cân hoặc béo phì có thể khiến bạn có kinh sớm hơn. Đại dịch béo phì ảnh hưởng đến hàng triệu trẻ em một phần là lý do khiến chúng ta thấy có kinh sớm hơn”.
Mỡ trong cơ thể, còn được gọi là mô mỡ, có hoạt tính trao đổi chất. Nó tạo ra các hormone, bao gồm hormone giới tính và các phân tử tín hiệu khác, giúp giải thích lý do tại sao nó có thể ảnh hưởng đến tuổi kinh nguyệt.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các quốc gia có độ tuổi có kinh trung bình trên 12 tuổi phản ánh dân số đang phải đối mặt với tình trạng suy dinh dưỡng và gánh nặng bệnh truyền nhiễm cao hơn; trong khi các quốc gia có độ tuổi dưới 12 tuổi phản ánh dân số bị thừa dinh dưỡng và có nguy cơ mắc các bệnh mãn tính cao hơn.  Tuy nhiên, mặc dù cân nặng ngày càng tăng của trẻ em ở Mỹ đóng một vai trò quan trọng nhưng nó không giải thích được toàn cảnh. Nó không thể giải thích tại sao những người thuộc các nhóm nhân khẩu xã hội thấp hơn, người da đen, người châu Á và những người thuộc các chủng tộc khác hoặc đa chủng tộc lại trải qua những thay đổi thậm chí còn lớn hơn về độ tuổi có kinh.
Các tác giả của nghiên cứu gần đây đã giải thích cách nghiên cứu trước đây “cho thấy độ tuổi có kinh nguyệt giảm nhiều nhất xảy ra trước đại dịch béo phì ở Hoa Kỳ”. Điều này cho thấy rằng vấn đề này cần được tiếp tục nghiên cứu và đánh giá để có cái nhìn toàn diện về nguyên nhân và hậu quả của việc béo phì đối với tuổi kinh nguyệt của trẻ em.
Các yếu tố khác ảnh hưởng đến kinh nguyệt
Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng kim loại và hóa chất gây rối loạn nội tiết, cũng như các chất gây ô nhiễm không khí có thể góp phần vào hiện tượng độ tuổi có kinh nguyệt dần dần lệch đi.
Một số nghiên cứu đã đưa ra những kết luận đáng chú ý về mối liên hệ giữa việc tiếp xúc với phthalate và triclosan - những hóa chất gây rối loạn nội tiết được tìm thấy trong nhiều loại sản phẩm tiêu dùng - và việc có kinh sớm, đặc biệt ở những người thừa cân hoặc béo phì. 
Trong nhiều trường hợp, các nhóm chủng tộc và dân tộc thiểu số có thể phải đối mặt với mức độ tiếp xúc với các chất ô nhiễm cao hơn một cách không tương xứng. Nó có thể giải thích sự chênh lệch về chủng tộc được xác định trong các nghiên cứu về kinh nguyệt và sức khỏe sinh sản.  Theo Tiến sĩ Emily Ross, một chuyên gia trong lĩnh vực nghiên cứu sinh sản và sức khỏe sinh sản, "Những người thuộc các nhóm kinh tế xã hội thấp hơn và da màu bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi việc có kinh sớm do bị hạn chế tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe và giáo dục thường xuyên, tỷ lệ béo phì cao hơn, hạn chế tiếp cận với chế độ ăn uống lành mạnh, mức độ căng thẳng cao hơn và tăng khả năng tiếp xúc với những chất độc môi trường có hại."
Liệu chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến tuổi dậy thì?
Một số yếu tố trong chế độ ăn uống có thể gây ra sự thay đổi trong hormone và ảnh hưởng đến quá trình dậy thì:
Nước ngọt có chứa caffein và chất ngọt nhân tạo được xem xét là một trong những yếu tố có thể gây ra sự thay đổi này. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng phụ nữ trẻ tiêu thụ nước ngọt có chứa caffein và chất ngọt nhân tạo có khả năng có kinh sớm hơn. Kết quả này vẫn được coi là có ý nghĩa sau khi điều chỉnh các yếu tố khác như chỉ số BMI.
Một yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến tuổi dậy thì là đường trong nước có ga. Đường trong nước có ga có thể kích thích giải phóng insulin, ảnh hưởng đến mức độ hormone giới tính. Mặc dù cơ chế chính xác vẫn chưa được hiểu rõ, nhưng với sự phổ biến nhanh chóng của nước có ga trong những năm gần đây, điều này có thể là một yếu tố tiềm ẩn khác cần được nghiên cứu kỹ hơn. Ngoài chế độ ăn uống, còn có những yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng đến tuổi dậy thì ở phụ nữ. Thừa cân và béo phì đã được liên kết với sự phát triển tình dục sớm hơn. 
Ngoài ra, tình trạng ô nhiễm môi trường và căng thẳng cũng có thể đóng vai trò trong quá trình này. Nghiên cứu cũng cho thấy rằng những trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (ACE) cũng có thể ảnh hưởng đến tuổi dậy thì.
Những điều cha mẹ nên biết về kinh nguyệt sớm
Đối với các bậc cha mẹ, cần hiểu rõ về kinh nguyệt sớm và cách giúp con gái trẻ vượt qua giai đoạn này một cách khỏe mạnh. Dưới đây là những điều cha mẹ nên biết về kinh nguyệt sớm để có thể hỗ trợ con em mình một cách tốt nhất.
Giáo dục về sức khỏe sinh sản từ khi còn nhỏ: 
Việc truyền đạt kiến thức về sức khỏe sinh sản và kinh nguyệt cho con gái từ khi còn nhỏ sẽ giúp họ hiểu rõ về cơ thể và quá trình phát triển của mình. Cha mẹ cần tạo điều kiện cho con gái mở lời để thảo luận về chủ đề này một cách tự nhiên và thoải mái.
Hỗ trợ tâm lý: 
Khi con gái bắt đầu trải qua kinh nguyệt sớm, họ có thể cảm thấy bối rối và lo lắng. Cha mẹ cần tạo điều kiện để con cảm thấy an tâm và tin tưởng vào khả năng chăm sóc của mình. Việc lắng nghe và chia sẻ thông tin hữu ích về kinh nguyệt sẽ giúp con gái cảm thấy thoải mái hơn.
Chế độ dinh dưỡng lành mạnh: 
Một chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng có vai trò thiết yếutrong việc duy trì sức khỏe sinh sản của con gái. Cha mẹ cần khuyến khích con ăn uống đủ chất dinh dưỡng, tránh thức ăn nhanh, thức ăn nhiều chất béo và có lượng muối cao. Đồng thời, việc tập thể dục thường xuyên cũng giúp cơ thể phát triển khỏe mạnh hơn.
Kiểm soát căng thẳng: 
Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt của con gái. Cha mẹ cần hỗ trợ con xây dựng kỹ năng kiểm soát căng thẳng thông qua việc tạo điều kiện cho con nghỉ ngơi đủ giấc, tập yoga, thiền hoặc các phương pháp giảm stress khác.
Thúc đẩy lối sống lành mạnh: 
Việc truyền đạt và giáo dục con về cách sống lành mạnh từ khi còn nhỏ sẽ giúp họ xây dựng những thói quen tốt trong cuộc sống hàng ngày. Cha mẹ có vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn con hình thành lối sống lành mạnh, từ chế độ ăn uống đến việc tập thể dục và kiểm soát căng thẳng. Một nghiên cứu mới đã chỉ ra rằng độ tuổi có kinh đang trải qua sự thay đổi, dần chuyển sang giai đoạn sớm hơn trong cuộc sống. Theo nghiên cứu này, số phụ nữ sinh vào đầu những năm 2000 có kinh lần đầu "rất sớm" gần gấp đôi so với những phụ nữ sinh vào những năm 1950 và 1960. 
Xu hướng này có thể gây ra những tác động tiêu cực đáng kể đến sức khỏe của phụ nữ. Béo phì và thừa cân được xem là một phần nguyên nhân, nhưng nghiên cứu cũng chỉ ra còn các yếu tố khác như chất ô nhiễm, yếu tố kinh tế xã hội…
Béo phì và thừa cân không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý và tinh thần của phụ nữ. Ngoài ra, chất ô nhiễm và yếu tố kinh tế xã hội cũng góp phần làm tăng nguy cơ phát triển các vấn đề sức khỏe liên quan đến độ tuổi có kinh.
Trong bối cảnh này, các nghiên cứu tiếp theo cũng cần tiếp tục đi sâu vào các yếu tố ảnh hưởng đến xu hướng thay đổi của độ tuổi có kinh, từ đó đưa ra những giải pháp cụ thể và hiệu quả nhằm cải thiện sức khỏe sinh sản và chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ.