Chăm sóc trẻ bị viêm xoang: Tránh những sai lầm thường gặp

Tuy nhiên, theo TS Barbara Rolnick - bác sĩ nhi khoa tại Bệnh viện Nhi đồng Philadelphia (Mỹ), việc sử dụng thuốc kháng sinh không phải lúc nào cũng là giải pháp hiệu quả cho bệnh viêm xoang ở trẻ em. 
Theo TS Barbara Rolnick, việc sử dụng thuốc kháng sinh không phải lúc nào cũng là giải pháp hiệu quả cho bệnh viêm xoang ở trẻ em. Đa số trường hợp đau và chảy mủ ở mũi do virus gây ra, trong khi thuốc kháng sinh không có tác dụng điều trị được. 
Chuyên gia này cũng nhấn mạnh rằng, các bác sĩ thường hạn chế việc kê đơn thuốc kháng sinh ngay lập tức. Thay vào đó, họ thường khuyến nghị cha mẹ đợi vài ngày để xem liệu vấn đề về xoang có tự cải thiện hay không. Việc này cũng giúp tránh tình trạng sử dụng thuốc kháng sinh không cần thiết, từ đó giúp hạn chế sự gia tăng vi khuẩn kháng thuốc.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng khuyến cáo phụ huynh tránh mua các sản phẩm ở hiệu thuốc để giảm bớt sự khó chịu của trẻ nhỏ. Một nghiên cứu của tạp chí BMJ năm 2018 đã chỉ ra rằng, không có bằng chứng nào cho thấy rằng thuốc thông mũi thường có tác dụng giúp cải thiện các triệu chứng về mũi ở trẻ em.  Đặc biệt, không nên cho trẻ dưới 6 tuổi sử dụng các loại thuốc này và trẻ từ 6 đến 12 tuổi cũng cần thận trọng vì các tác dụng phụ có thể lấn át bất kỳ lợi ích nào.
Vậy điều gì thực sự có tác dụng? Nghiên cứu của BMJ cho thấy rằng, chưa có nhiều bằng chứng khoa học về các phương pháp điều trị hiệu quả cho viêm xoang và viêm mũi dị ứng ở trẻ em.
Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của các bác sĩ nhi khoa, những biện pháp chữa trị tại nhà thường làm giảm bớt sự khó chịu của trẻ cho đến khi hệ thống miễn dịch loại bỏ tình trạng sức khỏe này.
Cho trẻ tắm nước ấm
Viêm xoang và nghẹt mũi là những vấn đề sức khỏe phổ biến mà trẻ em thường gặp phải trong mùa cảm lạnh hoặc khi bị dị ứng. Đối với cha mẹ, việc chứng kiến con mình phải chịu đựng những cơn đau đớn và khó chịu do viêm xoang là điều không hề dễ dàng. Trong tình huống này, nhiều phụ huynh có thể cảm thấy muốn sử dụng thuốc kháng sinh cho trẻ, đặc biệt là khi nước mũi của con chảy ra đặc và có màu vàng.
Tuy nhiên, theo TS Barbara Rolnick, một bác sĩ nhi khoa tại Bệnh viện Nhi đồng Philadelphia (Mỹ), việc sử dụng thuốc kháng sinh không phải lúc nào cũng mang lại hiệu quả trong việc điều trị viêm xoang ở trẻ em. Ông cho biết rằng, nhiều phụ huynh thường nghĩ rằng viêm xoang của con là do vi khuẩn gây ra, nhưng thực tế, phần lớn trường hợp đau và chảy mủ là do virus gây ra, trong khi thuốc kháng sinh không thể điều trị được tình trạng này.
Do đó, các bác sĩ thường hạn chế việc kê đơn thuốc kháng sinh ngay lập tức. Thay vào đó, họ thường khuyến nghị cha mẹ đợi vài ngày để xem liệu vấn đề về xoang có tự cải thiện hay không. Việc tránh sử dụng các loại kháng sinh không cần thiết cũng như giảm thiểu sự gia tăng vi trùng kháng kháng sinh sau này là điều rất quan trọng và tốt cho sức khỏe của trẻ. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng việc sử dụng các sản phẩm thông mũi để giảm bớt sự khó chịu của trẻ nhỏ cũng không phải lúc nào là lựa chọn tốt. Một nghiên cứu của tạp chí BMJ vào năm 2018 đã chỉ ra rằng không có bằng chứng nào cho thấy rằng thuốc thông mũi thường có tác dụng giúp cải thiện các triệu chứng về mũi ở trẻ em. 
Các tác giả của nghiên cứu này cũng khuyên rằng không nên cho trẻ dưới 6 tuổi sử dụng các loại thuốc này, và trẻ từ 6 đến 12 tuổi cũng cần thận trọng vì các tác dụng phụ có thể lấn át lợi ích của thuốc.
Vậy điều gì thực sự có tác dụng trong việc điều trị viêm xoang ở trẻ em? Theo các bác sĩ nhi khoa, mặc dù chưa có nhiều bằng chứng khoa học, nhưng theo kinh nghiệm, những biện pháp chữa trị tại nhà thường làm giảm bớt sự khó chịu của trẻ cho đến khi hệ thống miễn dịch loại bỏ tình trạng sức khỏe này. Việc duy trì sự ẩm trong không khí, sử dụng dung dịch muối sinh lý để rửa mũi, và tạo điều kiện cho trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ cũng là những biện pháp hỗ trợ quan trọng trong quá trình điều trị.
Hít tinh dầu
Theo đánh giá của BMJ, không có xác nhận khoa học nào cho thấy việc hít dầu giúp cải thiện tình trạng viêm xoang. Tuy nhiên, theo những gì đã ghi nhận, dầu khuynh diệp có tác dụng giúp chúng thở dễ dàng hơn, theo TS Rolnick. Điều này cho thấy rằng việc hít tinh dầu có thể mang lại lợi ích trong việc giảm các triệu chứng khó chịu do viêm xoang gây ra.
Tuy nhiên, có một số điều quan trọng cần lưu ý khi áp dụng phương pháp này. Đầu tiên, không nên bôi tinh dầu trực tiếp lên da vì điều này có thể gây kích ứng và gây hại cho da. Thay vào đó, người sử dụng nên nhỏ một vài giọt dầu khuynh diệp lên một miếng bông gòn và giữ miếng bông cách mũi trẻ vài cm để tránh tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc mũi. Người sử dụng cũng có thể thêm một giọt hoa oải hương hoặc các loại dầu thư giãn khác để tăng cường tác dụng trong quá trình hít phổi. Tuy nhiên, việc sử dụng các loại dầu này cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia hoặc người có kinh nghiệm để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Trong khi việc hít tinh dầu có thể mang lại lợi ích trong việc giảm các triệu chứng khó chịu do viêm xoang gây ra, người sử dụng cũng cần nhớ rằng đây chỉ là một phương pháp hỗ trợ và không thay thế cho việc điều trị chính thức từ bác sĩ. 
Rửa mũi để làm sạch xoang
Theo các tác giả của bài đánh giá BMJ, rửa mũi là phương pháp sử dụng dung dịch nước muối tiệt trùng để loại bỏ vi trùng và chất nhầy tích tụ trong xoang. Quá trình rửa mũi sẽ giúp làm sạch các tạp chất, vi khuẩn và virus có thể gây ra tình trạng nghẹt mũi, giúp cho hệ thống hô hấp hoạt động trơn tru hơn.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng rửa mũi có thể giúp giảm tần suất và độ nghiêm trọng của các triệu chứng như nghẹt mũi, đau họng và ho. Nó cũng có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên. Tuy nhiên, việc áp dụng phương pháp rửa mũi cần được thực hiện đúng cách và an toàn để đảm bảo hiệu quả và không gây tổn thương cho mũi và xoang. Đối với trẻ em, việc rửa mũi cần được thực hiện cẩn thận và theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhân viên y tế. Dung dịch rửa mũi cần được chuẩn bị đúng cách để đảm bảo an toàn cho trẻ khi sử dụng. Cần chú ý, việc sử dụng dung dịch rửa mũi không nên quá thường xuyên để tránh làm khô mũi và gây kích ứng cho niêm mạc.
Dùng chai xịt nước muối
Hầu hết trẻ em đều không thích cảm giác bị rửa mũi, do đó, tốt nhất là sử dụng xịt nước muối hoặc tuýp thuốc nhỏ đối với trẻ. Điều này giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn và dễ chịu hơn khi tiến hành quá trình rửa mũi.
Phụ huynh cũng có thể thực hiện giải pháp của riêng mình để làm nước muối để rửa mũi cho trẻ. Bắt đầu bằng cách mua nước có nhãn “chưng cất” hoặc đun sôi nước máy trong ba đến năm phút, sau đó để nguội đến nhiệt độ phòng. Nó sẽ giúp tránh được khả năng hiếm gặp là đưa ký sinh trùng vào xoang của trẻ.
Học viện Dị ứng, Hen suyễn và Miễn dịch học Mỹ gợi ý, có thể trộn 1 cốc nước tiệt trùng mát với 3 thìa cà phê muối noniodide (iodide có thể gây kích ứng niêm mạc mũi) và 1 thìa baking soda. Sau đó, đổ đầy chất lỏng vào chai xịt hoặc ống nhỏ và phun vào mũi của trẻ. Hoặc, phụ huynh có thể đặt trẻ nằm ngửa và nhỏ chất lỏng vào. Giữ khăn giấy gần đó để hứng chất lỏng sau khi nó chảy ra ngoài.
Khi sử dụng chai xịt nước muối, phụ huynh cần tuân thủ các hướng dẫn sau đây để đảm bảo an toàn và hiệu quả:
1. Đảm bảo chai xịt nước muối được vệ sinh sạch sẽ trước và sau mỗi lần sử dụng để tránh vi khuẩn phát triển.
2. Sử dụng chai xịt nước muối theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhà sản xuất để đảm bảo liều lượng và cách sử dụng đúng đắn.
3. Không sử dụng chai xịt nước muối quá thường xuyên để tránh tác dụng phụ không mong muốn.
4. Luôn kiểm tra hạn sử dụng của sản phẩm và không sử dụng chai xịt nước muối đã hết hạn. Ngoài ra, khi sử dụng chai xịt nước muối cho trẻ em, phụ huynh cũng cần lưu ý các biểu hiện không bình thường sau khi sử dụng như: viêm mũi, kích ứng da, hoặc khó thở. Trong trường hợp này, ngay lập tức ngưng sử dụng sản phẩm và tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Trong tất cả các trường hợp, việc sử dụng chai xịt nước muối cho trẻ em cần được thực hiện dưới sự giám sát của người lớn và theo hướng dẫn của chuyên gia y tế. Việc này giúp đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị tình trạng nghẹt mũi cho trẻ em.
Cân nhắc việc dùng miếng dán mũi
Miếng dán mũi đã trở thành một giải pháp phổ biến để giúp trẻ em và người lớn giảm các triệu chứng liên quan đến viêm mũi dị ứng và cảm lạnh. Tuy nhiên, việc sử dụng miếng dán mũi cho trẻ em vẫn đang gây ra nhiều tranh cãi và lo ngại từ phía cộng đồng y tế. Chính vì vậy, việc cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định sử dụng miếng dán mũi cho trẻ em là vô cùng quan trọng.
Theo TS Rolnick, một chuyên gia về sức khỏe trẻ em, ngay cả những đứa trẻ lớn hơn cũng thường tháo miếng dán mũi ở hiệu thuốc ngay khi đeo vào. Điều này cho thấy sự không thoải mái và khó chịu mà miếng dán mũi gây ra đối với trẻ em. Tuy nhiên, TS Rolnick cũng nhấn mạnh rằng khi sử dụng miếng dán, trẻ sẽ thở dễ dàng hơn và giảm bớt các triệu chứng khó chịu do viêm mũi dị ứng và cảm lạnh.
Mặc dù việc sử dụng miếng dán mũi có thể giúp trẻ em thở dễ dàng hơn, nhưng không phải tất cả trẻ em đều chấp nhận việc sử dụng này. Nhiều trẻ em cảm thấy khó chịu và không thoải mái khi đeo miếng dán mũi, điều này có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe tổng quát của trẻ. 
Việc sử dụng miếng dán mũi cũng cần được hướng dẫn và giám sát kỹ lưỡng từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Trẻ em cần được hướng dẫn cách sử dụng miếng dán mũi đúng cách để tránh gây ra tổn thương cho mũi và niêm mạc mũi. 
Ngoài ra, phụ huynh cũng cần lưu ý rằng việc sử dụng miếng dán mũi chỉ là biện pháp tạm thời và không thể thay thế cho việc điều trị căn bệnh gốc. Viêm mũi dị ứng và cảm lạnh cần được điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo điều trị hiệu quả và ngăn ngừa tái phát bệnh.
Trong tình huống cụ thể, nếu trẻ lớn có thể sử dụng miếng dán mũi mà không gây ra khó chịu và không thoải mái, phụ huynh có thể khuyến khích con sử dụng miếng dán khi ngủ để giúp trẻ thở dễ dàng hơn và giảm bớt các triệu chứng liên quan đến viêm mũi dị ứng và cảm lạnh. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng vẫn nên được đưa ra sau khi tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.
Cải thiện chế độ và thói quen ăn uống
Để đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho trẻ em, phụ huynh cần chú ý đến chế độ ăn uống và thói quen uống nước của trẻ. Một số điều quan trọng cần lưu ý bao gồm:
1. Cung cấp chế độ ăn uống đa dạng: Việc bổ sung các loại rau củ, hoa quả, thực phẩm giàu chất xơ và protein là rất quan trọng để cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể. Phụ huynh có thể tạo ra các món ăn ngon miệng và hấp dẫn từ các loại thực phẩm này để khuyến khích trẻ ăn uống một cách đa dạng.
2. Uống đủ nước: Nước không chỉ giúp hỗ trợ hệ thống miễn dịch mà còn giúp bôi trơn xoang. Nhiều trẻ không có thói quen uống nước đủ lượng hàng ngày, do đó, phụ huynh cần khuyến khích trẻ uống nước thường xuyên. Đặc biệt, cần đảm bảo trẻ uống đủ nước trong bữa sáng, sau giờ học ở nhà và mang theo một chai nước (không phải nước trái cây có đường) trong bữa trưa khi ở trường. 3. Lựa chọn loại sữa phù hợp: Việc cho trẻ uống sữa bò có thể làm tăng sản xuất chất nhầy và làm cho bệnh viêm xoang nặng hơn ở một số trẻ. Do đó, phụ huynh cần xem xét lựa chọn các loại sữa phù hợp khác để thay thế sữa bò.
Ngoài ra, nếu các triệu chứng về bệnh viêm xoang vẫn tồn tại mà không có sự cải thiện trong hơn 10 ngày, phụ huynh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ nhi khoa. Đặc biệt, nếu cơn đau xoang của trẻ kèm theo sốt và chảy mủ trong vài ngày hoặc triệu chứng trở nên trầm trọng hơn, việc gọi điện thoại cho bác sĩ ngay lập tức là rất quan trọng. Trong những trường hợp này, việc sử dụng kháng sinh có thể được xem xét để giảm tình trạng bệnh của trẻ.
Việc cải thiện chế độ và thói quen ăn uống của trẻ em là rất quan trọng để tăng cường sức khỏe miễn dịch và ngăn ngừa bệnh viêm xoang. Phụ huynh cần chú ý đến việc cung cấp chế độ ăn uống đa dạng và lành mạnh, khuyến khích thói quen uống nước đủ lượng hàng ngày và lựa chọn loại sữa phù hợp để giúp trẻ phòng ngừa bệnh tật hiệu quả.