Bệnh Lý Điển Hình Trong Giai Đoạn Dậy Thì Của Nam và Nữ

Ở nam giới, giai đoạn này thường bắt đầu từ 13 đến 18 tuổi, trong khi nữ giới trải qua những biến chuyển này từ 11 đến 15 tuổi. Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ này không chỉ là dấu hiệu của sự trưởng thành mà còn có thể kèm theo nhiều vấn đề sức khỏe. 
Bệnh của hệ tâm thần kinh
Tuổi dậy thì là giai đoạn chuyển tiếp quan trọng trong cuộc sống của mỗi người, đánh dấu sự phát triển về thể chất và tâm lý. Trong giai đoạn này, không chỉ có những thay đổi rõ rệt về hormone mà còn có sự tác động mạnh mẽ đến hệ tâm thần kinh. 
Các bệnh lý liên quan đến tâm thần kinh có thể xuất hiện và ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và cảm xúc của các em. Bài viết này sẽ tập trung vào những vấn đề sức khỏe tâm thần thường gặp ở tuổi dậy thì, bao gồm rối loạn tâm lý, đau đầu, stress và rối loạn hành vi.
1. Rối Loạn Tâm Lý
Rối loạn tâm lý là một trong những vấn đề sức khỏe tâm thần phổ biến ở thanh thiếu niên. Tuổi dậy thì là thời kỳ nhạy cảm, khi các em phải đối mặt với nhiều áp lực từ học tập, bạn bè và gia đình. Những thay đổi này có thể dẫn đến các triệu chứng như biếng ăn, mệt mỏi, mất ngủ, dễ cáu gắt và lo âu. 
Biểu hiện nặng hơn có thể thấy ở những em thường xuyên nói năng lung tung, khóc cười vô cớ, dễ hoảng sợ và ngại tiếp xúc với người khác. Thậm chí, trong một số trường hợp nghiêm trọng, các em có thể có ý định tự tử.
Các bậc phụ huynh và giáo viên cần chú ý đến những biểu hiện này để kịp thời phát hiện và can thiệp. Sự hỗ trợ từ gia đình và môi trường xung quanh là rất quan trọng để giúp các em vượt qua giai đoạn khó khăn này. 
Nên khuyến khích các em tham gia các hoạt động thể chất, nghệ thuật hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia tâm lý có thể là những cách hiệu quả để cải thiện tình trạng này. 2. Đau Đầu
Đau đầu cũng là một trong những bệnh lý thường gặp ở tuổi dậy thì. Nguyên nhân chính có thể xuất phát từ sự thay đổi đột ngột hoạt động của các neuron thần kinh trong não hoặc sự thay đổi áp lực trong các mạch máu cung cấp máu lên não. 
Một số em gái còn có cảm giác đau đầu trong thời gian hành kinh hoặc cảm thấy choáng váng khi đứng dậy.
Mặc dù tình trạng đau đầu có thể là một phần bình thường trong sự phát triển của cơ thể, nhưng cũng cần chú ý đến khả năng đây là dấu hiệu của những vấn đề nghiêm trọng hơn như u não, áp lực trong não tăng cao, viêm màng não hay viêm não. 
Cần theo dõi các triệu chứng đau đầu và nếu kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
3. Stress
Stress ở tuổi dậy thì thường xuất hiện khi các em gặp khó khăn trong học tập, thi cử, bị điểm kém, hay phải đối mặt với áp lực từ gia đình và bạn bè. Những mâu thuẫn trong tình bạn, rắc rối trong tình cảm cũng có thể góp phần làm tăng thêm cảm giác căng thẳng. 
Đặc biệt, những gia đình có vấn đề như bạo lực, cha mẹ bất hòa hoặc ly dị sẽ khiến các em càng dễ rơi vào trạng thái stress.
Stress nặng nề có thể dẫn đến những hành vi cực đoan, bao gồm cả ý định tự tử. Vì vậy, việc tạo ra một môi trường an toàn và hỗ trợ cho các em là vô cùng quan trọng. Các bậc phụ huynh và thầy cô cần có sự quan tâm, chia sẻ và thông cảm với các em. 
Sự thấu hiểu và tôn trọng từ những người xung quanh có thể giúp các em vượt qua những khó khăn này và phát triển một cách lành mạnh hơn. 4. Rối Loạn Hành Vi
Rối loạn hành vi là một vấn đề sức khỏe tâm thần khác thường gặp ở tuổi dậy thì. Biểu hiện của rối loạn hành vi thường thấy là đánh nhau, nói bậy, ăn cắp, đua xe và các hành động chống đối xã hội khác. 
Những hành vi này không chỉ ảnh hưởng đến chính các em mà còn tác động tiêu cực đến cộng đồng xung quanh.
Những rối loạn hành vi nhẹ có thể thuyên giảm theo thời gian, nhưng nếu không được can thiệp kịp thời, những rối loạn này có thể trở thành mãn tính. Các em gặp khó khăn trong việc thích ứng với xã hội, dẫn đến hành vi chống đối và có thể phạm pháp. 
Điều trị rối loạn hành vi ở tuổi dậy thì đòi hỏi sự kiên trì và phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và các chuyên gia tâm lý.
Bệnh ngoài da thường gặp ở tuổi dậy thì ở cả nam và nữ
Các bệnh ngoài da như hắc lào và mụn trứng cá là những tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến tâm lý và cuộc sống hàng ngày của các bạn trẻ. 
1. Bệnh hắc lào
Bệnh hắc lào, hay còn gọi là tổ đỉa, thường xuất hiện dưới dạng các đám tổn thương đỏ có ranh giới rõ rệt. Ban đầu, vùng da bị ảnh hưởng có thể xuất hiện mụn nước nhỏ trên bờ viền, và theo thời gian, những tổn thương này có thể lan rộng thành các đám hình vòng cung. Bệnh hắc lào thường gây ngứa ngáy khó chịu, ảnh hưởng lớn đến tâm lý của các bạn trẻ.
Một trong những nguyên nhân chính khiến bệnh hắc lào trở nên nghiêm trọng là do thói quen gãi nhiều, chà xát hoặc tự ý bôi thuốc mà không có sự chỉ dẫn của bác sĩ. Những hành động này có thể dẫn đến nhiễm khuẩn thứ phát hoặc viêm da, làm cho tình trạng bệnh kéo dài dai dẳng, thậm chí lên đến hàng năm. 
Để phòng ngừa bệnh hắc lào, các bạn trẻ nên giữ gìn vệ sinh da, tránh tiếp xúc với những nguồn lây nhiễm như quần áo bẩn hoặc vật dụng cá nhân của người khác. Nếu có triệu chứng nghi ngờ, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. 2. Mụn trứng cá
Mụn trứng cá là một trong những bệnh ngoài da phổ biến nhất ở tuổi dậy thì, đặc biệt là ở những người có làn da dầu. Dù không gây hại nhiều đến sức khỏe, nhưng mụn trứng cá lại ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý và thẩm mỹ. 
Những bạn trẻ bị mụn thường có cảm giác tự ti, ngại giao tiếp, xa lánh bạn bè và thậm chí có thể dẫn đến tình trạng trầm cảm.
Nguyên nhân gây mụn trứng cá chủ yếu là do sự tích tụ chất cặn bã làm tắc nghẽn lỗ chân lông, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây viêm. Ngoài ra, thay đổi hormone trong giai đoạn dậy thì cũng là một yếu tố quan trọng, làm tăng sản xuất dầu và kích thích sự hình thành mụn. 
Nếu không biết cách chăm sóc da đúng cách, mụn có thể để lại sẹo xấu, ảnh hưởng đến tâm lý lâu dài của các bạn trẻ.
Để giảm thiểu sự xuất hiện của mụn trứng cá, việc rửa mặt thường xuyên là rất cần thiết. Nên chọn các sản phẩm rửa mặt nhẹ nhàng, phù hợp với loại da, và tránh xa các loại mỹ phẩm chứa nhiều dầu. 
Đặc biệt, khi bị mụn, không nên tự ý nặn mụn bằng tay vì điều này có thể làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn. Thay vào đó, các bạn nên sử dụng dụng cụ chuyên dụng để nặn mụn, đảm bảo vệ sinh và an toàn.
Kinh nguyệt thất thường
Kinh nguyệt thất thường là một vấn đề phổ biến mà phụ nữ thường gặp phải trong thời kỳ dậy thì. Các biểu hiện thường gặp có thể bao gồm kinh nguyệt ít hoặc không có kinh, kinh nguyệt quá nhiều, thống kinh và chất dịch âm đạo không bình thường.
Kinh nguyệt ít hoặc không có kinh thường xuất hiện khi tử cung phát triển không hoàn chỉnh. Các biểu hiện điển hình có thể bao gồm chóng mặt, mệt mỏi và cảm giác không thoải mái. Điều này cần được theo dõi và điều trị đúng cách để tránh các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
Một tình huống khác mà phụ nữ có thể gặp phải là kinh nguyệt quá nhiều, điển hình là đau bụng khi hành kinh. Trong trường hợp này, điều trị bằng hormone thường là phương pháp hiệu quả để giảm thiểu các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Thống kinh là tình trạng kinh nguyệt đều nhưng kèm theo đau bụng dưới hoặc ngang eo mỗi khi hành kinh. Đây cũng là một vấn đề cần được chú ý và điều trị để giảm thiểu cảm giác đau và không thoải mái trong quá trình kinh nguyệt.
Ngoài ra, chất dịch âm đạo không bình thường cũng là một dấu hiệu quan trọng cần được quan tâm. Bình thường, chất dịch tiết ra ở âm đạo phải là không màu và không mùi. Nếu có bất kỳ biểu hiện nào khác như mùi khó chịu, màu sắc không bình thường, cần phải được kiểm tra và điều trị kịp thời để tránh các vấn đề nhiễm trùng và viêm nhiễm.
Các bệnh dễ mắc khác
Viêm khớp tự phát thiếu niên
Viêm khớp tự phát thiếu niên là một tình trạng viêm khớp mạn tính kéo dài ít nhất 6 tuần, khởi phát bệnh trước 16 tuổi. Đây là một trong những nhóm bệnh hay gặp ở tuổi dậy thì. 
Bệnh có nguyên nhân từ cơ chế tự miễn của cơ thể, tuy nhiên nguyên nhân chính gây bệnh chưa được rõ ràng. Diễn biến của bệnh phức tạp, khó nhận biết và tiên lượng bệnh cũng không dễ dàng đoán trước được.
Bệnh thường xuất hiện sau khi trẻ nhiễm virus hoặc vi khuẩn. Các triệu chứng ban đầu thường là đau và sưng ở các khớp, gây khó khăn trong việc vận động và làm việc hàng ngày. Viêm khớp tự phát thiếu niên ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của trẻ, có thể gây ra tình trạng suy giảm vận động và giao tiếp. Để phòng ngừa bệnh này, cần tăng cường vệ sinh cá nhân, ăn uống cân đối và rèn luyện thể chất. Khi phát hiện các triệu chứng của viêm khớp ở trẻ em, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời.
Thiếu máu nhược sắc
Thiếu máu nhược sắc là một vấn đề sức khỏe phổ biến ở tuổi dậy thì, đặc biệt là ở các em gái. Nguyên nhân chính của tình trạng này thường do chu kỳ kinh không ổn định trong vài năm đầu khi bắt đầu có kinh. Các em gái có chu kỳ kinh kéo dài hơn 1 tuần sẽ mất nhiều máu hơn, dẫn đến tình trạng thiếu máu.
Trong lứa tuổi học sinh, tỷ lệ nhiễm giun đũa và giun móc cũng rất cao. Những loại giun này có thể gây tổn thương niêm mạc ruột, làm mất máu và giảm khả năng hấp thu sắt của cơ thể.
Để ngăn ngừa tình trạng thiếu máu nhược sắc, việc tăng cường dinh dưỡng, bổ sung sắt và canxi trong khẩu phần ăn hàng ngày là rất quan trọng. Duy trì vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ cũng giúp giảm thiểu nguy cơ nhiễm giun.
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu hơn về các vấn đề sức khỏe quan trọng ở tuổi dậy thì và có thêm kiến thức để chăm sóc cho các em nhỏ trong gia đình mình. Quan tâm và chăm sóc sức khỏe cho trẻ em từ khi còn nhỏ sẽ giúp họ phát triển toàn diện và có một cuộc sống khỏe mạnh.