Nguyên nhân nào khiến trẻ sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa?

Kích thước dạ dày còn nhỏ và khả năng đàn hồi của cơ dạ dày kém khiến cho quá trình tiêu hóa thức ăn của trẻ sơ sinh trở nên khó khăn. Ngoài ra, gan của trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện, điều này cũng ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng.
Mặc dù sữa mẹ được coi là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh, nhưng không phải trẻ nào cũng may mắn được nuôi bằng sữa mẹ. Một số trẻ chỉ được nuôi bằng sữa công thức, và điều này có thể gây ra nhiều khó khăn trong quá trình tiêu hóa do hệ vi sinh đường ruột chưa hoàn thiện và thiếu hụt probiotic và prebiotic.
Ngoài ra, cách pha sữa không đúng cũng có thể gây áp lực lên các cơ quan thuộc hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh, gây ra các vấn đề như đau bụng, chướng bụng và khó tiêu. Việc lựa chọn sữa có thành phần dinh dưỡng không phù hợp cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa của trẻ.
Hơn nữa, trẻ sơ sinh rất dễ bị nhiễm bệnh do sự tấn công của vi khuẩn và ký sinh trùng, từ đó gây rối loạn hệ vi sinh đường ruột và rối loạn tiêu hóa. Chăm sóc và vệ sinh không đúng cách cũng có thể gây ra tình trạng này.
Trong một số trường hợp hiếm gặp, những triệu chứng bất thường của đường tiêu hóa ở trẻ sơ sinh có thể bắt nguồn từ các bệnh lý nguy hiểm như suy giáp, tắc ruột, teo ruột non, phình đại tràng bẩm sinh. Việc theo dõi và chăm sóc sức khỏe cho trẻ sơ sinh là rất quan trọng để phòng ngừa và điều trị các vấn đề liên quan đến hệ tiêu hóa.
Triệu chứng rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh
1. Nôn trớ
Trẻ sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa rất dễ nôn trớ. Nguyên nhân thường gặp nhất là tình trạng trào ngược dạ dày thực quản sinh lý ở trẻ sơ sinh. Ngoài ra, nôn trớ ở trẻ sơ sinh còn gặp ở một số trường hợp như cho trẻ bú sai tư thế, trẻ bú quá no, cữ bú quá gần nhau, lỗ trên núm vú của bình sữa quá to hoặc quá nhỏ, mẹ chọn sữa công thức không phù hợp, pha sai tỷ lệ…
Một số trường hợp trẻ ọc ra dịch màu bất thường như vàng, nâu, xanh rêu hoặc kèm theo tình trạng chướng bụng và không đi ngoài phân su trong 48 giờ thì có thể trẻ gặp phải một số vấn đề nghiêm trọng của đường tiêu hóa như tắc ruột, phình đại tràng bẩm sinh… 
Việc điều trị chậm trễ có thể khiến trẻ đối mặt với nhiều hậu quả nghiêm trọng, thậm chí là tử vong nên bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám và hỗ trợ kịp thời. 2. Tiêu chảy
Bình thường, trẻ sơ sinh sẽ đi ngoài khoảng 8-10 lần/ngày và có thể ít hơn tùy thuộc vào loại sữa trẻ uống. Khi bị tiêu chảy, trẻ sẽ đi tiêu thường xuyên. Đồng thời, phân của trẻ cũng lỏng hơn bình thường, thậm chí có thể rò rỉ ra ngoài rã. Tiêu chảy kéo dài khiển trẻ mệt mỏi, nôn trớ, bú kém và cũng có thể sốt, chướng bụng, đi ngoài ra máu,… 
Trẻ sơ sinh bị tiêu chảy có thể được gây ra do nhiều nguyên nhân như mẹ không đảm bảo các yếu tố vệ sinh khi cho trẻ bú và bảo quản sữa, khiến trẻ nhiễm khuẩn (Shigella, E.Coli, Salmonella,…), ký sinh trùng (L.Giardia,…). 
Ngoài ra, tiêu chảy còn có thể do dị ứng sữa hoặc bất dung nạp lactose, trẻ bú sữa quá nhiều sữa đầu, trẻ mắc hội chứng kém hấp thu hoặc mẹ cho con bú ăn nhiều thực phẩm có tác dụng nhuận tràng, mẹ uống thuốc nhuận tràng,…
3. Táo bón
Trẻ không bú đủ sữa, mẹ cho con bú ăn nhiều chất béo và protein hoặc mẹ pha sữa công thức quá đặc sẽ khiến trẻ sơ sinh bị táo bón. Tình trạng táo bón khiến trẻ biếng ăn, chậm lớn, quấy khóc nhiều và hay nôn trớ. Khi đi ngoài, trẻ phải rặn đỏ mặt, phân khô cứng, lắt nhắt như phân dê.
Ngoài tình trạng tần suất đi ngoài giảm, thậm chí trẻ không đi ngoài, táo bón khiến trẻ biếng ăn, chậm lớn, quấy khóc nhiều và hay nôn trớ. Khi đi ngoài, trẻ phải rặn đỏ mặt, phân khô cứng, lắt nhắt như phân dê.
4. Bú kém
Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi trẻ sơ sinh là khác nhau, tuy nhiên trung bình trẻ sẽ bú khoảng 8 – 12 lần/một ngày, khoảng cách giữa mỗi lần bú khoảng 2 – 3 giờ. Lượng sữa trong mỗi lần bú sẽ tăng dần khi trẻ lớn hơn và tần suất bú có thể sẽ thấp hơn. 
Trẻ được đánh giá là bú kém khi trẻ bú ít sữa hơn so với những đứa trẻ cùng độ tuổi. Bú kém kéo dài sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của trẻ, cân nặng thấp, suy dinh dưỡng và chậm đạt được các mốc phát triển bình thường của trẻ sơ sinh.
Thông thường, tình trạng bú kém ở trẻ sơ sinh xảy ra khi trẻ gặp các vấn đề về sức khỏe như đau họng, nhiệt miệng, đờm, ngạt mũi, viêm tai,… Chất lượng sữa, sữa có mùi vị lạ hoặc mẹ cho con bú không đúng cách cũng khiến trẻ bú kém. Ngoài ra, trẻ mắc các bệnh lý về thần kinh ung ương, suy giáp hay đang dùng thuốc (đặc biệt là thuốc kháng sinh) cũng có thể có biểu hiện bú kém. 5. Chậm tăng cân
Rối loạn tiêu hóa kéo dài khiến trẻ chậm tăng cân, sụt cân, kèm theo biểu hiện mệt mỏi, uể oải,… Một số trường hợp nặng, trẻ còn có biểu hiện lõm thóp, mất nước. Tình trạng này kéo dài có thể gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng gồm suy dinh dưỡng, bệnh về tim mạch, yếu cơ, suy giảm miễn dịch,…
Trẻ chậm tăng cân chủ yếu liên quan đến việc bú và vấn đề dinh dưỡng: trẻ bú sai cách, thời gian bú không hợp lý, bú không đủ sữa, sữa không đủ chất,… Nguy cơ chậm tăng cân ở trẻ sẽ cao hơn ở trẻ sinh non trước 37 tuần, mắc bệnh vàng da, bị trào ngược dạ dày, mắc các bệnh lý về tim mạch, thần kinh, thiếu máu, rối loạn chuyển hóa, rối loạn nội tiết,…
6. Đau bụng
Trẻ thường sẽ bị đau bụng khi nuốt phải nhiều không khí trong lúc bú hoặc mắc các bệnh lý như táo bón, đầy hơi, lồng ruột hay thoát vị bẹn,… Đau bụng có thể xuất hiện theo cơn, đột ngột và kéo dài nhiều giờ. Đồng thời, trẻ còn có thể đi kèm triệu chứng chứng bụng, co chân lên bụng, bàn tay nắm chặt, khóc, đỏ hoặc tái mặt.
Cách chăm sóc rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh
1. Chăm sóc bé bị nôn trớ:
   - Điều chỉnh tư thế khi cho trẻ bú để giảm thiểu tình trạng nôn trớ.
   - Chủ động hỗ trợ trẻ bú một cách thoải mái và hiệu quả.
   - Đặt trẻ nằm ở tư thế đầu cao 30 độ sau khi cho bú để giúp trẻ tiêu hóa tốt hơn.
2. Chăm sóc bé bị tiêu chảy:
   - Bù nước kịp thời và đúng cách cho trẻ để phòng ngừa tình trạng mất nước do tiêu chảy.
   - Thực hiện chế độ dinh dưỡng phù hợp để giúp trẻ hồi phục nhanh chóng.
3. Chăm sóc bé bị táo bón:
   - Đảm bảo trẻ được bú đủ sữa và thường xuyên.
   - Thực hiện chế độ dinh dưỡng đầy đủ, khoa học để giúp trẻ vượt qua tình trạng táo bón. 4. Chăm sóc bé bú kém:
   - Đảm bảo chất lượng sữa cho trẻ bằng cách thực hiện chế độ dinh dưỡng khoa học và đủ dưỡng chất.
   - Lựa chọn loại sữa phù hợp và đảm bảo vệ sinh khi cho trẻ bú.
5. Chăm sóc bé chậm tăng cân:
   - Kiểm tra cân nặng và theo dõi sự phát triển của trẻ để phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến tăng cân.
   - Đưa trẻ đến gặp bác sĩ nếu phát hiện trẻ chậm tăng cân để được tư vấn và hỗ trợ thích hợp.
6. Chăm sóc bé bị đau bụng:
   - Massage vùng bụng theo cách thức đúng để giúp giảm đau và làm dịu tình trạng đau bụng của trẻ.
   - Đặt trẻ nằm sấp lên đầu gối của mẹ và xoa nhẹ lưng trẻ để giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn.
Những phương pháp chăm sóc rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh cần được thực hiện một cách kỹ lưỡng và có sự hỗ trợ từ các chuyên gia y tế. Việc chăm sóc đúng cách sẽ giúp trẻ vượt qua tình trạng rối loạn tiêu hóa một cách hiệu quả và an toàn.
Cách phòng tránh rối loạn tiêu hóa ở trẻ 
1. Tiêm phòng đầy đủ các loại vacxin: 
Việc tiêm phòng đầy đủ các loại vacxin cho trẻ sơ sinh và trẻ nhũ nhi nhằm bảo vệ sức khỏe của trẻ. Vacxin giúp cung cấp miễn dịch cho cơ thể trẻ, từ đó giúp trẻ chống lại các bệnh tật, bảo vệ hệ tiêu hóa khỏi những tác động tiêu cực từ môi trường bên ngoài.
2. Thực hiện lối sống lành mạnh: 
Bố mẹ nên chú trọng đến việc xây dựng lối sống lành mạnh cho gia đình, bao gồm việc ăn uống đủ chất, rèn luyện vận động, và tạo ra môi trường sống sạch sẽ. Điều này không chỉ tốt cho sức khỏe của trẻ mà còn giúp cả gia đình có một cuộc sống khỏe mạnh.
3. Cho trẻ bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời:
Sữa mẹ chứa đựng nhiều dưỡng chất quan trọng và kháng sinh tự nhiên giúp bảo vệ sức khỏe của trẻ. 
4. Cho trẻ bú đúng cách: 
Khi cho trẻ bú, bố mẹ cần chú ý đến cách thức bú và không nên để trẻ bú quá no. Việc này giúp tránh tình trạng rối loạn tiêu hóa do việc tiêu hóa không tốt. 5. Tạo không gian sống sạch, an toàn cho trẻ sơ sinh:
Môi trường sống sạch sẽ và an toàn để giữ cho hệ tiêu hóa của trẻ được phát triển tốt. Bố mẹ cần chú ý đến vệ sinh cá nhân của trẻ, đảm bảo không gian sống không bị ô nhiễm và không tiếp xúc với các chất gây hại.
6. Đưa trẻ đến bác sĩ khi có triệu chứng bất thường: 
Nếu trẻ có các triệu chứng bất thường liên quan đến tiêu hóa, bố mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Việc tự ý dùng thuốc hoặc thực hiện các phương pháp dân gian có thể gây hại cho sức khỏe của trẻ.
Những biện pháp phòng tránh rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh và trẻ nhũ nhi không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của trẻ mà còn giúp xây dựng nền tảng sức khỏe vững chắc cho tương lai của trẻ. 
Bố mẹ cần nhớ rằng việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của trẻ là trách nhiệm hàng đầu của mình, và việc thực hiện các biện pháp phòng tránh rối loạn tiêu hóa là một phần quan trọng trong việc này.