Nguyên nhân gây ra uốn ván ở trẻ sơ sinh: Không thể chủ quan!

Nhưng điều gì khiến cho một vấn đề như uốn ván lại trở nên phổ biến đến vậy? Tại sao một số lầm tưởng và thói quen sai lầm lại có thể dẫn đến những hậu quả đáng kể đối với sức khỏe của trẻ? Cùng nhau khám phá sâu hơn về nguyên nhân và cách phòng tránh những sai lầm tai hại này, để mỗi em bé có thể phát triển mạnh mẽ và khỏe mạnh từ những ngày đầu đời.
Uốn ván sơ sinh, còn được gọi là viêm nhiễm nha bào uốn ván, là một bệnh nguy hiểm thường xảy ra ở trẻ sơ sinh. Bệnh này xuất phát từ vi khuẩn uốn ván xâm nhập vào cơ thể trẻ thông qua đường rốn trong quá trình sinh. Vi khuẩn gây bệnh chủ yếu là vi khuẩn Clostridium tetani, có khả năng tạo độc tố mạnh gây tổn thương cho cơ thể.
Có nhiều nguyên nhân gây uốn ván sơ sinh, trong đó có những nguyên nhân có thể được ngăn chặn và kiểm soát. Một số nguyên nhân chính gồm:
1. Dụng cụ cắt rốn không đảm bảo vô trùng: Quá trình cắt rốn không đảm bảo vô trùng có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng cho trẻ sơ sinh.
2. Tay người đỡ đẻ không vô khuẩn, băng gạc không vô trùng: Việc sử dụng tay không vô khuẩn hoặc băng gạc không đảm bảo vô trùng trong quá trình đỡ đẻ cũng có thể là nguyên nhân gây nhiễm trùng cho trẻ.
3. Vi trùng xâm nhập qua vết cắt rốn: Nếu vết cắt rốn không được bảo vệ và chăm sóc đúng cách, vi khuẩn có thể dễ dàng xâm nhập và gây ra nhiễm trùng.
4. Chăm sóc rốn không đúng cách: Sau khi sinh, việc chăm sóc rốn cho trẻ cần được thực hiện một cách cẩn thận và vệ sinh. Nếu rốn không được chăm sóc sạch sẽ và băng đầu rốn bị cắt không vô khuẩn, vi khuẩn có thể xâm nhập và gây nhiễm trùng. Trong trường hợp nghi ngờ có dấu hiệu của uốn ván sơ sinh, việc đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời là hết sức quan trọng. Điều này giúp ngăn chặn tình trạng nhiễm trùng lan rộng và giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Uốn ván sơ sinh rất nguy hiểm cho trẻ, gây 10% tử vong sơ sinh, đứng hàng thứ 2 sau sinh non. Nếu không điều trị, sẽ có 40-95% trẻ tử vong khi mắc bệnh.

Bệnh uốn ván sơ sinh thường xảy ra ở trẻ bị đẻ rơi, sinh tại nhà do "bà đỡ" theo phong tục tập quán còn lạc hậu, nhất là ở vùng sâu, vùng xa. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc tăng cường kiến thức y tế và chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh tại các khu vực có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn.
Bệnh thường xảy ra ở trẻ 3-28 ngày tuổi (trung bình 8 ngày), thời gian ủ bệnh có thể từ 2 ngày đến hơn một tháng. Nhận biết và điều trị kịp thời là yếu tố quyết định đến kết quả điều trị và tình trạng sức khỏe của trẻ sau này.
Ở thời kỳ toàn phát, các triệu chứng của bệnh uốn ván sơ sinh bao gồm sốt cao, thường dao động từ 38-39 độ C, có khi lên 40-41 độ C. Trẻ sơ sinh sẽ thể hiện các dấu hiệu không thoải mái như quấy khóc, bỏ bú, và hàm cứng càng ngày càng rõ. 
Hơn nữa, trẻ không còn khả năng bú, dần dần xuất hiện các triệu chứng co giật và co cứng. Mỗi khi lên cơn co giật, mặt trẻ sơ sinh nhăn lại, miệng chúm chím, sùi bọt mép, 2 tay nắm chặt.
Nếu cơn giật nhẹ, da của trẻ sơ sinh vẫn có thể duy trì màu hồng hào. Tuy nhiên, co giật mạnh liên tục sẽ kèm theo những cơn ngừng thở do cơ thanh quản co lại, làm cho trẻ tím tái, chân tay lạnh, và có nguy cơ đe dọa tính mạng.
Vaccine uốn ván là biện pháp quan trọng nhất để phòng ngừa bệnh uốn ván cho trẻ sơ sinh và người mẹ trong quá trình sinh. Việc tiêm vaccine uốn ván đầy đủ theo lịch trình đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe của mẹ và em bé. Đây cũng là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để ngăn chặn sự lây lan của bệnh uốn ván trong cộng đồng.
Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, lịch tiêm uốn ván đầy đủ cho phụ nữ có thai bao gồm 2 liều vaccine uốn ván cách nhau tối thiểu một tháng. Liều thứ 2 phải được tiêm trước khi sinh một tháng. Đối với những lần có thai sau, phụ nữ cũng cần tiêm nhắc lại một liều vaccine uốn ván trước khi sinh một tháng để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và em bé.
Ngoài việc tiêm vaccine uốn ván, còn có một số biện pháp khác cũng rất quan trọng để ngăn ngừa bệnh uốn ván sơ sinh. Khi sinh con, việc tới cơ sở y tế có phòng sinh sạch sẽ và sử dụng dụng cụ đỡ sinh được tiệt trùng là điều không thể thiếu.  Sau khi sinh, việc chăm sóc rốn cho trẻ cũng đóng vai trò quan trọng để đảm bảo vệ sinh và loại trừ một số tập quán, thói quen sinh, đỡ đẻ phản khoa học.
Đặc biệt, việc theo dõi thai kỳ của phụ nữ cũng rất quan trọng. Việc định kỳ kiểm tra sức khỏe và tránh tình trạng sinh tại nhà, đẻ rơi sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh uốn ván cho cả mẹ và em bé. 
Nếu có tình huống chuyển dạ, sinh tại nhà, việc đưa mẹ và em bé đến ngay cơ sở y tế để được xử lý cắt rốn là điều cực kỳ quan trọng. Việc không tự ý sử dụng dụng cụ không đảm bảo vô khuẩn để cắt rốn cho trẻ cũng sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng và các biến chứng sau này.
Khi nghi ngờ trẻ bị uốn ván rốn, cha mẹ cần đưa trẻ tới cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị. Việc không tự ý điều trị tại nhà hoặc sử dụng các bài thuốc dân gian, truyền miệng chưa được kiểm chứng là điều cực kỳ nguy hiểm và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng.