Thiếu ối: Những dấu hiệu phụ nữ mang thai cần biết

Nước ối đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thai nhi trong thai kỳ. Đây là một môi trường dưỡng chất quan trọng, chứa trong buồng ối của thai phụ. Nước ối xuất hiện trong khoảng thời gian từ ngày 12-28 sau khi thụ thai, và được hình thành từ ba nguồn chính: thai nhi, màng ối và người mẹ.
Chức năng chính của nước ối là cung cấp dưỡng chất cho sự phát triển của thai nhi. Nó cũng giúp bảo vệ thai nhi khỏi sự chèn ép quá mức do co cơ tử cung (khi thiểu ối), làm ảnh hưởng đến sự cung cấp máu nuôi bào thai qua mạch máu rốn. Màng ối cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thai nhi tránh sự xâm nhập của vi trùng từ bên ngoài.
Ngoài ra, trong dung dịch nước ối còn chứa cả những tế bào của thai nhi. Điều này mở ra khả năng sử dụng phương pháp chọc nước ối để chẩn đoán hệ thống gen của thai và xác định tuổi thai, thông qua việc xét nghiệm một số thành phần khác trong nước ối.
Khi nào là thiếu ối?
Thiếu ối là tình trạng mẹ bầu có quá ít nước ối, đây là một vấn đề quan trọng cần được chú ý và giám sát trong quá trình thai kỳ. Để đánh giá tình trạng thiếu ối, các phương pháp như đo chỉ số nước ối (AFI) và đo độ sâu túi ối thường được sử dụng. 
Nếu kết quả đo lường AFI dưới 5cm, thể tích nước ối nhỏ hơn 500ml khi thai được 32 - 36 tuần, hoặc không có độ sâu 2-3cm, thì có thể chẩn đoán là thiếu ối.
Thiếu ối có thể xảy ra bất cứ thời điểm nào trong quá trình thai kỳ, nhưng chủ yếu thường xuất hiện trong 3 tháng cuối. Thống kê cho thấy khoảng 8% phụ nữ mang thai có ít nước ối, trong đó có khoảng 4% bị thiếu ối. 
Những thai phụ sinh muộn, cũng như thai nhi được 42 tuần tuổi, cũng dễ bị thiếu ối do lượng chất lỏng có khả năng giảm đi một nửa sau tuần thai kỳ 42.
Vấn đề thiếu ối có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Do đó, việc theo dõi và chẩn đoán kịp thời tình trạng thiếu ối là rất quan trọng. Khi phát hiện tình trạng thiếu ối, các biện pháp can thiệp như tăng cường tiêu thụ nước, nghỉ ngơi đủ và kiểm soát tình trạng sức khỏe tổng thể của mẹ bầu cũng như thai nhi sẽ được áp dụng để giúp cải thiện tình trạng này. Thiếu ối nguy hiểm như thế nào?
Thiếu ối trong thai kỳ là vấn đề cực kỳ nghiêm trọng và có thể gây ra nhiều hậu quả đáng lo ngại. Mức độ nguy hiểm của thiếu ối phụ thuộc vào thời điểm mà mẹ bị thiếu ối trong thai kỳ.
Trong trường hợp mẹ bị thiếu ối trong 3 tháng đầu thai kỳ, nguy cơ gây sảy thai và thai chết lưu là rất lớn. Nếu thai nhi vẫn sống sót, sự phát triển và chức năng của phổi cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Do đó, việc đảm bảo cung cấp đủ ối cho thai nhi từ giai đoạn đầu thai kỳ là vô cùng quan trọng để tránh những hậu quả đáng tiếc này.
Mẹ bị thiếu ối trong 3 tháng cuối thai kỳ cũng gây ra những vấn đề nghiêm trọng. Thai nhi có nguy cơ bị suy dinh dưỡng và sinh non do suy thai. Ngoài ra, thiếu ối cũng có thể dẫn đến tình trạng ngược thai, khiến việc xoay ngôi thai trở nên khó khăn và gây ra khó khăn trong quá trình sinh. 
Tuy nhiên, mức độ nguy hiểm khi thiếu ối 3 tháng cuối thai kỳ vẫn không quá lớn và mẹ chỉ cần theo dõi sức khỏe thường xuyên, cũng như bổ sung ối thông qua việc truyền nước để giúp thai nhi phát triển tốt nhất có thể.
Thiếu ối trong giai đoạn cuối thai kỳ cũng dễ khiến mẹ bị vỡ ối sớm, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập gây nên các vấn đề về sức khỏe. Do đó, việc theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi là vô cùng quan trọng để có thể can thiệp kịp thời và tránh những tình huống nguy hiểm.
Dấu hiệu nhận biết thiếu nước ối trong thai kỳ
Mẹ bầu có thể tự mình nhận biết tình trạng thiếu nước ối thông qua một số biểu hiện sau:
1. Chu vi vòng bụng tăng lên chậm: Trong trường hợp thiếu nước ối, chu vi vòng bụng của mẹ bầu sẽ tăng lên chậm hơn so với mức tăng chuẩn theo tuổi thai. Điều này có thể được nhận biết thông qua việc đo lường chu vi vòng bụng trong quá trình theo dõi thai kỳ.
2. Cảm nhận về hoạt động của thai nhi: Mẹ bầu có thể cảm nhận rõ ràng hơn về hoạt động của thai nhi. Trong trường hợp thiếu nước ối, có thể cảm nhận rõ ràng sự giảm đáng kể về hoạt động của thai nhi so với trước đây.
3. Đau đớn khi thai máy, đạp: Khi thai nhi hoạt động, các cử động như máy, đạp có thể gây đau đớn đáng kể cho bụng mẹ bầu. Đây là do hiệu ứng của việc thiếu nước ối, khi hoạt động của thai nhi tác động lực trực tiếp lên thành tử cung, gây ra các cơn đau co thắt.
Khi phát hiện các dấu hiệu trên, mẹ bầu cần lập tức tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và kiểm tra sức khỏe thai nhi một cách kỹ lưỡng. Khám thai và đánh giá tình trạng thiếu nước ối
Khi đi khám thai, các số liệu sẽ cho thấy đỉnh tử cung nhô lên mà chu vi vòng bụng nhỏ hơn tiêu chuẩn tương ứng với tuổi thai. Đây là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy có thể mẹ bầu đang gặp phải tình trạng thiếu nước ối.
Trong trường hợp nghi ngờ về thiếu nước ối, bác sĩ sẽ đề xuất mẹ bầu tiến hành siêu âm để đánh giá chính xác về lượng nước ối trong túi nước ối. Siêu âm sẽ giúp xác định mức độ thiếu hụt nước ối và từ đó, bác sĩ có thể đưa ra các biện pháp can thiệp phù hợp để điều trị tình trạng này.
Trong một số trường hợp, khi thiếu nước ối ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của thai nhi, bác sĩ có thể quyết định thực hiện các biện pháp can thiệp y tế như tiêm nước ối trực tiếp vào túi nước ối để bù đắp cho lượng nước cần thiết cho sự phát triển của thai nhi.
Nguyên nhân gây thiếu ối
Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu ối, và dưới đây là một số nguyên nhân chính:
1. Vỡ ối, rỉ ối trước khi chuyển dạ:
   Một trong những nguyên nhân chính gây thiếu ối là do vỡ ối hoặc rỉ ối trước khi chuyển dạ. Điều này có thể xảy ra do màng ối bị rách, dẫn đến việc nước ối thoát ra ngoài, gây ra tình trạng thiếu ối. 
Các dấu hiệu của vỡ ối, rỉ ối có thể bao gồm ra nước, ra dịch âm đạo nhiều. Để phòng ngừa tình trạng này, bệnh nhân cần đi khám ngay khi phát hiện các biểu hiện này để được chẩn đoán và xử lý kịp thời, tránh ảnh hưởng đến thai nhi.
2. Bất thường về nhiễm sắc thể thai nhi:
   Một số trường hợp thai nhi có bất thường về nhiễm sắc thể, dẫn đến tình trạng thiếu ối. Thai nhi chậm phát triển, siêu âm thai có hình ảnh bất thường hay chẩn đoán dựa vào chọc ối để xét nghiệm nhiễm sắc thể đồ.
3. Chức năng tử cung - bánh rau suy giảm:
   Tình trạng suy giảm chức năng tử cung - bánh rau có thể là một nguyên nhân gây thiếu ối. Điều này khiến thai nhi chậm phát triển kèm theo cạn ối, thiếu ối.
4. Bất thường về hệ tiết niệu của thai nhi:
   Nếu thai nhi có những bất thường về hệ tiết niệu như bất thường về 2 bên thận, thận nhiều nang, suy chức năng thận hay tắc nghẽn niệu quản, có thể gây ra tình trạng thiếu ối. Tình trạng này có thể được phát hiện thông qua siêu âm thai, xét nghiệm máu tĩnh mạch ở rốn thai nhi. 5. Bệnh lý của mẹ bầu:
   Mẹ bầu mắc các bệnh như cao huyết áp, bệnh lý về gan, thận, tiền sản giật cũng sẽ ảnh hưởng đến chức năng của rau thai và chức năng tái tạo nước ối. Do đó, khi mẹ bị những bệnh trên, khả năng bị thiếu ối là rất cao.
6. Sử dụng thuốc:
   Việc sử dụng các loại thuốc như thuốc ức chế men chuyển, thuốc ức chế tổng hợp Prostaglandin trong khi mang thai cũng có thể gây ra tình trạng thiếu ối.
Cách tăng nước ối cho bà bầu
Dưới đây là những phương pháp mẹ bầu có thể áp dụng để đảm bảo cung cấp đủ nước ối cho sự phát triển của thai nhi.
1. Uống nhiều nước
Việc uống đủ lượng nước hàng ngày là yếu tố quan trọng nhất để tăng nước ối. Mỗi ngày, mẹ bầu cần uống khoảng 2 - 2,5 lít nước. Việc uống nước cần được thực hiện thường xuyên và không chờ đến khi cơ thể khát mới uống. Uống từ từ và chậm rãi sẽ giúp cơ thể hấp thụ nước tốt hơn.
2. Ăn trái cây nhiều nước
Bên cạnh việc uống nước, mẹ bầu cũng cần bổ sung nước và dưỡng chất thông qua việc ăn trái cây và rau củ có hàm lượng nước cao như dưa chuột, dưa hấu, cà chua, rau diếp, cần tây... Những loại trái cây này không chỉ giúp tăng lượng nước ối mà còn cung cấp dưỡng chất quan trọng cho thai nhi.
3. Tăng cường chế độ dinh dưỡng
Việc duy trì chế độ dinh dưỡng cân đối và đầy đủ chất dinh dưỡng trong suốt thai kỳ sẽ giúp cung cấp đủ chất cho thai nhi thông qua nước ối. Trong 3 tháng cuối thai kỳ, việc này càng trở nên quan trọng hơn khi thai nhi thường xuyên nuốt nước ối. 
Việc ăn uống đầy đủ dinh dưỡng không chỉ tạo điều kiện cho sự phát triển toàn diện của thai nhi mà còn giúp cải thiện vị giác của con.
4. Bổ sung các loại nước khác
Ngoài nước và trái cây, mẹ bầu cũng có thể bổ sung nhiều loại nước trái cây khác như nước dừa, nước ép trái cây từ mía, cam, cóc, ổi... Nước dừa được đánh giá cao với vị ngọt thanh dễ uống và chứa nhiều dinh dưỡng quan trọng. 5. Không dùng thực phẩm làm mất nước
Một số thực phẩm như râu ngô, cà phê có tác dụng lợi tiểu và có thể làm mất nước, dẫn tới tình trạng thiếu nước ối. Mẹ bầu cũng không nên uống rượu bia vì chúng không chỉ không tốt cho sức khỏe của mẹ mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.
6. Luyện tập thể dục thể thao đều đặn
Việc tập luyện thể dục thể thao không chỉ giúp mẹ bầu khỏe mạnh mà còn giúp tăng lưu lượng tuần hoàn máu trong tử cung và nhau thai. Điều này rất quan trọng đối với những thai phụ có lượng nước ối ít. Mẹ bầu có thể tập luyện khoảng 30-45 phút mỗi ngày bằng các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội...
7. Chọn tư thế ngủ thích hợp
Tư thế nằm nghiêng sang trái khi ngủ sẽ giúp máu lưu thông tốt hơn trong cơ thể mẹ, tạo điều kiện thuận lợi cho hệ tuần hoàn của thai nhi và góp phần cải thiện lượng nước ối.
Với những biện pháp trên, hy vọng mẹ bầu sẽ có thêm thông tin hữu ích để tăng lượng nước ối cần thiết cho sự phát triển của thai nhi. Việc này không chỉ mang lại lợi ích cho sức khỏe của mẹ mà còn góp phần quan trọng trong việc nuôi dưỡng và phát triển của thai nhi trong bụng mẹ.