Những điều “cấm kỵ” trong việc nuôi dạy con cái

Có những hành vi, những điều cấm kỵ trong quá trình dạy dỗ con cái mà chúng ta cần nhận biết và tránh để xây dựng một môi trường gia đình lành mạnh và khuyến khích sự phát triển tích cực của trẻ. 
Dưới đây là một số sai lầm nhiều cha mẹ có thể đã mắc phải:
Chỉ trích làm xói mòn tinh thần trách nhiệm của con
Chỉ trích, dù là một phần không thể tránh khỏi trong quá trình dạy dỗ con cái, nhưng nếu không được thực hiện một cách tỉnh táo và xác đáng, có thể gây hậu quả nghiêm trọng đến tinh thần và trách nhiệm của con. 
Khi cha mẹ la mắng con một cách giận dữ, con sẽ chỉ tập trung vào việc cha mẹ cảm thấy thế nào về con, thay vì tập trung vào việc khám phá những cảm xúc liên quan trực tiếp đến hậu quả hành động của mình, như hối hận hay sự nhận thức về việc làm sai.
Hậu quả của việc này là con sẽ trút giận lên cha mẹ, bận tâm đến việc cha mẹ bất công như thế nào. Thay vì tập trung vào việc cải thiện bản thân và hành vi của mình, con sẽ chỉ nhắm vào cách cha mẹ đối xử bất công với con. 
Để tránh tình trạng này xảy ra, cha mẹ cần nhận ra tầm quan trọng của việc chỉ trích một cách xây dựng và tích cực. Việc này giúp con hiểu rõ về hậu quả của hành động của mình, từ đó tự nhận thức và chịu trách nhiệm về những gì đã làm.  Một cách tiếp cận hiệu quả để chỉ trích con cái là sử dụng ngôn ngữ tích cực và xây dựng. Thay vì chỉ tập trung vào việc chỉ trích hành vi của con, cha mẹ có thể thể hiện sự quan tâm và sẵn lòng hỗ trợ con hiểu rõ hơn về tình huống đó. Chính điều đó sẽ giúp con cảm nhận được tình yêu thương và sự quan tâm từ cha mẹ, từ đó dễ dàng chấp nhận và học hỏi từ lời chỉ trích.
Ngoài ra, việc thiết lập các quy tắc rõ ràng và công bằng cũng giúp con hiểu rõ về những gì được kỳ vọng từ con. Cha mẹ cần thiết lập các quy tắc và hậu quả rõ ràng cho việc không tuân thủ, từ đó giúp con nhận thức được trách nhiệm của mình trong việc tuân thủ các quy tắc và chịu trách nhiệm về hành động của mình.
Giao tiếp hiệu quả và lắng nghe con cái là yếu tố then chốt để giúp con hiểu rõ về những gì đã xảy ra và nhận thức về hậu quả của hành động của mình. Cha mẹ cần lắng nghe và thấu hiểu quan điểm của con, từ đó xây dựng một môi trường giao tiếp mở cửa và tin cậy.
Khi bạn đánh giá con, con sẽ học cách tự đánh giá chính mình
Điều này có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển tự tin và khả năng tự quản lý của trẻ. Nếu người lớn luôn chỉ trích và đánh giá tiêu cực con, trẻ sẽ bắt đầu chỉ trích bản thân mình một cách gay gắt hơn. Trẻ có thể không cảm nhận được cảm giác khen thưởng thực sự khi đạt được điều gì đó, và thay vào đó, tự trách mắng mình vì không đạt được điểm A+ hay thành tích cao hơn nữa.
Hơn nữa, những đứa trẻ thường xuyên sợ thất bại sẽ từ chối cố gắng theo đuổi mục tiêu của mình. Trẻ không dám thử nghiệm những điều mới mẻ hoặc không chấp nhận thách thức vì lo sợ không đạt được kết quả như mong đợi, gây cản trở sự phát triển của trẻ, khiến trẻ không có cơ hội trải nghiệm và học hỏi từ những thất bại. Vì vậy, người lớn cần tìm ra những điểm mạnh của trẻ và khuyến khích phát huy. Khi trẻ đạt được thành công, người lớn cần biết cách tạo ra cảm giác khen ngợi và động viên tích cực để khích lệ.
Ngoài ra, cần thiết lập mục tiêu rõ ràng và khuyến khích trẻ tự thiết lập mục tiêu cho bản thân. Khi trẻ có mục tiêu cụ thể và biết cách tự đánh giá tiến triển của mình, trẻ sẽ có động lực mạnh mẽ để phấn đấu và không ngừng cố gắng.
Cuối cùng, phụ huynh nên tạo ra môi trường ủng hộ và an toàn cho trẻ. Trẻ cần cảm nhận được sự yêu thương, chấp nhận và sự hỗ trợ từ người lớn xung quanh. Khi trẻ biết rằng mình luôn được yêu thương và ủng hộ dù thành công hay thất bại, trẻ sẽ dám thử nghiệm, học hỏi từ sai lầm và phát triển toàn diện hơn.
Sự chỉ trích làm xói mòn lòng tin giữa phụ huynh - con cái
Khi con cái cảm thấy bị chỉ trích quá nhiều, trẻ có thể mất đi lòng tin vào cha mẹ và cảm thấy không được yêu thương. Mỗi lần bị chỉ trích, con cái có thể cảm thấy tự ti và thiếu tự tin, dẫn đến ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý và tinh thần, dẫn đến việc con cái không dám chia sẻ với cha mẹ về những vấn đề trong cuộc sống.
Để tránh tình trạng này xảy ra, cha mẹ cần phải hiểu rõ vai trò của mình trong việc giáo dục con cái. Việc chỉ trích con cái không phải lúc nào cũng mang lại kết quả tích cực  mà cần phải tìm cách giao tiếp hiệu quả và xây dựng lòng tin với con. Cha mẹ nên tạo điều kiện cho con cái được tự do thể hiện ý kiến và suy nghĩ của mình mà không sợ bị chỉ trích, giúp con cái cảm thấy được tôn trọng và có khả năng phát triển toàn diện hơn.
Ngoài ra, việc thiết lập các quy tắc rõ ràng và công bằng cũng giúp giảm thiểu sự chỉ trích không cần thiết. Cha mẹ cần phải thể hiện sự công bằng trong việc áp dụng quy tắc và kỷ luật, từ đó giúp con cái hiểu rõ hành vi của mình sẽ nhận được phản ứng như thế nào từ cha mẹ. 
Trong quá trình giáo dục con cái, cha mẹ cần phải nhớ rằng sự chỉ trích không phải lúc nào cũng là biện pháp hiệu quả. Vì thế hãy khích lệ, động viên và tạo điều kiện cho con cái tự do thể hiện ý kiến chính là những phương pháp giáo dục tích cực và hiệu quả hơn.