Cảnh báo về viêm não ở trẻ em trong mùa hè

Viêm não là một tình trạng viêm của nhu mô não, đây là một căn bệnh cực kỳ nguy hiểm và nghiêm trọng đối với sức khỏe của trẻ em. Viêm não có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe và thậm chí gây tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 
Nó có thể để lại nhiều di chứng nặng nề về thần kinh, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ sau này.
Ở Việt Nam, viêm não ở trẻ em thường do nhiễm trùng virus gây ra, đặc biệt là virus herpes, virus viêm não Nhật Bản, và các loại virus khác như Enterovirus (type A71) gây bệnh tay chân miệng, virus gây bệnh thủy đậu, sởi, quai bị, v.v. Các tác nhân này có thể lây lan rất nhanh và dễ dàng trong cộng đồng, đặc biệt là trong môi trường trẻ em.
Virus herpes, ví dụ như Herpes type 1 và Herpes type 2, có thể lây truyền qua đường miệng - miệng hoặc qua đường sinh dục. Điều này đặt ra nguy cơ lây nhiễm virus herpes cho trẻ em rất cao, đặc biệt là khi trẻ tiếp xúc với người lớn mắc bệnh hoặc các trẻ em khác đã nhiễm virus này. Virus gây bệnh viêm não Nhật Bản lây qua người từ muỗi đốt, trong đó muỗi Culex được xem là loại muỗi chính truyền tải mầm bệnh từ các loài động vật như chim, cò, lợn sang người thông qua vết đốt. Điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh cho trẻ em, đặc biệt là ở những khu vực có môi trường sống của muỗi Culex phổ biến.
Viêm não ở trẻ cũng có thể do nhiễm khuẩn gây ra, trong đó vi khuẩn Streptococcus pneumoniae và Neisseria meningitidis là hai tác nhân gây bệnh phổ biến nhất. Vi khuẩn này có thể lây lan qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc với các chất lỏng cơ thể của người mắc bệnh.
Để phòng ngừa và kiểm soát viêm não ở trẻ em, việc tăng cường vệ sinh cá nhân, tiêm chủng đầy đủ theo lịch tiêm phòng, và giữ vệ sinh môi trường sống là rất quan trọng. Ngoài ra, việc sử dụng các biện pháp phòng ngừa muỗi như sử dụng cửa lưới chống muỗi, sử dụng thuốc muỗi hoặc các loại hóa chất diệt muỗi an toàn cũng rất cần thiết để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm virus từ muỗi.
Trong trường hợp phát hiện có dấu hiệu nghi ngờ viêm não ở trẻ em, người thân cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc này rất quan trọng để ngăn chặn sự lan rộng của bệnh và giúp trẻ phục hồi sức khỏe một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Dấu hiệu nhận biết viêm não
Viêm não thường xuất hiện ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất ở trẻ em từ 6 tháng đến 10 tuổi. Bệnh có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng thường do virus gây ra.
Dấu hiệu nhận biết viêm não ở trẻ em rất quan trọng để có thể phát hiện và điều trị bệnh kịp thời. Các biểu hiện chung của viêm não bao gồm sốt cao, nôn ói, co giật phức tạp, yếu liệt tay chân, rối loạn tri giác kéo dài trên 24 giờ như lơ mơ, thậm chí là hôn mê. Tùy theo tác nhân virus gây bệnh mà trẻ sẽ có thêm nhiều yếu tố dịch tễ và biểu hiện lâm sàng gợi ý đến các tác nhân virus hay gặp.
Viêm não ở trẻ em thường bắt đầu bằng các triệu chứng như sốt cao đột ngột, đau đầu, nôn mửa, ý thức không lanh lợi. Tuy nhiên, do bệnh không có triệu chứng điển hình nên nhiều phụ huynh thường không nhận ra, dẫn đến việc nhập viện điều trị khi bệnh đã trở nặng. Để chẩn đoán viêm não, các xét nghiệm như chọc dò thắt lưng lấy dịch não tủy, chụp CT Scan/MRI sọ não, đo điện não là những phương tiện hữu ích giúp xác định bệnh. Hiện nay, xét nghiệm PCR đa tác nhân với mẫu bệnh phẩm dịch não tủy là một xét nghiệm có độ nhạy, độ đặc hiệu cao để góp phần xác định chẩn đoán và tìm nguyên nhân gây bệnh.
Tuy nhiên, không phải trường hợp viêm não trẻ em nào cũng tìm ra được tác nhân cụ thể. Việc không rõ tác nhân cũng không loại trừ được chẩn đoán bệnh viêm não. Khi đó, đánh giá lâm sàng và hình ảnh học sọ não sẽ đóng vai trò quan trọng trong quá trình chẩn đoán và điều trị.
Điều trị viêm não như thế nào?
Viêm não là một bệnh lý nghiêm trọng cần được xử trí cấp cứu, đặc biệt là khi bệnh nhân có dấu hiệu nguy hiểm đến tính mạng. Quá trình điều trị viêm não đòi hỏi sự chú ý và kiên nhẫn từ các bác sĩ cũng như sự hợp tác chặt chẽ từ người thân và gia đình của bệnh nhân.
Đầu tiên, việc theo dõi sát tri giác của bệnh nhân là ưu tiên hàng đầu. Các chỉ số sinh hiệu như huyết áp, nhịp tim, nhiệt độ cơ thể cần được kiểm tra và ghi nhận đều đặn để đưa ra quyết định điều trị phù hợp. Nhiều trường hợp bệnh nhân viêm não cần phải đặt nội khí quản thở máy và sử dụng nhiều chế phẩm thuốc để đảm bảo mục tiêu chống phù não.
Đối với viêm não do virus herpes, việc sử dụng thuốc kháng virus như Acyclovir đường truyền tĩnh mạch là cần thiết. Điều trị viêm não do virus herpes đòi hỏi sự nhanh chóng và chính xác để ngăn chặn sự lan rộng của virus và giảm thiểu tổn thương cho bệnh nhân.
Sau khi điều trị, bệnh nhân viêm não sẽ được các bác sĩ tiên lượng tình hình sau 1 - 2 tuần thông qua nhiều dấu hiệu lâm sàng và xét nghiệm kết hợp. Việc theo dõi và đánh giá tình trạng sức khỏe của bệnh nhân sau khi điều trị là rất quan trọng để đưa ra kế hoạch tiếp theo.
Nếu không được điều trị kịp thời và hiệu quả, viêm não có thể gây ra nhiều di chứng nặng nề cho bệnh nhân, thậm chí có thể dẫn đến tử vong trong thời gian ngắn. Do đó, việc phòng tránh và kiểm soát viêm não là vô cùng quan trọng. Để phòng ngừa viêm não, người dân cần thực hiện vệ sinh môi trường, loại bỏ nơi trú ẩn của muỗi, nguồn lây nhiễm của virus gây viêm não. Đặc biệt, các bậc cha mẹ cần chú ý quan sát và tạo môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát cho trẻ em. Ngoài ra, việc dinh dưỡng hợp lý, ăn uống sạch sẽ, vệ sinh cá nhân và tiêm phòng đầy đủ cũng rất quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của bệnh.
Cha mẹ cần chú ý tiêm phòng cho trẻ đúng lịch, đầy đủ theo khuyến cáo của Bộ Y tế. Việc sử dụng vaccine ngừa các loại virus nguy hiểm như vaccine phòng bệnh viêm não Nhật Bản, vaccine sởi - quai bị - Rubella, thủy đậu, cúm cũng là biện pháp hiệu quả để bảo vệ sức khỏe của trẻ em khỏi nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm.
Tóm lại, viêm não là một bệnh lý nguy hiểm cần được điều trị kịp thời và hiệu quả. Việc phòng ngừa và kiểm soát viêm não không chỉ là trách nhiệm của ngành y tế mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội. Sự chú ý và hợp tác từ mọi người sẽ giúp giảm thiểu tác động của viêm não và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.