Chìa khóa nào giúp giảm nguy cơ nhiễm rotavirus?

Việc ra mắt các loại vắc-xin chống Rotavirus đã mang lại một bước đột phá lớn trong việc kiểm soát và phòng ngừa căn bệnh này.
Mối tương quan giữa rotavirus và tiêu chảy cấp
Rotavirus là một loại virus gây bệnh tiêu chảy cấp phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Virus này có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. 
Rotavirus thuộc vào nhóm virus dạng vòng, với 7 nhóm A, B, C, D, E, F và G. Trong số này, chỉ có nhóm A, B và C gây bệnh cho con người. Virus này thường lây lan qua đường tiêu hóa và có thể sống trong môi trường bên ngoài trong một thời gian dài, từ đó tăng khả năng lây nhiễm cho người khác. Triệu chứng của bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus thường xuất hiện đột ngột và có thể gây ra nhiều rủi ro cho sức khỏe của trẻ em. Các triệu chứng phổ biến bao gồm tiêu chảy, nôn ói, đau bụng và sốt. 
Tiêu chảy thường đi kèm với phân lỏng hoặc nát, có thể có bọt, có màu vàng hoặc xanh lá cây. Nôn ói thường xảy ra trong vòng 24-48 giờ đầu tiên của bệnh và có thể gây ra tình trạng mất nước nghiêm trọng.
Biến chứng của bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ em. Mất nước là biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh tiêu chảy cấp, có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời. 
Ngoài ra, bất thường điện giải cũng có thể xảy ra do mất cân bằng nước và điện giải trong cơ thể, gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, co giật. Không chỉ vậy, trẻ bị tiêu chảy cấp còn có nguy cơ cao bị nhiễm trùng thứ phát, gây ra các vấn đề sức khỏe khác nhau như nhiễm trùng đường hô hấp, nhiễm trùng tai, v.v.
Vắc xin rotavirus là một phương pháp hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh tiêu chảy cấp do rotavirus, một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn thế giới. 
Có hai loại vắc xin phòng rotavirus được sử dụng rộng rãi trên thế giới, bao gồm vắc xin Rotarix (Bỉ) và vắc xin Rotateq (Mỹ). Tại Việt Nam cũng có vắc xin Rotavin-M1 được sản xuất nội địa bởi Trung tâm nghiên cứu sản xuất vắc-xin và sinh phẩm y tế Polyvac.
Cả ba loại vắc xin này đều được bào chế dưới dạng dung dịch uống và chỉ định sử dụng cho trẻ em nhằm đề phòng viêm dạ dày ruột gây tiêu chảy cấp do virus rota. Theo một nghiên cứu, vắc xin Rotarix có hiệu quả lên đến 98% trong việc ngăn ngừa tiêu chảy nặng do rotavirus ở trẻ dưới 2 tuổi. Tương tự, vắc xin Rotateq cũng có hiệu quả lên đến 95%. Hiệu quả của vắc xin rotavirus đã được chứng minh thông qua nhiều nghiên cứu lâm sàng trên toàn cầu. Việc tiêm chủng vắc xin rotavirus không chỉ giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do viêm dạ dày ruột do rotavirus mà còn giúp giảm áp lực cho hệ thống y tế bằng cách giảm số lượng trẻ em phải nhập viện và điều trị do bệnh tiêu chảy.
Tuy nhiên, việc tiêm chủng vắc xin rotavirus vẫn còn đối mặt với một số thách thức. Đó là sự nhận thức và hiểu biết của cộng đồng về tầm quan trọng của việc tiêm chủng, đồng thời cũng cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng và các chuyên gia y tế trong việc tăng cường thông tin và tư vấn cho người dân.
Lưu ý sử dụng
Một số điểm cần lưu ý khi cho trẻ sử dụng vắc xin phòng tiêu chảy do rotavirus bao gồm:
1. Không nên thay thế giữa các loại vắc xin phòng rotavirus: 
Việc thay đổi giữa các loại vắc xin rotavirus có thể ảnh hưởng đến hiệu quả bảo vệ của vắc xin. Trong tình huống bất khả kháng, có thể xem xét việc đổi vắc xin nhưng trẻ tối thiểu phải được sử dụng ít nhất 2 liều Rotateq để đảm bảo đủ liều lượng cần thiết.
2. Không cho trẻ uống bù nếu trẻ nôn trớ sau khi uống vắc xin rota: 
Nếu trẻ nôn trớ sau khi uống vắc xin rota, không nên uống thêm liều vắc xin bù. Thay vào đó, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.
3. Chống chỉ định uống vắc xin rota với trẻ có tiền sử bị lồng ruột hoặc suy giảm miễn dịch nặng: 
Trẻ em có tiền sử bị lồng ruột hoặc suy giảm miễn dịch nặng có thể không phù hợp để sử dụng vắc xin rota. Trước khi quyết định sử dụng vắc xin, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ. 4. Có thể dùng vắc xin rota cùng lúc với các loại vắc xin khác: 
Vắc xin phòng tiêu chảy do rotavirus có thể được sử dụng cùng lúc với các loại vắc xin khác như vắc xin bại liệt uống/tiêm, vắc xin 5in1, vắc xin 6in1 hoặc sử dụng khác thời điểm không cần để ý khoảng cách. Tuy nhiên, cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và nhà sản xuất về lịch trình tiêm chủng và cách sử dụng vắc xin.
Phản ứng phụ sau uống vacxin rotavirus
Các phản ứng phụ thường gặp sau khi uống vắc xin rotavirus bao gồm nôn ói, tiêu chảy và quấy khóc. Những phản ứng này thường xuất hiện trong vòng 24-48 giờ sau khi uống vắc xin và có thể tự khỏi trong vòng 2-3 ngày mà không cần điều trị đặc biệt. 
Tuy nhiên, phụ huynh cần theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của trẻ để đề phòng những phản ứng thuốc bất thường và kịp thời cấp cứu nếu cần thiết.
Rất hiếm khi xảy ra các phản ứng phụ nghiêm trọng sau khi uống vắc xin rotavirus như đau bụng, viêm ruột thừa và lồng ruột. Trong trường hợp trẻ có dấu hiệu của những phản ứng này, việc đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị là rất quan trọng. Để đảm bảo an toàn cho trẻ khi tiêm vắc xin rotavirus, phụ huynh cần lựa chọn phòng tiêm chủng uy tín và đáng tin cậy. Hiện nay, hầu hết các trạm y tế tuyến phường, xã đều đáp ứng đủ các loại vắc xin theo chương trình tiêm chủng quốc gia. Tuy nhiên, vắc xin rotavirus thuộc danh mục vắc xin dịch vụ, không phải lúc nào cũng có sẵn tại những địa chỉ này. 
Ngoài ra, việc tư vấn và hỗ trợ của bác sĩ trước khi quyết định tiêm vắc xin rotavirus cũng rất quan trọng. Bác sĩ sẽ giúp phụ huynh hiểu rõ hơn về vắc xin này, từ đặc điểm, tác dụng cho đến những nguy cơ và lợi ích của việc tiêm vắc xin.
Trong tình hình dịch bệnh hiện nay, việc tiêm vắc xin rotavirus cho trẻ nhỏ là một biện pháp quan trọng để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe cho trẻ. Tuy nhiên, việc hiểu rõ về các phản ứng phụ sau khi uống vắc xin rotavirus cũng là một phần quan trọng không thể thiếu trong quá trình chăm sóc sức khỏe cho trẻ.