Làm Sao Nhận Biết Trầm Cảm Sau Sinh Kịp Thời?

Sự ra đời của một em bé không chỉ mang lại niềm vui mà còn có thể khởi đầu cho nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau, từ hạnh phúc, hồi hộp đến lo lắng, sợ hãi. Một số bà mẹ trẻ trải qua hiện tượng "baby blues" – sự thay đổi tâm trạng tạm thời trong vòng 2-3 ngày sau sinh và thường kéo dài khoảng 2 tuần.
Tuy nhiên, ở một số người, tình trạng này nghiêm trọng hơn, kéo dài và ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý, gọi là trầm cảm sau sinh. Đây là một dạng rối loạn tâm lý cần được phát hiện và điều trị sớm để bảo vệ sức khỏe của mẹ và con.
Dưới đây là những biểu hiện phổ biến của trầm cảm sau sinh mà bạn không nên xem nhẹ:
Lo lắng quá mức hoặc căng thẳng kéo dài
Người mẹ có thể cảm thấy bồn chồn, lo lắng cực độ về những việc nhỏ nhặt hoặc không thể thư giãn dù có thời gian nghỉ ngơi.
Thay đổi thói quen ăn uống
Mất cảm giác thèm ăn hoặc ăn không kiểm soát là những dấu hiệu thường thấy. Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mẹ sau sinh.
Rối loạn giấc ngủ
Khó ngủ, mất ngủ dù em bé đã ngủ yên, hoặc ngược lại, muốn ngủ suốt ngày nhưng vẫn cảm thấy mệt mỏi. Khóc không lý do hoặc khóc quá nhiều
Những cảm giác buồn bã, thất vọng khiến người mẹ thường xuyên khóc mà không giải thích được nguyên nhân.
Không quan tâm đến con hoặc cảm thấy xa cách với con
Có trường hợp mẹ cảm thấy lo lắng khi ở gần con, hoặc tệ hơn là không muốn chăm sóc hay cảm thấy có ý định làm tổn thương con.
Cảm giác buồn bã, vô vọng, hoặc tội lỗi
Người mẹ có thể cảm thấy mình vô giá trị, bất lực, hoặc tội lỗi vì nghĩ rằng mình không phải là một người mẹ tốt. Một số người thậm chí có ý định tự làm tổn thương bản thân.
Trầm cảm sau sinh được chia thành 3 mức độ chính, mỗi mức độ có biểu hiện và phương pháp điều trị khác nhau:
1. Buồn chán sau sinh
Tỷ lệ ảnh hưởng: 50-75% số người sau khi sinh.
Triệu chứng: Khóc không lý do, cảm thấy buồn nhẹ trong tuần đầu sau sinh.
Điều trị: Tình trạng này thường tự thuyên giảm trong 1-2 tuần mà không cần can thiệp y tế. Gia đình và bạn bè cần hỗ trợ tinh thần tích cực. 2. Trầm cảm sau sinh
Tỷ lệ ảnh hưởng: 1 trong 7-8 bà mẹ sau sinh.
Triệu chứng: Khóc thường xuyên, cáu kỉnh, cảm giác tội lỗi, lo lắng không thể chăm sóc em bé. Triệu chứng có thể xuất hiện ngay sau sinh hoặc dần dần trong năm đầu tiên.
Điều trị: Liệu pháp tâm lý và thuốc chống trầm cảm mang lại hiệu quả cao.
3. Rối loạn tâm thần sau sinh
Tỷ lệ ảnh hưởng: 1 trong 1.000 người sau sinh.
Triệu chứng: Lú lẫn, mất ngủ nặng, hoang tưởng, tăng động hoặc hành vi cực đoan.
Điều trị: Đây là trường hợp khẩn cấp cần nhập viện. Phương pháp điều trị thường kết hợp giữa liệu pháp tâm lý và thuốc, có thể kéo dài trong vài tháng.
Nguyên nhân phổ biến
Thay đổi hormone: Sau khi sinh, hormone estrogen và progesterone giảm mạnh, ảnh hưởng đến tâm trạng.
Yếu tố cảm xúc: Sự căng thẳng khi chăm sóc em bé, cảm giác cô đơn hoặc thiếu sự hỗ trợ từ gia đình.
Yếu tố thể chất: Mệt mỏi sau sinh, thiếu ngủ kéo dài, và các vấn đề sức khỏe khác.
Cách phòng ngừa
Chăm sóc sức khỏe tinh thần: Trò chuyện với người thân, tham gia các nhóm hỗ trợ cho mẹ sau sinh.
Giữ lối sống lành mạnh: Ăn uống đủ chất, tập thể dục nhẹ nhàng và nghỉ ngơi đầy đủ.
Chia sẻ công việc: Nhờ sự hỗ trợ từ gia đình để giảm bớt áp lực chăm sóc em bé.
Tìm kiếm sự giúp đỡ: Nếu cảm thấy các dấu hiệu trầm cảm, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý. Khi nào nên gặp bác sĩ?
Nếu các triệu chứng trầm cảm kéo dài hơn 2 tuần hoặc có ý định tự tử, bạn cần đến bác sĩ ngay lập tức. Phát hiện và điều trị sớm không chỉ bảo vệ sức khỏe tinh thần của mẹ mà còn giúp em bé phát triển tốt hơn.
Trầm cảm sau sinh là một vấn đề tâm lý nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể điều trị được nếu phát hiện sớm. Hãy quan tâm hơn đến sức khỏe tinh thần của người mẹ và tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần thiết. Gia đình và xã hội cũng cần đóng vai trò tích cực để hỗ trợ các bà mẹ vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Hãy lắng nghe cơ thể và tâm hồn bạn – vì một hành trình làm mẹ hạnh phúc và khỏe mạnh!