Nôn trớ ở trẻ: Cảnh báo sức khỏe các phụ huynh cần biết

Nguyên nhân gây nôn trớ ở trẻ nhỏ
Trớ ở trẻ
Trớ ở trẻ em thường gây lo lắng cho các bậc phụ huynh. Tuy nhiên, đa số các trường hợp trớ không phải là bệnh lý nên có thể điều trị tại nhà. Để giúp các phụ huynh hiểu rõ về trạng thái này và cách điều trị tại nhà một cách an toàn, chúng tôi xin chia sẻ những điều cần biết và lưu ý quan trọng.
Tư thế của trẻ sau khi trớ rất quan trọng để giúp trẻ thoải mái và giảm nguy cơ tái phát trớ. Các phụ huynh nên tuân theo những nguyên tắc sau đây:
- Nằm đầu cao 30 độ: Sau khi trớ, nâng đầu trẻ cao hơn so với cơ thể để giúp dịch dạ dày không trào ngược lên thực quản.
- Ẵm đứng trẻ 30 phút sau khi bú: Để giúp dịch dạ dày tiêu hóa tốt hơn và giảm nguy cơ trớ.
- Không nên mặc quần áo quá chật: Quần áo quá chật có thể gây áp lực lên bụng và dạ dày, tăng nguy cơ trớ. Dinh dưỡng cho trẻ khi trớ
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị và ngăn ngừa trớ ở trẻ. Các phụ huynh cần chú ý đến việc dinh dưỡng sau khi trẻ trớ:
- Chia nhỏ lượng sữa: Thay vì cho trẻ uống một lượng sữa lớn trong một lần, nên chia nhỏ thành nhiều lần để giảm áp lực lên dạ dày.
- Không nên cho trẻ bú lại ngay sau khi trớ: Đợi ít nhất 30 phút sau khi trớ trước khi cho trẻ bú lại để đảm bảo dịch dạ dày đã ổn định.
- Có thể cho trẻ bú sữa ít gây dị ứng trong khoảng 2 tuần nếu nghi ngờ trớ do dị ứng sữa: Nếu có dấu hiệu của dị ứng sữa, các phụ huynh có thể thử cho trẻ uống sữa ít gây dị ứng trong thời gian ngắn để kiểm tra phản ứng của trẻ.
Dấu hiệu cần nhập viện
Mặc dù đa số các trường hợp trớ ở trẻ không đòi hỏi việc nhập viện, nhưng có những tình huống cần phải đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức. Các dấu hiệu sau đây cần được chú ý và đưa trẻ đến bác sĩ:
- Trẻ có cơn ngưng thở, tím tái: Đây là tình huống khẩn cấp và cần phải đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức.
- Thở nhanh, co lõm nhiều: Đây có thể là dấu hiệu của viêm phổi hoặc các vấn đề hô hấp khác, cần được kiểm tra kỹ.
- Khò khè hoặc ho kéo dài: Nếu trẻ ho liên tục hoặc có triệu chứng khó thở, cần đưa trẻ đến bác sĩ để kiểm tra.
- Trớ có kèm máu hoặc dịch vàng, xanh: Nếu trớ của trẻ có màu máu, màu vàng hoặc xanh, đây có thể là dấu hiệu của vấn đề nội khoa và cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
- Chậm lên cân, quấy khóc bứt rứt nhiều: Nếu sau mỗi lần trớ, trẻ không tăng cân hoặc có triệu chứng quấy khóc bứt rứt liên tục, cần đưa trẻ đến bác sĩ để kiểm tra sức khỏe.
Nôn do bệnh lý
Nôn là một trong những biểu hiện phổ biến của nhiều bệnh lý đường tiêu hóa, đường hô hấp và toàn thân ở trẻ nhỏ. Việc nhận biết và phân loại đúng nguyên nhân gây nôn là rất quan trọng để có phương pháp điều trị hiệu quả. Dưới đây là một số thông tin cần thiết về các nguyên nhân gây nôn ở trẻ và cách nhận biết chúng.
1. Viêm dạ dày ruột do virus hoặc vi khuẩn và ngộ độc thức ăn
Viêm dạ dày ruột do virus, vi khuẩn và ngộ độc thức ăn là nguyên nhân chính gây nôn ở trẻ nhỏ. Triệu chứng chung của cả ba trường hợp này là trẻ nôn liên tục trong khoảng thời gian từ 5 đến 30 phút mỗi lần trong 12 giờ đầu. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu để phân biệt giữa chúng:
- Viêm dạ dày do virus thường khởi phát đột ngột, kèm theo sốt cao và đau bụng. Tình trạng nôn có thể kéo dài tới 3 ngày và thường đi kèm với tiêu chảy.
- Viêm dạ dày do vi khuẩn có triệu chứng tương tự như viêm do virus, nhưng thường kéo dài hơn và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng hơn.
- Ngộ độc thức ăn thường khởi phát sau 2-12 giờ sau khi ăn phải thực phẩm kém chất lượng. Triệu chứng nôn xuất hiện vài giờ sau khi ăn và không kéo dài quá 12 giờ. Trẻ thường không bị sốt và có thể có hoặc không có tiêu chảy. 2. Tắc ruột
Tắc ruột là một bệnh lý hiếm gặp nhưng lại rất nguy hiểm. Triệu chứng rõ nhất của tắc ruột là đau bụng dữ dội, nôn ra mật xanh vàng, nôn vọt, nhợt nhạt, vã mồ hôi. Đây là tình trạng cấp cứu và cần phải được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
3. Nhiễm trùng tiết niệu
Nếu trẻ có sốt cao, nôn mửa trong vài ngày, đi tiểu bị đau rát hoặc nước tiểu có mùi khó chịu, có thể trẻ đang mắc bệnh nhiễm trùng tiết niệu. Việc điều trị kịp thời sẽ giúp tránh được các biến chứng nghiêm trọng.
4. Lồng ruột
Lồng ruột là một bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ dưới 4 tuổi. Nôn có thể là một trong những triệu chứng của bệnh này, kèm theo các biểu hiện khác như co chân về phía bụng, phân lỏng, có thể có máu trong phân. Việc chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp cứu sống trẻ.
5. Hẹp phì đại môn vị
Với các bé từ 3 - 5 tuần tuổi, nôn dữ dội và liên tục có thể là dấu hiệu của bệnh hẹp phì đại môn vị. Việc chẩn đoán sớm và can thiệp phẫu thuật kịp thời sẽ giúp cải thiện tình trạng sức khỏe của trẻ.
6. Ho, cảm, nhiễm trùng đường hô hấp
Trẻ thường bị nôn sau cơn ho nặng, đặc biệt khi ho kéo dài và mạnh. Cha mẹ cần làm gì khi bé bị nôn?
Khi bé bị nôn, cha mẹ cần có những biện pháp cần thiết để đảm bảo sức khỏe và an toàn cho bé. Việc xử lý kịp thời và đúng cách sẽ giúp bé phục hồi nhanh chóng mà không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Dưới đây là những điều cha mẹ cần làm khi bé bị nôn:
1. Bổ sung nước cho bé:
Bé nôn nhiều có thể dẫn đến mất nước và gây ra tình trạng mất cân bằng nước trong cơ thể. Do đó, cha mẹ cần tránh cho bé bị mất nước bằng cách bổ sung nước cho bé. Việc cho bé uống bù Oresol chia nhỏ hoặc đút thìa sẽ giúp phục hồi lượng nước cần thiết cho cơ thể bé.
2. Chia nhỏ bữa ăn:
Sau khi bé bị nôn, cha mẹ cần chia nhỏ bữa ăn và cho bé ăn thành nhiều bữa nhỏ hơn. Việc này giúp giảm áp lực lên dạ dày của bé và hỗ trợ quá trình tiêu hóa.
3. Vuốt lưng cho bé sau khi ăn:
Sau khi bé ăn xong, cha mẹ nên vuốt nhẹ lưng cho bé để kích thích quá trình tiêu hóa và giúp bé thoải mái hơn. Hạn chế cho bé chạy nhảy, đùa nghịch ít nhất 20 phút sau khi ăn để tránh tình trạng nôn trở lại. 4. Cho bé nghỉ ngơi nhiều:
Sau khi bé bị nôn, cha mẹ cần cho bé được nghỉ ngơi đủ, giúp cơ thể bé phục hồi và hồi phục sau tình trạng nôn mửa.
5. Quan sát và theo dõi tình trạng của bé:
Sau khi xử lý tình trạng nôn của bé, cha mẹ cần quan sát và theo dõi tình trạng sức khỏe của bé. Nếu sau 12 - 24 giờ mà tình trạng của bé ổn định thì có thể cho bé ăn theo chế độ bình thường trở lại.
6. Không tự ý sử dụng thuốc chống nôn:
Tuyệt đối không được cho trẻ sử dụng các loại thuốc chống nôn mà không có chỉ định của bác sĩ. Việc sử dụng thuốc chống nôn không đúng cách có thể gây hại cho sức khỏe của bé và tăng nguy cơ biến chứng.
Khi nào các mẹ cần đưa bé đến khám bác sĩ?
đây là những trường hợp cụ thể mà cha mẹ cần lưu ý và đưa trẻ đến các cơ sở y tế uy tín:
1. Có cử chỉ mất tri giác; sốt cao, đau đầu, đau bụng quằn quại.
2. Có dấu hiệu mất nước (miệng khô, tiểu ít) hoặc nghi ngờ trẻ bị ngộ độc thức ăn.
3. Nôn ra máu hoặc mật.
4. Trẻ lơ mơ hoặc ở trạng thái kích thích. 5. Co giật.
6. Liên tục nôn trớ hay tiếp tục nôn trớ trên 24 tiếng.
Ngoài ra, việc chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ cũng rất quan trọng. Hiện nay, tình trạng thiếu kẽm ở trẻ em và phụ nữ mang thai ở Việt Nam vẫn còn cao. Thiếu kẽm có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe cho trẻ như chậm tăng trưởng, suy dinh dưỡng, và các triệu chứng như chán ăn, giảm bú, táo bón, buồn nôn và nôn kéo dài.
Do đó, cha mẹ cần chú ý đến việc bổ sung kẽm và các loại vitamin, khoáng chất khác như lysine, crom, vitamin nhóm B,... để giúp trẻ phát triển toàn diện, có hệ miễn dịch tốt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa. Việc này không chỉ giúp trẻ phòng ngừa bệnh tật mà còn giúp trẻ có một cuộc sống khỏe mạnh và phát triển tốt.