Viêm màng não mô cầu là gì?

Bệnh được đặc trưng bởi tình trạng viêm màng xung quanh não hoặc tủy sống do sự tấn công của vi khuẩn. Viêm màng não mô cầu được chia thành 4 nhóm: A, B, C và D, trong đó nhóm A là nhóm bệnh thường gặp nhất ở Việt Nam.
Ngoài 4 nhóm bệnh điển hình trên, còn có các nhóm huyết thanh gây bệnh như W-135, X, Y và Z. Mặc dù các nhóm này ít độc lực nhưng nếu trẻ có hệ miễn dịch suy yếu hay được điều trị chậm trễ, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nặng nề cho trẻ.
Theo thống kê, tỷ lệ trẻ bị viêm màng não mô cầu khỏi bệnh hoàn toàn có thể lên đến 95% nếu được điều trị kịp thời. Bệnh có thể bắt đầu với triệu chứng sốt nhẹ và chuyển biến nhanh chóng, dẫn đến nhiễm khuẩn huyết, khiến trẻ tử vong chỉ sau vài giờ phát bệnh. 
Nếu phát hiện và điều trị bệnh muộn, trẻ có thể phải đối mặt với nhiều di chứng nặng nề do bệnh gây ra suốt đời. Tỷ lệ trẻ được chữa khỏi nhưng phải sống với các biến chứng của bệnh suốt đời lên đến 20%.
Triệu chứng viêm màng não mô cầu
Viêm màng não mô cầu là một bệnh lý nghiêm trọng, đặc biệt ảnh hưởng đến trẻ em. Sau khi nhiễm vi khuẩn gây viêm màng não mô cầu, trẻ sẽ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng đặc trưng. Vi khuẩn gây viêm màng não mô cầu thường xâm nhập vào cơ thể thông qua đường hô hấp hoặc từ vết thương trên da, sau đó lan rộng và gây viêm nhiễm màng não và tủy sống.
Các triệu chứng của VMNMC ở trẻ em bao gồm sốt cao đột ngột, đau mỏi cơ, mệt mỏi, ho, đau họng, cảm giác ớn lạnh, rét run, đau đầu dữ dội, co giật, ngủ li bì, ăn kém, bỏ bú, bỏ chơi, buồn nôn, nôn và cứng cổ. Các triệu chứng này có thể gây nhầm lẫn với các bệnh viêm đường hô hấp thông thường, nhưng sự phát triển nhanh chóng và tồi tệ hơn của các triệu chứng là điểm khác biệt quan trọng.
Ngoài ra, trẻ bị VMNMC còn có thể xuất hiện nốt tử ban trên da sau khi phát sốt 1-2 ngày. Các nốt tử ban này thường có màu xanh tím hoặc đỏ thẫm, nổi bật trên da và có đường kính từ 1-5mm. Sự xuất hiện của các nốt tử ban là dấu hiệu cho thấy trẻ đang phải đối mặt với biến chứng của nhiễm độc do VMNMC. Trẻ sơ sinh bị VMNMC có thể có các triệu chứng khác như chỗ mềm căng phồng, khó di chuyển, tiếng khóc kèm theo âm thanh the thé, rên rỉ. Đối với trẻ sơ sinh, VMNMC có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng huyết, suy đa tạng và nguy cơ tử vong cao.
Nguyên nhân viêm màng não mô cầu
Viêm màng não mô cầu, còn được gọi là viêm màng não do vi khuẩn Neisseria meningitidis, là một trong những nguyên nhân gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt là ở trẻ em và thanh thiếu niên. Vi khuẩn N.meningitidis thường xuất hiện ở dạng hai tế bào cạnh nhau, có hình dạng giống như hai hạt cà phê, gram (-), nằm trong bào tương của bạch cầu đa nhân. 
Vi khuẩn này có khả năng sản xuất nội độc tố với tốc độ cao, gấp 100 lần so với các loại vi khuẩn khác. Điều này khiến cho khi xâm nhập vào cơ thể, vi khuẩn N.meningitidis có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến lưu thông máu và tổn thương các cơ quan quan trọng như phổi, thận và tim mạch.
Mặc dù vi khuẩn gây viêm màng não mô cầu chỉ có thể sống trong môi trường bên ngoài khoảng 30 phút ở nhiệt độ 56 độ C và chỉ sống trong 10 phút nếu nhiệt độ tăng lên 60 độ C, tuy nhiên loại vi khuẩn này có thể tồn tại lâu hơn ở mức nhiệt độ thấp -20 độ C.  Một điều đáng lưu ý là có khoảng 25% người đã nhiễm vi khuẩn N.meningitidis nhưng không có biểu hiện lâm sàng điển hình và hơn 50% người mang vi khuẩn này vẫn sinh hoạt khỏe mạnh bình thường. Điều này làm tăng nguy cơ lây lan vi khuẩn gây viêm màng não ở trẻ, đặc biệt là thông qua tiếp xúc trực tiếp qua đường hô hấp với các giọt bắn từ mũi, họng của người đã bị nhiễm vi khuẩn.

>>> Viêm màng não ở trẻ em nguy hiểm như thế nào? >>> Cách nhận biết sớm bệnh viêm phổi ở trẻ nhỏ >>> Hiểu rõ về vắc xin tiêm chủng mở rộng 5 trong 1 của trẻ

Biến chứng viêm màng não do não mô cầu
Tỷ lệ mắc bệnh này ở trẻ phụ thuộc vào độ tuổi của trẻ, với nguy cơ mắc bệnh cao hơn ở trẻ nhỏ tuổi. Viêm màng não do não mô cầu có thể để lại nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.
Theo nghiên cứu, trẻ em dưới 1 tuổi là nhóm có nguy cơ cao mắc VMNMC. Điều này có thể lý giải bởi hệ thống miễn dịch của trẻ còn non nớt, dễ bị tác động của vi khuẩn gây bệnh. Ngoài ra, việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho trẻ nhỏ cũng đòi hỏi sự quan tâm và kiểm soát kỹ lưỡng từ phía người lớn.
Các biến chứng sớm của VMNMC có thể gây ra những tác động nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ. Tăng áp lực nội sọ, đông máu nội mạch rải rác, xuất hiện co giật, trụy tuần hoàn và suy các cơ quan là những biến chứng sớm thường gặp. Những biến chứng này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng và kéo dài đối với sức khỏe của trẻ. VMNMC cũng có thể để lại những biến chứng muộn, ảnh hưởng đến sức khỏe toàn diện của trẻ. Điếc, mù lòa, suy giảm thần kinh kéo dài, não bộ kém phát triển và hoại tử nghiêm trọng là những biến chứng muộn có thể xảy ra nếu bệnh không được điều trị kịp thời và hiệu quả.
Để ngăn chặn và điều trị VMNMC hiệu quả, việc tăng cường kiến thức về bệnh lý này cho cộng đồng là rất quan trọng. Người lớn cần phải hiểu rõ về nguy cơ mắc bệnh của trẻ em và hãy tìm kiếm sự giúp đỡ y tế ngay khi phát hiện dấu hiệu của bệnh.
Ngoài ra, việc tiêm vắc xin phòng VMNMC cũng là biện pháp hiệu quả để bảo vệ sức khỏe của trẻ em. Vắc xin giúp tạo ra miễn dịch cho cơ thể, giúp ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn gây bệnh và giảm thiểu nguy cơ mắc VMNMC.