Hiểu về giờ vàng trong tai biến mạch máu não

Càng cấp cứu sớm, tỉ lệ sống sót càng cao
Bệnh đột quỵ não hiện đang đứng ở vị trí thứ ba trong số các nguyên nhân gây tử vong trên toàn cầu, nhưng lại là nguyên nhân hàng đầu gây tàn phế và giảm chất lượng cuộc sống.
Theo GS. Stephen Davis, Chủ tịch Tổ chức Đột quỵ Thế giới: Mỗi năm trên toàn cầu xuất hiện khoảng 16 triệu trường hợp đột quỵ, với hơn 6 triệu trường hợp dẫn đến tử vong. Trong hơn 2 thập kỷ qua, gánh nặng của bệnh đột quỵ đã tăng lên 26%. Đặc biệt, hơn 80% số trường hợp xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Trong những năm gần đây tại Việt Nam, tỷ lệ bệnh nhân mắc đột quỵ đã tăng đáng kể, đặt ra một thách thức lớn đối với hệ thống chăm sóc sức khỏe. Bệnh lý này yêu cầu quy trình chẩn đoán phải được thực hiện nhanh chóng và chính xác, cùng với sự quyết định đúng đắn và kịp thời của các bác sĩ, để có thể cứu sống bệnh nhân và giúp họ hồi phục sức khỏe, giảm tỷ lệ tàn phế.
Điều quan trọng là bệnh nhân cần được cấp cứu ngay sau khi xuất hiện dấu hiệu của đột quỵ. Trong trường hợp không có sự can thiệp kịp thời, bệnh nhân có thể nhanh chóng rơi vào tình trạng hôn mê, liệt nửa người nặng, thậm chí dẫn đến tử vong. 
Vì sao đột quỵ não thường cấp cứu muộn?
Bệnh nhân mắc đột quỵ não thường bỏ qua "giờ vàng" quan trọng do nhiều lý do. 
Thứ nhất, một trong những nguyên nhân chính là sự thiếu hiểu biết về tầm quan trọng của "giờ vàng" đối với bệnh nhân đột quỵ. Phần lớn bệnh nhân, khi xuất hiện triệu chứng, thường tự nhận định mình chỉ đang gặp phải cảm lạnh, từ đó tự y áp dụng các biện pháp như uống thuốc tại nhà và chỉ khi tình trạng trở nên nặng hơn mới quyết định đến cấp cứu. Thứ hai, nguyên nhân khác là việc bệnh nhân đi cấp cứu ngay cũng đối mặt với thách thức của việc mất thời gian di chuyển. Khi đến bệnh viện, có thể đã là giờ thứ 3 hoặc giờ thứ 4, làm giảm hiệu quả của "giờ vàng". 
Thứ ba, tổ chức công tác cấp cứu đột quỵ khi bệnh nhân đến viện thường diễn ra chậm tại hầu hết các bệnh viện. Bệnh nhân có thể phải chờ đợi vài giờ tại khoa cấp cứu cho đến khi các bác sĩ từ các khoa khác đến để tiến hành khám, chẩn đoán, và thực hiện các xét nghiệm như chụp mạch não. 
Điều này dẫn đến việc mất đi cơ hội quan trọng trong khoảng 3-6 giờ đầu tiên, thời gian quyết định việc cứu sống và khả năng phục hồi của bệnh nhân trong trường hợp đột quỵ não.
Dấu hiệu đột quỵ não ở người lớn
Nhận biết các dấu hiệu khởi phát đột quỵ não đóng vai trò quan trọng trong việc cứu sống người bệnh và giảm thiểu những tổn thương nghiêm trọng. Dưới đây là những dấu hiệu quan trọng mà bạn nên nhớ:
Méo Mặt: Bên khuôn mặt có thể chảy xệ, méo lệch hoặc mất cảm giác, là một dấu hiệu đột quỵ quan trọng cần lưu ý.
Gặp Khó Khăn Trong Việc Nói Hoặc Hiểu Ngôn Ngữ: Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc nói lắp bắp, không rõ ràng hoặc thậm chí không hiểu ngôn ngữ một cách đúng đắn, đây là triệu chứng đột quỵ. Suy Giảm Thị Lực: Đột quỵ có thể gây ra suy giảm thị lực đột ngột, bao gồm mờ mắt, nhìn đôi hoặc thậm chí là mất thị lực.
Đau Đầu Đột Ngột, Dữ Dội: Đau đầu đột ngột, dữ dội, không giống như bất kỳ cơn đau đầu nào đã từng có, đặc biệt nếu đi kèm với buồn nôn, nôn mệt, hoặc chóng mặt, là những dấu hiệu đột quỵ không nên bị xem nhẹ.
Gặp Khó Khăn Trong Việc Đi Lại, Giữ Thăng Bằng Hoặc Phối Hợp Vận Động: Người bị đột quỵ có thể trở nên vụng về, mất thăng bằng, hay gặp khó khăn trong việc đi lại, và thậm chí không thể nâng cả hai tay qua khỏi đầu. 
Tầm quan trọng của cấp cứu đột quỵ thần tốc trong giờ vàng
Cấp cứu đột quỵ trong "giờ vàng" không chỉ là một bước quan trọng mà còn đồng nghĩa với việc nâng cao khả năng sống sót của người bệnh, vì chỉ cần chậm trễ 1 phút, họ có thể mất đi gần 2 triệu tế bào não. Những biện pháp can thiệp và điều trị hiệu quả nhất cũng đòi hỏi phải được thực hiện trong khung giờ vàng này. 
Ví dụ, kỹ thuật sử dụng thuốc tiêu sợi huyết để tan cục máu đông thường chỉ có thể áp dụng trong khoảng 3-4,5 giờ đầu. Sau thời gian đó, các phương pháp can thiệp nội mạch để loại bỏ huyết khối sẽ được áp dụng. Điều này là minh chứng cho việc cấp cứu đột quỵ trong "giờ vàng" đòi hỏi phải "chạy đua với thời gian" nhằm cung cấp sự can thiệp kịp thời để cứu sống người bệnh và đồng thời giảm thiểu nguy cơ các biến chứng như liệt nửa người, lú lẫn, xẹp phổi, hay mất khả năng vận động.
Hãy nhớ rằng mỗi giây là quý báu và chú ý đến những dấu hiệu đột quỵ đều có thể làm thay đổi số phận của người bệnh. Việc đưa người bệnh đến cơ sở y tế sớm, trong "giờ vàng," không chỉ giúp cứu sống mà còn tăng cơ hội phục hồi một cuộc sống bình thường.