Cẩn trọng với bệnh liệt mặt mùa lạnh

Mặc dù bệnh liệt mặt có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng phụ nữ mang thai có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với những người khác. Theo thống kê, tỷ lệ mắc bệnh liệt mặt ở phụ nữ mang thai là khoảng 43 trường hợp trên mỗi 100.000 người.
Bệnh liệt mặt là một căn bệnh gây ra bởi vi rút Herpes simplex, chủ yếu là loại 1 (HSV-1). Vi rút này thường xâm nhập vào cơ thể qua các vết thương nhỏ trên da hoặc các niêm mạc trong miệng và mũi. Sau khi xâm nhập vào cơ thể, vi rút sẽ lưu trú trong các dây thần kinh và có thể tái phát sau này. Các nguyên nhân gây liệt mặt
• Liệt mặt ngoại biên - liệt mặt do lạnh: 
Theo thông tin từ Viện Quốc gia về Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ - Mỹ, lạnh được xác định là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng liệt mặt. Mỗi năm, khoảng 40.000 người Mỹ trải qua trải nghiệm đột ngột của việc mắc bệnh liệt mặt do ảnh hưởng của lạnh. 
Nhiều chuyên gia y tế cho rằng, liệt mặt do lạnh có thể liên quan đến việc nhiễm virus tác động đến dây thần kinh mặt. Thường thì, hồi phục hoàn toàn sau khoảng một tuần đến 6 tháng là điều phổ biến đối với những người bị ảnh hưởng.
Các dấu hiệu của liệt mặt do lạnh bao gồm: mất cảm giác ở vùng da bị liệt, giảm tiết nước mắt, miệng bị kéo lệch về phía bên lành, giảm vị giác, nói lắp, chảy nước dãi, đau trong hoặc sau tai, đau nhói ở tai bên liệt mặt khi tiếp xúc với âm thanh lớn, cùng với khó khăn trong việc ăn uống.
• Viêm tai giữa gây liệt mặt:
Trong trường hợp không được điều trị hoặc điều trị chậm, viêm tai giữa cũng có thể gây ra tình trạng liệt mặt. Những người mắc bệnh viêm tai giữa cấp hoặc viêm tai giữa mạn tính có thể phải đối mặt với tình trạng liệt mặt ở phạm vi ngoại biên. 
Đối với viêm tai giữa mạn tính, liệt mặt ngoại biên là một trong những dấu hiệu cảnh báo về mức độ nghiêm trọng của bệnh, đòi hỏi sự can thiệp chuyên sâu từ các bác sĩ chuyên khoa. • Đột quỵ - liệt mặt trung ương: 
Trong một cơn đột quỵ, các dây thần kinh điều khiển cơ bị tổn thương tại não, dẫn đến liệt mặt. Tùy thuộc vào loại đột quỵ, tổn thương có thể xuất phát từ thiếu ô xy hoặc áp lực từ phù nề chèn ép lên các tế bào do chảy máu não. Các tế bào não có thể chết chỉ trong vài phút.
Liệt mặt do đột quỵ thường mang theo những dấu hiệu như: thay đổi trong mức độ nhận thức, căng thẳng tinh thần, chóng mặt, mất đồng bộ trong các động tác, co giật, thay đổi thị lực hoặc liệt hoàn toàn hoặc một phần của cơ thể như tay chân.
Trong trường hợp đột quỵ gây tổn thương ở vùng dây thần kinh mặt trung ương, người bị liệt vẫn có thể mở mắt và vùng mặt trên vẫn duy trì khả năng vận động bình thường, nhưng có biểu hiện liệt ½ dưới mặt. 
Đôi khi khó phân biệt giữa đột quỵ và các nguyên nhân khác gây liệt mặt, nên khi có các dấu hiệu cần đưa ngay người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để khám chữa kịp thời.
Một số nguyên nhân khác cũng có thể gây liệt mặt
Có nhiều nguyên nhân khác cũng có thể dẫn đến tình trạng liệt mặt: 
• Các trường hợp thường gặp bao gồm chấn thương mặt và chấn thương xương thái dương đoạn có dây thần kinh mặt.
• Hội chứng Ramsay - Hunt là một nguyên nhân khác, xuất phát từ tác động của một loại virus đến dây thần kinh mặt. Các biểu hiện của hội chứng này có thể bao gồm đau tai, liệt mặt ở bên cổ, ù tai, giảm khả năng nghe ở cùng bên, chóng mặt và rối loạn giọng nói.
• Khối u trong vùng sọ não cũng có thể gây tổn thương đến dây thần kinh VII. Ngoài ra, các bệnh tự miễn dịch như bệnh đa xơ cứng, ảnh hưởng đến não và tủy sống, cũng như hội chứng Guillain-Barré, ảnh hưởng đến hệ thần kinh.
• Việc sinh nở cũng có thể tạm thời gây liệt mặt ở một số trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, 90% trẻ sơ sinh bị ảnh hưởng này thường hồi phục hoàn toàn mà không cần điều trị.
• Một số hội chứng bẩm sinh như hội chứng Mobius và hội chứng Melkersson-Rosenthal cũng có thể dẫn đến tình trạng liệt mặt. Liệt mặt có thể xuất hiện đột ngột hoặc dần dần trong khoảng thời gian kéo dài, đặc biệt khi có sự xuất hiện của khối u. Đặc điểm của tình trạng tê liệt có thể thay đổi tùy thuộc vào nguyên nhân, có thể kéo dài trong thời gian ngắn hoặc trở nên vĩnh viễn. 
Nguyên nhân của liệt mặt có thể xuất phát từ các vấn đề ở trung ương (vùng não) hoặc ở ngoại biên (dây thần kinh khi thoát ra ngoài sự kiểm soát của não).
Khi xuất hiện các dấu hiệu như cảm giác tê bì ở vùng mặt (thường ở một bên), kèm theo khó khăn khi nhai, việc uống nước có thể gây ra tình trạng nước tự động chảy ra khỏi miệng phía bên mặt bị liệt và khi soi gương thấy mất cân đối khuôn mặt thì phải đi khám ngay.
Quan trọng nhất, không nên tự y áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà mà không được sự hướng dẫn của chuyên gia y tế, vì điều này có thể đe dọa tính mạng của bệnh nhân.
Lời khuyên của bác sĩ
Trong thời tiết chuyển lạnh, việc quan trọng nhất là tránh tiếp xúc với gió lạnh đột ngột.
• Trước khi đi ngủ vào buổi tối, quan trọng là đóng kín cửa để ngăn gió lùa và không để không khí lạnh từ bên ngoài xâm nhập vào phòng ngủ. Trong giấc ngủ, cần đảm bảo cơ thể được giữ ấm từ đầu đến chân. • Đối với gia đình có trẻ nhỏ hoặc người cao tuổi, việc sử dụng máy điều hòa hai chiều có chức năng sưởi ấm hoặc lò sưởi là quan trọng vào mùa lạnh. Tuyệt đối không nên sử dụng bếp củi hay bếp than để tránh nguy cơ ngộ độc khí CO.
• Người cao tuổi, nhất là những người có bệnh thận hay bệnh đái tháo đường, nên chuẩn bị sẵn một chiếc mũ ấm và áo khoác ấm hoặc một chiếc chăn nhỏ. Khi thức dậy để đi tiểu, nên đeo mũ, khoác áo ấm hoặc bọc chăn để tránh tiếp xúc với lạnh đột ngột.
Để tăng cường sức đề kháng, mọi người nên thường xuyên tập thể dục, duy trì chế độ ăn uống cân đối với đủ dưỡng chất, bao gồm việc tăng cường ăn rau xanh, trái cây chín và uống đủ nước. Khi ra khỏi nhà, hãy mặc ấm, đeo cổ quàng khăn len, đội mũ ấm, đi tất và đeo khẩu trang rộng hai lớp để bảo vệ khuôn mặt và mũi khỏi bụi và giữ ấm.